تاثیر تیمارهای اسموپرایمینگ، هایدروپرایمینگ و تنش شوری بر جوانه‌زنی بذر و برخی ویژگی‌های مورفولوژیک و فیزیولوژیک گل همیشه‌ بهار

تحقیقات بذر

دوره 10، شماره 34، خرداد 1399، صفحه 61-71   

نویسندگان

بهزاد کاویانی^* ؛ شهرام صداقت حور

گروه باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد رشت

چکیده

همیشه بهار یک گیاه زینتی- دارویی است. پیش‌تیمار بذر، جوانه‌زنی بذرها و قدرت و استقرار گیاهچه را افزایش می‌دهد. این پژوهش در سال 1396 در شهرستان رشت روی گل همیشه‌ بهار انجام شد. آزمایش به صورت کرت‌های خردشده بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار انجام شد. در این آزمایش، پرایمینگ در سه سطح شاهد، آب مقطر و نیترات پتاسیم (KNO3) به عنوان فاکتور اصلی و تنش شوری در چهار سطح شاهد (بدون تنش)، 8/7، 6/15 و 4/23 دسی‌زیمنس بر متر محلول NaCl به عنوان فاکتور فرعی در نظر گرفته شد. بذرهای یکنواخت خریداری‌شده قبل از استفاده با هیپوکلرید سدیم 10 درصد گندزدایی شدند. بخشی از آزمایش (کشت بذر و تولید گیاه) در شرایط مزرعه انجام شد. نتایج نشان داد که اثر سطوح مختلف پرایمینگ و تنش شوری بر صفات مورد بررسی معنی‌دار شد. بیشترین درصد جوانه‌زنی، وزن خشک گل، وزن خشک بوته، تعداد گل در بوته و تعداد ساقه، تحت تیمار پرایمینگ نیترات پتاسیم و تیمار بدون تنش شوری (شاهد) مشاهده گردید. همچنین بیشترین سرعت جوانه‌زنی و قطر گل در تیمار آب مقطر و بدون تنش شوری (شاهد) و کمترین آنها در تیمار شاهد (بدون پرایمینگ) و تنش شوری 4/23 دسی‌زیمنس بر متر مشاهده گردید. اثر متقابل سطوح مختلف پرایمینگ و تنش شوری بر صفات مورد بررسی معنی‌دار نشد. با توجه به نتایج این پژوهش پیشنهاد می‌شود قبل از انتقال گیاهچه به شرایط خاکی، بذرها در آزمایشگاه با نیترات پتاسیم 10 درصد پیش‌تیمار شوند.

کلیدواژه‌ها

پرایمینگ؛ جوانه‌زنی بذر؛ کالندولا؛ گیاه زینتی-دارویی

مراجع

Acosta-Motos, J.R., Ortuño, M.F., Bernal-Vicente, A., Diaz-Vivancos, P., Sanchez-Blanco, M.J. and Hernandez, J.A. 2017. Plant Responses to Salt Stress: Adaptive Mechanisms. Agronomy, 7: 18-56.

Afzal, I., Aslam, N., Mahmood, F., Hameed, A., Irfan, S. and Ahmad, G. 2004. Enhancement of germination and emergence of canola seeds by different priming techniques. Biologia Santa Cruz. do Sul, 16 (1): 19-34.

Ashraf, M. and Foolad, M.R. 2005. Pre-sowing seed treatment a shotgun approach to improve germination growth and crop yield under saline and none-saline conditions. Advances in Agronomy, 88: 223-271.

Ashraf, M. and Rauf, H. 2001. Inducing salt tolerate in maize (Zea mays L.) through seed priming with chloride salts, growth and ion transport at early growth stages. Acta Physiologia Plantarum, 23: 407-414.

Atarodi, H., Irannejad, H., Shirani Rad, A.H., Amiri, R. and Akbari, Gh.A. 2011. Effects of drought stress and planting dates on seedling emergence, plant growth and seed vigour of produced seeds in canola (Brassica napus) cultivars. Iranian Journal of Field Crop Science, 42 (1): 71-80. (In Persian)

Bailly, C., Benamar, A., Corbineau, F. and Côme, D. 2000. Antioxidant systems in sunflower (Helianthus annuus L.) seeds as affected by priming. Seed Science Research, 10: 35-42.

Basra, A., Dhillon, R. and Malik, C. 2004. Influence of seed pretreatment with plant growth regulators on metabolic alternations of germinating maize embryos under stressing temperature regimes. Annals of Botany, 64: 76-79.

Bittencourt, M.L.C., Dias, D.C.F.S., Dias, L.A.S. and Araujo, E.F. 2005. Germination and vigour of primed asparagus seeds. Science of Agriculture (Piracicaba, Braz.). 62 (4): 319-324.

Datta, K.S. and Dayal, J. 1991. Studies on germination and early seedling growth of gram (Cicerarietinum L.) as effected by salinity. In: Dhir, K.K., Dua, I.S. and Chark, K.S. (Eds.). New Trends in Plant Physiology, pp: 273-276.

De, R. and Kar, R.K. 2004. Seed germination and seedling growth of mung bean (Vigna radiata) under water stress induced by PEG-6000. Seed Science and Technology, 23: 301-308.

Demir, I. and Mavi, K. 2008. Effect of salt and osmotic stresses on the germination of pepper seeds of different maturation stages. Brazilian Archive of Biology and Technology, 51 (5): 897-902.

Demir Kaya, M., Okcu, G., Atak, M., Cikili, Y. andKolsarici, O. 2006. Seed treatments to overcome salt and droght stress during germination in sunflower (Helianthus annuus L.). Eurupean Journal of Agronomy, 24: 291-295.

Duman, I. 2006. Effects of seed priming with PEG and K₃PO₄ on germination and seedling growth in lettuce. Pakistan Journal of Biological Science, 9 (5): 923-928.

Hejazi, A. 1994. Seed Technology, Tehran University Press. pp. 442. (In Persian)

Kathiresan, K., Kalyani, V. and Gnanarethinam, J.L. 1984. Effect of seed treatments on field emergence, early growth and some physiological processes of sunflower (Halianthus annuus L). Field Crops Research, 9: 215–217.

Kaya, M.D., İpek, A. and Özturk, A. 2003. Effects of different soil salinity levels on germination and seedling growth of safflower (Carthamus tinctorius L.). Turkish Journal of Agriculture and Forestry, 27: 221-227.

Khodadadi, M., Omidbeigi, R., Majidi, A. and Khoshkholgsima, N.A. 2002. Investigation of the effect of seed preparation (priming) of onion sefid kashan cultivar on germinating characteristic at salinity stress condition. Journal of Soil and Water Science, 17 (1): 41-48. (In Persian)

Lee, S.S. and Kim, J.H. 2000. Total sugars, ɑ-amylase activity, and germination after priming of normal and aged rice seeds. Korean Journal of Crop Science, 45 (2): 108-111.

McDonald, M.B. 2000. Seed priming. In: Black, M. and Bewley, J.D. (Eds.). Seed Technology and its Biological Basis. Sheffield Academic Press, UK. pp. 287-325.

Mehdikhani, H. 2007. Effect of salt stress on germination of medical plants. 3^th Congress of Medicinal Plants. Tehran, Shahed University, p. 144. (In Persian)

Murungu, F.S., Chiduza, C., Nyamugafata, P., Clark, L.J., Whalley, W.R. and Finch-Savage, W.E. 2004. Effects of ‘on-farm seed priming’ on consecutive daily sowing occasions on the emergence and growth of maize in semi-arid Zimbabwe. Field Crop Research, 89 (1): 49-57.

Musa, A.M., Harris, D., Johansen, C. and Kumar, J. 2001. Short duration chickpea to replace fallow after aman rice: the role of on-farm seed priming in the High Barind Tract of Bangladesh. Experimental Agriculture, 37: 509-521.

Pill, W. and Necker, A.D. 2001. The effect of seed treatments on germination and establishment of Kentucky blue grass (Poa pratensis L.). Seed Science and Technology, 9: 65-72.

Reggiani, R., Bozo, S. and Bertani, A. 1995. The effect of salinity on early seedling growth of three wheat cultivars. Canadian Journal of Plant Science, 75: 175-177.

Roy, N.K. and Srivastava, A.K. 2000. Adverse effect of salt stress conditions on chlorophyll content in wheat (Triticum aestivum L.) leaves and its amelioration through presoaking treatments. Indian Journal of Agricultural Science, 70: 777-778.

Sarkar, P.K., Kumar, P.R., Singh, A.K. and Bhatt, B.P. 2020. Effect of priming treatments on seed germination and seedling growth in bamboo [Dendrocalamus strictus (Roxb.) Nees]. Acta Ecologica Sinica, 40: 128-133.

Sedaghathoor, Sh. 2017. Effect of priming on seed germination parameters of six ornamental-seasonal plants. Journal of Plant Production Research, 24 (1): 99-105. (In Persian)

Sedaghathoor, S., Ahmadi Lashaki, M., Hashemabadi, D. and Kaviani, B. 2015. Physiological response to salinity stress by primed seeds of three species of lawn. Crop Production and Processing, 4 (14): 1-10. (In Persian)

Shakarami, B., Dianati-Tilaki, Gh. Tabari, M. and Behtari, B. 2011. The effect of priming treatments on salinity tolerance of Festuca arundinacea Schreb and Festuca ovina L. seeds during germination and early growth. Iranian Journal of Rangelands and Forestry, Plant Breeding and Genetic Research, 18 (2): 318-328. (In Persian)

Sharifi, M., Tahmasb, A. and Modares, M. 2002. Study of different treatment on seed dormancy breaking in Achillea millefolium spice. Research Construction, 8: 2-56.