اثر ریز‌مغذی آهن بر صفات زراعی در اکوتیپ‌های مختلف شنبلیله

پژوهش های زراعی در حاشیه کویر

دوره 14، شماره 4 - شماره پیاپی 31، مرداد 1396، صفحه 289-301   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

معصومه محمدیان فر^{* 1}؛ قاسم محمدی نژاد²؛ سید محمد علی وکیلی شهربابکی³

¹گروه فیزیولوژی گیاهان دارویی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه آزاد جیرفت. جیرفت، کرمان- ایران.

²گروه زراعت، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهیدباهنر کرمان، کرمان- ایران.

³گروه علوم پایه، دانشکده علوم پایه جیرفت، دانشگاه آزاد اسلامی جیرفت، جیرفت، کرمان- ایران

چکیده

گیاه دارویی شنبلیله (Trigonella foenum-graceum L)از خانواده بقولات با ویژگی­های مطلوبی از جمله توان تثبیت نیتروژن مولکولی به­صورت همزیستی است. به­منظور بررسی عکس­العمل ششاکوتیپ مختلف شنبلیله به محلول­پاشی آهن، طرحی یک بار خرد شده (اسپلیت پلات) درقالب بلوک کامل تصادفی، باسه تکراردر بهمن ماه سال زراعی92-1391 درمزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزادجیرفت واقع در 25 کیلومتریجادهجیرفتعنبرآباد اجرا شد.عامل اصلی اثرریز­مغذی آهن به­صورت محلول­پاشی با EDTA درسه سطح شاهد، دو درهزارو چهار درهزار(باتوجه به نتایج آزمایش خاک مزرعه)درنظر گرفته شدو عامل فرعی شامل شش اکوتیپ شنبلیله با نام­های (اصفهان، مازندران، ایلام، کردستان، کرمان، دنا)بود. نتایج تجزیه واریانس نشان دادکه اکوتیپ­هابر تمامی صفات در سطوح مختلف تفاوت معنی­داری داشتند. اثرمحلول­پاشی به جزدرصفت سطح برگچه در سایر صفات معنی­دارنبود واثر متقابل محلول­پاشی در اکوتیپ برتمامی صفات به جز وزن هزاردانه وشاخص برداشت معنی­دار بود. نتایج مقایسه میانگین نشان داداکوتیپ­های مختلف شنبلیله مانندبیشترگیاهان پاسخ­های مورفولوژیک متفاوتی به محلول­پاشی آهن نشان دادند.اغلب مواردنتایج حاصل ازمحلول­پاشی درسطح دودرهزارمناسب­ترازعدم محلول­پاشی(شاهد)وسطح چهاردرهزاربود. دربررسی اثر متقابل آهن دراکوتیپ بیش­ترین عملکرددراکوتیپ کرمان(3666/162 کیلوگرم در هکتار)باتیماردو در هزار وکمترین عملکرد در اکوتیپ اصفهان (6/5کیلوگرم در هکتار)درتیمارچهاردرهزارمشاهده شد. به طورکلی سطح دودرهزاردراغلب موارد سبب بهبودی رشد گیاه نسبت به سطح چهاردرهزاروشاهد گردید. اغلب خاک­های ایران حاوی مقدارقابل توجهی آهک هستند. با توجه به آهکی بودن خــاک­ها در منطقه جیرفت وبر­اساس تیماردودرهزاراکوتیپ­های کرمان ومازندران جهت کشت توصیه می­شوند.
 
 

کلیدواژه‌ها

اکوتیپ‌های شنبلیله؛ محلول‌پاشی؛ آهن EDTA و عملکرد و صفات کمی

مراجع