علل و عوامل فرار دختران از منزل(مطالعه موردی شهر آمل)

زن و مطالعات خانواده

دوره 13، شماره 48، شهریور 1399، صفحه 105-129   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/jwsf.2020.1894153.1427

نویسندگان

ناصر پیکری^{* 1}؛ محمد بارانی²؛ عبداله حسن زاده³

¹دکتری ، گروه جرم شناسی ، دانشگاه علوم انتظامی امین ، تهران ، ایران ( نویسنده مسئول ) [e-mail]

²استادیار، گروه جرم شناسی ، دانشگاه علوم انتظامی امین ، تهران ، ایران

³دکتری ، گروه پیشگیری از جرم، دانشگاه علوم انتظامی امین، تهران ، ایران

چکیده

تحقیق حاضر پدیده فرار از خانه را از جوانب مختلف مورد مطالعه قرار می دهد. این پژوهش با روش کیفی و تکنیک تحلیل محتوا انجام گرفته است. در این مطالعه با 10 دختر که از منزل فرار کرده و در سال 1398 در مراکز بهزیستی و مراکز انتظامی تشکیل پرونده داده بودند، مصاحبه عمیق انجام داده شد و مطالب بیان شده، در چند مرحله مقوله بندی و تحلیل شدند. همچنین با تعدادی از کارشناسان بهزیستی و اورژانس اجتماعی شهرستان های آمل، ساری و تعدادی از کارشناسان انتظامی شهر آمل و ساری در خصوص علل و عوامل فرار دختران از منزل مصاحبه نیمه ساختار یافته بعمل آمد. نتایج پژوهش حاضر در چهار مقوله اصلی تحت عناوین؛ خانواده، فرد، جامعه و سازمان‌های حامی و حمایت-گر دسته‌بندی گردید. نتایج تحقیق بیانگر این است که خانواده به عنوان اولین و مهم ترین نهاد جامعه، نقش بسزایی در تربیت، پرورش و اجتماعی نمودن فرزندان با معیارها و ارزش‌های جمعی به عهده دارد و در صورت کژکارکردی یا کارکرد نامناسب، عواقب و پیامدهای ناگواری در انتظار فرزندان خواهد بود. عامل دوم شخصیت فرد و خصیصه‌های فردی است که در روبرو شدن با مشکلات و مسایل خانوادگی و اجتماعی، واکنش و پاسخ نشان خواهد داد. عامل سوم جامعه و عناصر آن هست که در تشدید یا کاهش آسیب‌های فرزندان نقش مهمی بر عهده دارند. در نهایت نقش سازمان‌های حامی و حمایت‌گر است که در صورت ناکارآمدی خانواده، شخصیت متزلزل فرد و فضای جامعه، نقش مهمی در تعدیل، بازپروری، اصلاح و بازاجتماعی فرد آسیب دیده برعهده خواهند داشت.

کلیدواژه‌ها

فرار از منزل؛ دختران فراری؛ شهر آمل؛ منزل

مراجع

- احمدی، حبیب.(1384). جامعه شناسی انحرافات. چاپ اول، انتشارات سمت.

- احمدی، ح. ( 1384 ). جامعه شناسی انحرافات. چاپ اول. تهران: انتشارات سمت.

- اردلان، علی. ( 1381 ). بررسی پدیدة فرار دختران از منزل. طرح تحقیقاتی دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی.

- اردلان، علی؛ سیدان، فریبا؛ ذوالفقاری، مصطفی. ( 1387 ). عوامل موثر بر فرار دختران از خانه. فصلنامه رفاه اجتماعی، شماره 29

-افراسیابی، حسین و عرب مقدم، نرگس (1390)، مطالعه مرتبط با گرایش نوجوانان به فرار از خانه، فصلنامه دانش انتظامی، سال سیزدهم، شماره 2، صص 163 -189.

- آقابخشی، ح. ( 1388 ). اعتیاد و آسیب شناسی خانواده، رویکرد مددکاری اجتماعی به مسائل و آسیب های جامعه ای. تهران: دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی.

- جمشیدی،علیرضا(1390)،چشم انداز سیاست جنایی در زمینه پیشگیری مشارکتی از جرم،ضمیمه مجله تحقیقات حقوقی،شماره56 ص 91 (یادنامه شادروان دکتر رضا نوربها)

- جوادی یگانه، محمدرضا و اکبر فروع الدین عدل ( 1384 ). مسئلة دختران فرار ، ی تهران: دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی.

- چلبی، مسعود.(1375). نظم اجتماعی، تهران، نشر نی.

- حمیدی، فریده، (1392)، تأثیر ساخت خانواده بر فرار دختران، فصلنامه پژوهش زنان، شماره 3، صص 85- 101

- زواره ای، ف. ( 1380 ). بررسی عوامل خانوادگی و اجتماعی مؤثر بر فرار دختران از منزل. رسالۀ کارشناسی ارشد مددکاری اجتماعی، دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی.

- سبزی خوشنامی محمد, علی نیا جنگلی وهاب. (1392)"رویکردی کیفی بر فرآیند فرار دختران از منزل." 151-166.

- سروستانی صدیق،رحمت الله،(1387)آسیب شناسی اجتماعی،تهران،نشر سمت

- سیدامامی، ک. ( 1387 ). ادراک گروه های قومی از تصاویر رسانه ای خود. فصلنامه تحقیقات فرهنگی، سال اول، شماره.4

- شاره، حسین، (1387)، ارتباط متغیرهای جمعیت‌شناختی با ریسک فرار از منزل در دختران و نوجوانان شهر مشهد، فصلنامه اصول بهداشت روانی، سال دهم، شمارۀ 37.

- صنعتی، فریده.(1387). عوامل اجتماعی و فرهنگی موثر بر فرار دختران 26 -12 ساله از منزل، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی.

- علی وردی نیا،اکبر و خوشفر،غلامرضا و حمیده اسدی(1389)مقاله مطالعه جامعه شناسی گرایش دختران دانش اموز به فرار از منزل،فصلنامه مطالعات اجتماعی روانشناختی زنان،سال9شماره2سال1390،صص25-54

- علی وردی نیا،اکبر1393، مقاله مدیریت پیشگیری از جرم در ایران،فصلنامه سیاست های راهبردی و کلان،سالدوم،شماره8صص37تا58

- غریبی، حسن (1386). روان شناسی کاربردی، دوره ی اول، شماره ی 4، صص 30 - 36.

- فتحی، م (1386). عوامل خانوادگی موثر بر فرار دختران از منزل، فصلنامه رفاه اجتماعی، شماره 27

- فردوسیان، فرحناز؛ مهری، علی اصغر(1393). بررسی علل فرار دختران از منزل و ارائه راهکارهایی برای مقابله با آن، فصلنامه علمی تخصصی دانش انتظامی، شماره 7، استان چهارمحال بختیاری، پاییز 1393.

- قابضی مهابادی، علیرضا. (1388). بررسی علل اجتماعی فرار دختران از خانه، اصلاح و تربیت، شماره 73 و 74، سال هفتم، صص 14-10.

- کامرانی فکور، شهربانو (1385)، شیوع خشونت های خانوادگی تجربه شده در کودکان فراری و غیر فراری، رفاه اجتماعی، سال ششم، شماره 22، صص 197 -218.

- معظمی ، شهلا ( 1382 ). فرار دختران چرا،؟ تهران: گرایش.

- معاونت اجتماعی ناجا، اداره کل مطالعات اجتماعی، (1389)، کتاب سال امنیت اجتماعی، انتشارات آشنایی، چاپ دوم.

- معتمدی، سید هادی، (1384)، درآمدی بر پدیده‌های فرار دختران و زنان از خانه، مجموعه مقالات همایش امنیت اجتماعی، (شمارۀ 2)، معاونت اجتماعی ناجا، چاپ اول

- هاشمی،سید ضیا و  فاطمی ،زینب و فولادیان،مجید(1388)پیامدهای فرار دختران از منزل،مقاله،فصلنامه علمی پژوهشی رفاه اجتماعی،سال11 شماره40 صص161-187

 

-Bao, WN.; Whitbech, LB. & Hoyt, D. (2000), "Abuse, Support, and Depression among Homeless and Runaway Adolescent", Journal of Health and Social Behavior, 41.

- Fetel, B.; Margetson, N.; Chamas, J. & Lipman, C. (1992), "Psychological Background and Behavioral and Emotional Disorders of Homeless and Runaway Youth, Hospital and Community Psychiatry, Feb, 3(2).

- Kurtz, PD.; Kurtz, GL. & Jarvis, SV. (1991), "Problems of Maltreated Runaway Youth", Adolescence, 26(103).