تاثیر تغییرات باد غالب بر پروازهای فرودگاه مشهد با رویکرد تغییر اقلیم

جغرافیای طبیعی

مقاله 1، دوره 13، شماره 48، تیر 1399، صفحه 1-16   

نوع مقاله: مقاله علمی - پژوهشی

نویسندگان

محمد خلیل نژاد¹؛ رضا برنا^{* 2}؛ منوچهر فرج زاده اصل³

¹دانشجوی مقطع دکتری تخصصی آب و هواشناسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران ([e-mail])

²دانشیار گروه جغرافیا، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران (نویسنده مسول) ([e-mail])

³- استاد گروه جغرافیا، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران ([e-mail])

چکیده

جدیدترین گزارش IPCC اشاره می‌کند که در مطالعات اندکی به طور کمی، اثرات تغییر اقلیم بر هوانوردی مورد بررسی قرار گرفته است. بر این اساس در مقاله حاضر به بررسی تاثیر تغییرات سمت و سرعت وزش باد غالب فرودگاه مشهد تا سال 2050 بر پروازهای این فرودگاه با رویکرد تغییر اقلیم پرداخته شده است. در این راستا با استفاده از نرم افزار SDSM و مدل CanESM₂ و بر اساس سه سناریوی RCp _2.6، RCp _4.5        و RCp _8.5، سمت و سرعت وزش باد ایستگاه مشهد تا سال 2050 مورد مطالعه قرار گرفت و با          استفاده از نرم افزار WRPLOT گلبادهای شانزده جهتی برای دوره آماری حاضر(2017-1991) و دوره   پیش بینی(2050-2020) ترسیم گردید. پیش بینی ها بر اساس سه سناریوی مورد مطالعه نشان می دهد که جهت وزش باد غالب فرودگاه مشهد از سمت جنوبی به شمال شرقی تغییر می یابد و بر میزان وزش آن در سه سناریوی RCp _2.6، RCp _4.5 و RCp _8.5، به ترتیب 3/8% ، 5/9% و 3/9% افزوده می شود. همچنین میزان وزش باد غالب این فرودگاه در محدوده سرعت 5-1 نات در سناریوهای مزبور به ترتیب با 9/3% ، 1/5% و 7/5% افزایش مواجه می شود و در محدوده سرعت 13-5 نات نیز به ترتیب 6/4% ، 6/4% و 8/3% افزایش می یابد و در محدوده سرعت های بیش از 13 نات به صفر نزدیک می شود. از طرفی، ضریب استفاده از باند فعلی فرودگاه مشهد(باند 31-13) در دوره حاضر برابر با 75/97% است که در اثر تغییرات سمت و سرعت وزش باد غالب این فرودگاه تا سال 2050، ضریب مزبور در RCp _2.6 به 23/95% کاهش می یابد و در RCp _4.5 و RCp _8.5 نیز به ترتیب به 66/99% و 93/99% افزایش می یابد. روشن است که افزایش ضریب استفاده از باند موجود یک فرودگاه، می تواند در افزایش ظرفیت ترافیک هوایی و بهبود ایمنی نشست و برخاست هواپیما در آن فرودگاه موثر واقع شود.

کلیدواژه‌ها

باد غالب؛ آب و هوا؛ تغییر اقلیم؛ فرودگاه مشهد؛ ضریب استفاده از باند پرواز

مراجع

منابع

1- اویسی، خسرو و رحمت اله حکیمی(1394): برنامه‌ریزی و طراحی فرودگاه چاپ دوم، تهران، دانشگاه صنعتی امیرکبیر(پلی تکنیک تهران)، مرکز نشر.

2- برنا، رضا و محمد خلیل نژاد(1398): بررسی نقش عناصر آب و هوا در سوانح هوانوردی، دومین کنفرانس ملی هوانوردی عمومی، پژوهشگاه هوافضا، فردوس، 23 تا 25 بهمن 1398.

3- بهبهانی، حمید و مختار ایمانی(1376): طرح و محاسبه فرودگاه ، تهران، دانشگاه علم و صنعت ایران.

4- ترولیپ، استنلی آر و ریچارد اس جنسن(1991): عوامل انسانی در هواپیمایی عمومی، ترجمۀ علی‌اکبر پژهان منش، تهران، دفتر تحقیقات کاربردی هواپیمایی ناجا.

5- صفار زاده، محمود و همکاران(1393): برنامه‌ریزی و طراحی فرودگاه، جلد اول، چاپ چهارم، ویرایش دوم، تهران، پژوهشکده حمل و نقل، مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی.

6- علیجانی، بهلول(1395): یادداشت‌های کلاسی، درس مدل‌سازی آب و هوایی، واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد، مقطع دکتری، پاییز 1395.

7- گودرزی، مسعود. حسینی، اسعد و ابراهیم مسگری(1395): مدل‌های آب و هواشناسی، زنجان، آذر کلک.

8- محمدی، حسین(1389): آب و هواشناسی کاربردی چاپ سوم، تهران، انتشارات دانشگاه تهران.

9- مشکوتی، امیرحسین(1394): کاربرد مدل‌های آماری در ارزیابی تغییر اقلیم و آثار آن (مدل‌های LARS-WG و SDSM)، تهران، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات.

10- سازمان هواشناسی کشور، دفتر مرجع ملی هیات بین‌الدولی تغییر اقلیم(1396): آشکارسازی، ارزیابی اثرات و چشم‌انداز تغییر اقلیم در ایران طی قرن بیست و یکم، ویرایش 23/ 08/1396،

<Http://Irimo.Ir//Parameters/Weather/Modules/Cdk/Upload/Content/News/4892/Climate%20change%20report.Pdf>.

 

11- Burbidge, Rachel (2015): Avoiding The Predictable Surprise: Early Action Is The Key To Building A Climate Resilient Aviation Network, Wiley Online Library,

<Doi.Org/10.1002/9780470686652.Eae1066>.

12- Burbidge, Rachel (2016): Adapting European Airports To A Changing Climate, 6th Transport Research Arena, April 18-21, 2016, Pp 14-23, <Doi: 10.1016/J.Trpro.2016.05.036>.

13- Coffel, E. And Horton, R. (2015): Climate Change And The Impact Of Extreme Temperatures On Aviation. Weather, Climate And Society, Vol. 7, Pp 94-102,

<Doi:10.1175/Wcas-D-14-00026.1>.

14- Eurocontrol (2013): Challenges Of Growth 2013: Climate Change Risk And Resilience, Available At:

<Https://Www.Eurocontrol.Int/Sites/Default/Files/Article/Content/Documents/Official-Documents/Reports/201303-Challenges-Of-Growth-2013-Task-8.Pdf>.

15- Faa (Federal Aviation Administration). (2016): Airplane Flying Handbook, U.S. Department Of Transportation, Available At: <Www.Faa.Gov/Library/Manuals/Aviation>.

16- Icao (International Civil Aviation Organization). (2009): Annex 14: Aerodromes, Volume I, Aerodrome Design And Operations, Fifth Edition.

17- Irvine, Emma A .Shine, Keith P And Stringer, Marc A. (2016): What Are The Implications Of Climate Change For Trans-Atlantic Aircraft Routing And Flight Time? Transportation Research, Part D: Transport And Environment, Vol. 47, Pp 44-53, Available At:

<Doi.Org/10.1016/J.Trd.2016.04.014>.

18- Koetse, Mark J. Rietveld, Piet. (2009): The Impact Of Climate Change And Weather On Transport: An Overview Of Empirical Findings, Transportation Research Part D: Transport And Environment, Vol. 14, May 2009, Pp 205-221, Available At:

<Doi.Org/10.1016/J.Trd.2008.12.004>.

19- Lovea, Geoff. Soares, Alice And Herbert Puempel (2010): Climate Change, Climate Variability And Transportation, Procedia Environmental Sciences, Volume 1, Pp 130–145.

20- Mangini, Fabio. Irvine, Emma A. Shine, Keith P. (2018): The Dependence Of Minimum Time Routes Over The North Atlantic On Cruise Altitude, Royal Meteorological Society, Vol. 25, Pp 655-664, Available At: <Doi.Org/10.1002/Met.1733>.

21- Thompson, Russell D And Allen Perry (1997): Applied Climatology Principles And Practice, London, Routledge.

22- Williams, Paul D And Manoj M. Joshi (2013): Intensification Of Winter Transatlantic Aviation Turbulence In Response To Climate Change, Nature Climate Change, Available At: <Https://Www.Nature.Com/Articles/Nclimate1866>.

23- Williams, Paul D. (2016): Transatlantic Flight Times And Climate Change, Environmental Research Letters. Available At: <Http://Iopscience.Iop.Org/Article/10.1088/1748-9326/11/2/024008/Pdf>.

24- Zhou, Tianjun. Ren, Liwen. Liu, Haiwen And Jingwen Lu. (2018): Impact Of 1.5°C And 2.0°C Global Warming On Aircraft Takeoff Performance In China, Science Bulletin, Vol. 63, Pp 700–707, Available At: <Doi.Org/10.1016/J.Scib.2018.03.018>.