پیش‌بینی دلزدگی زناشویی براساس تحریف‌های شناختی و الگوهای ارتباطی در معلمان زن متأهل مقطع ابتدایی شهر اصفهان

فصلنامه روان شناسی تحلیلی شناختی

مقاله 3، دوره 11، شماره 40، خرداد 1399، صفحه 25-34   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

معصومه اسمعیلی¹؛ نفیسه درخشان^{* 2}؛ عبدالباسط محمودپور³؛ فرخنده خسروانی⁴؛ فاطمه قاسمی نیایی³

¹دانشیار گروه مشاوره دانشگاه علامه طباطبایی

²کارشناس ارشد مشاوره خانواده دانشگاه علامه طباطبایی

³دانشجوی دکتری مشاوره، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران

⁴کارشناس ارشد مشاوره خانواده دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران

چکیده

هدف: دلزدگی زناشویی یکی از عوامل موثر در طلاق می‌باشد. از آنجایی که طلاق می‌تواند بر افراد خانواده و به تبع جامعه تاثیرات منفی بگذارد، در این پژوهش به بررسی رابطه دلزدگی زناشویی براساس تحریفات شناختی و الگوهای ارتباطی پرداخته شد. روش: روش پژوهش، توصیفی و از نوع همبستگی بود. جامعه آماری شامل معلمان زن متأهل مقطع ابتدایی شهر اصفهان در سال 1396 بودند که 335 نفر به‌صورت نمونه‌گیری خوشه‌ای تصادفی انتخاب شدند. برای جمع‌آوری داده‌ها از پرسشنامه‌های دلزدگی زناشویی (CBS)، تحریف‌های شناختی و الگوهای ارتباطی (CPQ) استفاده شد. داده‌ها از طریق همبستگی پیرسون، رگرسیون چندگانه گام‌به‌گام و نرم‌افزار SPSS-22 تجزیه‌وتحلیل شدند. یافته‌ها: نتایج همبستگی نشان داد که رابطه منفی و معناداری بین دلزدگی زناشویی با الگوی ارتباطی سازنده متقابل و رابطه مثبت و معناداری بین دلزدگی زناشویی با تحریف‌های شناختی و الگوی ارتباطی توقع-کناره‌گیری وجود دارد (01/0 >P)؛ اما رابطه معناداری بین دلزدگی زناشویی با الگوی ارتباطی اجتناب متقابل وجود ندارد (05/0p>). همچنین نتایج رگرسیون هم‌زمان نشان داد که (به‌غیراز الگوی اجتناب متقابل) الگوهای ارتباطی سازنده متقابل و توقع/کناره‌گیری و همچنین تحریف‌های شناختی باهم 1/33 % از واریانس دلزدگی زناشویی را تبیین می‌کنند. نتیجه‌گیری: با توجه به یافته‌های پژوهش می‌توان نتیجه گرفت که تحریف‌های شناختی و الگوهای ارتباطی توان پیش‌بینی دلزدگی زناشویی را دارند و می‌توان آموزش و مداخله در بهبود تحریف‌های شناختی و الگوهای ارتباطی را به‌عنوان یک روش مؤثر در کاهش دلزدگی زناشویی به مشاورین و مسولین در امور مرتبط با خانواده پیشنهاد داد.

کلیدواژه‌ها

دلزدگی زناشویی؛ تحریف‌های شناختی؛ الگوهای ارتباطی؛ معلمان؛ زنان متأهل

مراجع

اعتمادی، ع. ، جابری، س. ، جزایری، ر. ، و احمدی، ا. (1393). بررسی رابطه مهارت‌های ارتباطی، الگوهای ارتباطی و سبک‌های حل تعارض با صمیمیت زناشویی در زنان شهر اصفهان. جامعه‌شناسی زنان، 5(1): 74-63.

بهرامی، م. ، نظری، ع. ، و زهراکار، ک. (1393). پیش‌بینی الگوهای ارتباطی زوج‌ها توسط سلامت معنوی و بهزیستی روان‌شناختی. اندیشه و رفتار در روان‌شناسی بالینی، 9(33): 16-7

پروندی، ع. ، عارفی، م. ، مرادی، ا. (1395). نقش عملکرد خانواده و الگوهای ارتباطی زوجین در پیش بینی رضایت زناشویی. دوفصلنامه آسیب‌شناسی، مشاوره، 2(1)، 54-65.

ثناگویی، م. ، جان بزرگی، م. ، و مهدویان، ع. (1390). رابطه الگوهای ارتباطی زوجین با رضامندی زناشویی. مطالعات اسلام و روانشناسی، 5(9): 77-57.

جلوخوانیان، م. ف و خادمی، ع. (1392). بررسی تأثیر آموزش تحریف‌های شناختی بر میزان رضایت زناشویی در زنان مراجعه‌کننده به مراکز مشاوره بهزیستی شهر اصفهان در سال 1390. فصلنامه پژوهش‌های نوین روان‌شناختی، 8(29): 111-89.

رحمانی، م. ، امینی، ن. ، و سیرتی ثابت فومنی، ز. (1393). بررسی رابطه تحریف‌های شناختی و بهزیستی روان‌شناختی با دلزدگی زناشویی در زوجین متقاضی طلاق. فصلنامه روان‌شناسی تربیتی، 5(2): 39-29.

زارع پور، م. ، آسوده، م. (1390). سلامت روان زوجین: نقش ابعاد صمیمت زناشویی و الگوهای ارتباطی. دومین همایش ملی روانشناسی- روانشناسی خانواده.

زارعی، ع. ، صادقی فرد، م. ، عادلی، م. ، و طیببی ته، م (1394). اثربخشی آموزش زوج درمان الیس (رویکرد عقلانی-عاطفی-رفتاری) بر کاهش فرسودگی زناشویی. مجله علوم زیستی و بیومدیکال، 3 (3)، 229-32.

زرنقاش، م. ، زرنقاش، م، زرنقاش، ن. (1392). رابطه الگوهای ارتباط خانوادگی و سلامت روان. علوم اجتماعی و رفتاری. 84، 405-410.

سلیمی، ه. ، نجارپوریان، س. ، محمدی، ک. ، و مهرعلیتبار فیروزجائی، ع. (1395). پیش‌بینی سازگاری زناشویی براساس تصمیم‌گیری و حل‌مسأله، انسجام خانواده، راهبردهای مقابله، مهارت‌های ارتباطی و باورهای مذهبی (عوامل فرایندی خانواده). فصلنامه رویش روان‌شناسی، 5(14): 110-93.

صفی پوریان، ش. ، قدمی، ا. ، خاکپور، م. ، سودانی، م. ، مهرآفرید، م. (1395). تاثیر مشاوره گروهی با زوش درمان بین فردی برکاهش دلزدگی زناشویی زنان متقاضی طلاق. نشریه آموزش پرستاری، 5(1)، 13-23.

طهرانی، ا. ، حیدری، ح. ، و جعفری، ا. (1392). اثربخشی آموزش گروهی با رویکرد چندوجهی لازاروس در افزایش ابعاد سازگاری زناشویی زنان. مجله علوم رفتاری، 5(16)، 98-83.

گوهری، ش. ، زهراکار، ک. ، نظری، ع. ، و سلیمی، ه (1395). پیش‌بینی فرسودگی زناشویی براساس ویژگی‌های شخصیتی و صمیمیت جنسی در پرستاران زن متأهل در بیمارستان‌های منتخب خصوصی تهران. مراقبت‌های پیشگیرانه در پرستاری و مامایی، 6(3): 70-59.

عباس زاده مکلاانی، ح. ، و اصغری، ف. (1394). نقش تحریف‌های شناختی و ویژگی‌های شخصیتی در پیش بینی درگیری‌های زناشویی در یک نمونه از زوجین. مجله هندی علوم علوم پایه و کاربردی، 5 (54): 299-306.

فرمانی شهررضا، ش. ، رسولی، م. ، و قائدنیای جهرمی، ع. (1393). رابطه بین صمیمیت زناشویی، الگوهای ارتباطی زناشویی و همدم‌طلبی – دوری‌گزینی کارکنان متأهل دانشگاه خوارزمی. فصلنامه مشاوره و روان‌درمانی خانواده، 4(3): 472-447.

لواف، ه. ، شکری، ا. ، قنبری، س. (1393). نقش واسطه ای مدله‌های ارتباطی زوجین در رابطه بین تعارض زناشویی و مشکلات درونی سازی و برونی سازی شده دختران. روانشناسی خانواده، 1(2)، 3-18.

نریمانی، م. ، پوراسمعیلی، ا. ، میکائیلی، ن. ، حاجلو، ن. (1394). نقش واسطه ایالگوهای تعاملی زوجین در رابطه بین آسیب‌های بادوام و دلزدگی زناشویی زوجین متقاضی طلاق. روانشناسی خانواده، 2(2)، 51-66.

Afifi, T. O., MacMillan, H., Cox, B. J., Asmundson, G. J., Stein, M. B., & Sareen, J. (2009). Mental health correlates of intimate partner violence in marital relationships in a nationally representative sample of males and females. Journal of interpersonal violence, 24(8), 1398-1417.

Aydın, G., Özdinç, N. K., & Aksu, M. (2015). The relationship between cognitive distortions and forgiveness in romantic relationships. Journal of Human Sciences, 12(1), 1338-1349.

Beck, A. T. (2008). The evolution of the cognitive model of depression and its neurobiological correlates. American Journal of Psychiatry, 165(8), 969-977.

Hamamci, Z. (2005). Dysfunctional relationship beliefs in marital conflict. Journal of rational-emotive and cognitive-behavior therapy, 23(3), 245-261.

Hartley, S. L., Barker, E. T., Seltzer, M. M., Floyd, F., Greenberg, J., Orsmond, G., & Bolt, D. (2010). The relative risk and timing of divorce in families of children with an autism spectrum disorder. Journal of Family Psychology, 24(4), 449. ‏

Karahan. T. F. (2007). The Effects of a Couple Communication program on Conflict Tendency among Married passive Couples. Educational Sciences: Theory and Practice, 7(2): 845-858.

Lingren. H. G. (2003). Marriage burnout. (Cited April 17 2003). Available from: http://utahmarriage. org.

Ledbetter, M. A. (2009). Family communication patterns and relational maintenance behavior: Direct and mediated association with friendship closeness. Human Communication Research. 35(1): 130-147.

Manning, W. D., & Cohen, J. A. (2012). Premarital cohabitation and marital dissolution: An examination of recent marriages. Journal of Marriage and Family, 74(2), 377-387. ‏

Möller, A. T., Rabe, H. M., & Nortje, C. (2001). Dysfunctional beliefs and marital conflict in distressed and non-distressed married individuals. Journal of Rational-Emotive & Cognitive-Behavior Therapy, 19(4), 259-270.

Pamuk, M., & Durmuş, E. (2015). Investigation of burnout in marriage. Journal of Human Sciences, 12(1), 162-177.

Pines, A. (2013). Couple burnout: Causes and cures. Routledge

Trenholm, S., & Jensen, A. (2008). Interpersonal communication (pp. 10-12). New York: Oxford University Press. ‏

Trudel, G., & Goldfarb, M. R. (2010). Marital and sexual functioning and dysfunctioning, depression and anxiety. Sexologies, 19(3), 137-142.

Uebelacker, L. A., & Whisman, M. A. (2005). Relationship beliefs, attributions, and partner behaviors among depressed married women. Cognitive Therapy and Research, 29(2), 143-154.

Yalcin, M. B., & Karahan, F. (2009). The effect of couple communication program on passive conflict tendency among married couples. Department of Educational Sciences. 10, 845-858.