ارائه مدل برنامه درسی مبتنی بر توسعه پایدار از دیدگاه قرآن کریم

فصلنامه مطالعات قرآنی

دوره 11، شماره 42، تیر 1399، صفحه 267-290   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

زهرا وزیری اقدم¹؛ بدیع الزمان مکی آل آقا²؛ علاءالدین اعتماد اهری²

¹دانشجوی دکتری برنامه ریزی درسی، گروه علوم تربیتی، واحد رودهن دانشگاه آزاد اسلامی رودهن، ایران

²استادیار دانشکده علوم تربیتی و مشاوره، دانشگاه آزاد اسلامی واحد رودهن، ایران

چکیده

هدف پژوهش حاضر، طراحی برنامه درسی مبتنی بر توسعه پایدار و اعتبارسنجی آن از دیدگاه متخصصان بوده است. روش پژوهش حاضر، روش تحلیل محتوای کیفی با رویکرد استقرایی بوده است. جامعه آماری پژوهش متشکل از سه گروه اسناد، متخصصان در زمینه توسعه پایدار در دانشگاه‌های شهر تهران و متخصصان برنامه درسی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در این حوزه بود. برای تعیین حجم نمونه مورد نیاز از نمونه­گیری هدفمند استفاده شد. ابزار جمع­آوری داده­ها، پرسشنامه محقق ساخته و تحلیل اسناد بود. روایی محتوایی مصاحبه با استفاده از نظر متخصصین مطالعات برنامه درسی به دست آمد. نتایج تحلیل داده‌ها در طی سه مرحله، کدگذاری باز، کدگذاری نظری و کدگذاری انتخابی انجام شد و اعتبارسنجی الگوی ارائه‌شده از روش دلفی استفاده شد.

کلیدواژه‌ها

برنامه درسی؛ توسعه پایدار؛ توسعه اجتماعی؛ توسعه اقتصادی

مراجع

تقی پور ظهیر، علی. 1388ش، مقدمه‌ای بر برنامه ریزی آموزشی و درسی، چاپ چهارم، تهران: انتشارات آگاه.

تودارو، مایکل. 1391ش، توسعه اقتصادی در جهان سوم نو، تهران: بی نا.

ثقفی تهرانی، محمد. ١٣٩٨ش، تفسیر روان جاوید، چاپ سوم، تهران: انتشارات برهان.

حسینی همدانی، سید محمد حسین. ١٤٠٤ق، انوار درخشان، تهران: بی نا.

عمادزاده، مصطفی. 1388ش، مباحثی از اقتصاد آموزش و پرورش، اصفهان: جهاد دانشگاهی.

مکارم شیرازی، ناصر. ١٣٧٤ش، تفسیر نمونه، تهران: دار الکتب الإسلامیه.

 

مقالات و پایان‌نامه‌ها

اکبرزاده، فهیمه. 1391ش، «تبیین مبانی فلسفی نظریه‌های مناسبات بین دولت و نظام آموزش و پرورش و تحلیل انتقادی روند تحولات آموزش و پرورش در سه دهه گذشته با تأکید بر مقوله تمرکز و عدم تمرکز»، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم انسانی دانشگاه تربیت مدرس.

ایزدی، صمد و عباس رامش و فاطمه عظیمی. 1392ش، «ارتباط برنامه درسی با توسعه پایدار»، همایش ملی تغییر برنامه درسی دوره‌های تحصیلی آموزش و پرورش.

پیغامی، عادل و حیدر تورانی. 1390ش، «نقش برنامه درسی اقتصاد در برنامه تعلیم و تربیت رسمی و عمومی دنیا، ارائه یک برنامه عمل برای یک برنامه درسی مغفول»، فصلنامه نوآوری‌های آموزشی، 9(37)، صص 31-52.

جعفرنیا، شهرام و حمید جلیل وند. ۱۳۸۹ش، «بررسی شاخص‌های زیست محیطی توسعه پایدار در محیط زیست شهری»، چهارمین همایش تخصصی مهندسی محیط زیست، تهران، دانشگاه تهران، دانشکده محیط زیست.

دارابی، سلمان. 1391ش، «بررسی مقایسه‌ای میزان کاربست مؤلفه‌های برنامه ریزی استراتژیک در توسعه پایدار آموزش و پرورش شهرهای اصفهان و کرمانشاه»، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی دانشگاه اصفهان.

دهقانی، مرضیه و فرزانه زینال تاج و حمیده پاک مهر. 1393ش، «بررسی مقوله فرهنگ و قومیت در محتوای برنامه‌های درسی مطالعات اجتماعی دوره ابتدایی»، پژوهش‌های برنامه درسی، 4(2)، صص 130-117.

رضایی، مریم. 1395ش، «طراحی و اعتبارسنجی الگوی برنامه درسی مناسب جهت آموزش برای توسعه پایدار در دوره ابتدایی ایران»، پایان نامه دکتری، دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی.

سادات هاشمی، سارا و کامیان خزایی. 1392ش، «بررسی میزان آشنایی مدیران مدارس راهنمایی و متوسطه غرب استان مازندران با مؤلفه‌های توسعه پایدار»، فصلنامه رهبری و مدیریت آموزشی دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرمسار، 7(6)، صص 177-155.

سلطانی پور، فرزانه و دماری، بهزاد. 1395ش، «وضعیت توسعه پایدار در ایران»، مجله دانشکده بهداشت و انستیتو تحقیقات بهداشتی، 14(4)، صص 14-1.

صدیقی خودیک، محمدمهدی و بتول خانی. 1394ش، «بررسی نقش آموزش در توسعه پایدار ایران»، شانزدهمین کنفرانس آموزش فیزیک ایران و ششمین کنفرانس فیزیک و آزمایشگاه.

شایگان، محمد. 1392ش، «آموزش و پرورش ایران و توسعه پایدار»، پایان نامه کارشناسی ارشد.

عیوضی، محمد رحیم و هراتی، محمد جواد. 1388ش، «تأملّی در تأثیر توسعه بر هویت فرهنگی»، راهبرد یاس، ش 19، صص 130-104.

کریمی، داریوش و اشرف السادات عنایتی. 1391ش، «آموزش برای توسعه پایدار، مدرسه پایدار»، آموزش محیط زیست و توسعه پایدار، 1(1)، صص 65-59.

کلانتری، خلیل و علی اسدی و شهلا چوبچیان. 1388ش، «تدوین و اعتباریابی شاخص‌های توسعه پایدار مناطق روستایی»، مطالعات و پژوهش‌های شهری و منطقه‌ای، شماره2، صص 86-69.

گرجی مهلبانی، یوسف. 1389ش، «نقد معماری پایدار و نقد آن در حوزه محیط زیست»، نشریه معماری و شهرسازی ایران، 1(1)، صص 91-100.

محمدپور زندی، حسین و سیدمحسن طباطبایی مزدآبادی. 1394ش، «جایگاه آموزش در توسعه پایدار شهری»، اقتصاد و مدیریت شهری، ش 10، صص 125-111.

موسایی، میثم و مریم احمدزاده. 1388ش، «آموزش توسعه‌ای و توسعه پایدار»، راهبرد یاس، ش 18.

کتب و مقالات انگلیسی

Andersone, Rudite. (2016). Citizenship Education In Integrated Curriculum. AvalableAt:Https://Www.Researchgate.Net/Publication/241138033_Citizenship_Education_In_Integrated_Curriculum

Cebrian, Gisela., Marcus, Grace., Debra, Humphris. (2014). Academic Staff Engagement In Education For Sustainable Development. Journal Of Cleaner Production, 106, 79-86.

Cebrian, Gisela., Marcus, Grace., Debra, Humphris. (2014). Academic Staff Engagement In Education For Sustainable Development. Journal Of Cleaner Production, 106, 79-86.

Frederick, Chad Paul. (2012). Curriculum Improvement In Education For Sustainable Development: Measuring Learning Outcomes In An Introductory Urban Planning Course. Arizona State University.

Herlina, W (2011). the effectiveness inponesian English teachers training programs in improv-ing confidence and motivation, Journal of Re-search in Social Sciences and Humanities, 4 (8), 609-699.

Holm, Tove, Kaisu Sammalisto, Thomas S. Grindsted, Timo Vuorisalo. (2015). Process Framework For Identifying Sustainability Aspects In University Curricula And Integrating Education For Sustainable Development, Journal Of Cleaner Production.

Hume, Therese., Barry, John. (2015). Environmental Education And Education F Or Sustainable Development, International Encyclopedia Of The Social & Behavioral Sciences, Second Edition, 733-739.

Johannesson, Ingolfur Asgeir; Norodahl, Kristin; Oskarsdottir,Gunnhildur; Palsdottir, Auour; Petursdottir, Bjorg.(2011). Curriculum Analysis and Education for Sustainable Development in Iceland , Environmental Education Research, 375-391.

Ramos, Tomas B., Caeiro, Sandra,. Hoof, Bart Van, Lozano, Rodrigo., Huisingh, Donald, Kim Ceulemans. (2015).  Experiences From The Implementation Of Sustainable Development In Higher Education Institutions: Environmental Management For Sustainable Universities. Journal Of Cleaner Production,106(1), 1-8.

Wass, T. Verbruggen, A. , & Wright, T. (2010). University research for sustainable development: definition and characteristics explored Journal of Cleaner Production, 18 (7), 629- 636.

Wen Su، Shao-The. (2012). Various Concepts Of Curriculum And The Factors Involved In Curricula-Making. Language Teaching And Research, 3(1)، 153-158.