بررسی رابطه آموزش شهروندی و توسعه پایدار شهری ( مطالعه موردی: شهر اردبیل)

مطالعات جامعه شناختی شهری

مقاله 2، دوره 10، شماره 34، خرداد 1399، صفحه 33-60   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

منصور آرایش¹؛ محمد تقی شیخی^{* 2}

¹گروه جامعه شناسی اقتصادی و توسعه دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال

²گروه جامعه شناسی دانشگاه الزهراء (نویسنده مسؤول)

چکیده

یکی از مهمترین و پیچیده ترین تحولات اجتماعی در نیم قرن اخیر، توسعه شهرنشینی و یکی از ضروری ترین عوامل همراه با توسعه شهرنشینی توجه به بحث توسعه پایدار شهری است. که این شکل از توسعه در عین برآورده کردن نیازهای فعلی، توان مداوم جوامع شهری نسل های آینده را نیز در ابعاد مختلف زیست محیطی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی تضمین می کند. از مولفه هایی که به توسعه پایدار شهری در تضمین این توانایی کمک می کند آموزش شهروندی است.بنابر این هدف پژوهش حاضر بررسی رابطه آموزش شهروندی و توسعه پایدار شهری (اردبیل) است.چارچوب نظری و مدل نظری با استفاده از نظریه ی نظریه پردازانی از حوزه شهروندی همچون برایان. اس.ترنر، روسو، ماکیاولی، اسلر و استارکی و... ارائه شد. روش پژوهش از لحاظ هدف، کاربردی و از لحاظ چگونگی جمع آوری اطلاعات، در زمره پژوهش های توصیفی- پیمایشی است. جامعه آماری، شهروندان شهر اردبیل و حجم نمونه براساس روش کوکران 384 نفر است. روش نمونه‌گیری، خوشه ای چندمرحله ای و روش تحلیل شامل آزمون همبستگی پیرسون و مدل یابی معادلات ساختاری است. نتایج نشان می دهد که مدل پیشنهادی روابط بین متغیرهای از برازش قابل قبولی برخوردار بود همچنین بین آموزش شهروندی و شاخص های توسعه پایدار شهری رابطه مثبت و معنا داری وجود دارد.سطح معنی داری (p ) شاخص های فرهنگی و اجتماعی 01/0، اقتصادی و زیست محیطی 05/0 بود. جهت تاثیر بیشتر آموزش شهروندی بر توسعه پایدار شهری لازم است ابتدا بستر آموزش ( جامعیت و پویایی قانون، رفاه و تامین اجتماعی ) در جامعه فراهم شده سپس شرایط مداخله گر ( بی اعتمادی نهادی، عدم توسعه فرهنگی و ناکارآمدی آموزش رسمی) مرتفع گردد.

کلیدواژه‌ها

آموزش شهروندی؛ توسعه فرهنگی؛ توسعه اجتماعی؛ توسعه اقتصادی؛ توسعه زیست محیطی؛ توسعه پایدار شهری؛ شهراردبیل

مراجع

- آقازاده، احمد (1385). اصول و قواعد حاکم بر فرایند تربیت شهروندی و بررسی سیر تحولات و ویژگی های آموزش ها در کشور ژاپن. فصلنامه نوآوری های آموزشی. سال پنجم، شماره هفدهم، پاییز 1385، صص 66-45

- پورموسی، علی، مدیری، مهدی (1395)، آموزش شهروندی ونقش آن درتحقق توسعه پایدار شهرهای جدید (نمونه موردی شهر جدید اندیشه)، دومین کنگره زمین، فضا و انرژی پاک

- توسلی، غلامعباس، نظریه های جامعه شناسی، تهران: نشر سمت،1373

- توسلی، غلامعباس و حسینی نجاتی، سیدمحمود (1383). «واقعیت اجتماعی شهروندی در ایران» مجله جامعه شناسی ایران، دوره پنجم، شماره 2

- تیمورنژاد، کاوه؛ یوزباشی، علیرضا؛ ابراهیمی، مجید ( 1395) عوامل مؤثر بر آموزش شهروندی با تأکید بر توسعه پایدار شهری (مورد مطالعه: شهرداری زنجان)، فصلنامه علمی – پژوهشی اقتصاد و مدیریت شهری، سال پنجم، شماره 19، 79-95

- حسینی، سیدهادی، حسین قدرتی، محمد میره، یعقوب زنگنه (1392)، پایداری شهری بر بنیان توسعه ی مشارکت شهروندی (مطالعه موردی: شهرسبزوار) جغرافیا و پایداری محیط، سال سوم، شماره ی ششم

- خبرگزاری مهر، (1393)، عدم رعایت مولفه های شهرنشینی در اردبیل/ وقتی معضل عادت می شود، http://www.mehrnews.com/news/2505194، 05/12/1393

- رهنمایی، محمد تقی، سید موسی پورموسوی، (1385) بررسی ناپایداری های امنیتی کلان شهر تهران براساس شاخص های توسعه پایدار شهری، پژوهش های جغرافیایی، شماره پنجاه و هفتم.

- شاطریان، محسن و شیوا آقابزرگی زاده، (۱۳۹۴)، نقش آموزش شهروندی در تحقق توسعه پایدار شهری، اولین همایش ملی توسعه پایدار شهری، تهران، گروه پژوهشی کیمیا،

- شیانی، ملیحه (1384) شهروندی ومشارکت در نظام جامع رفاه و تامین اجتماعی، فصلنامه حقوق و تامین اجتماعی، شماره 1، تهران

- عاملی، سعیدرضا. (1380). تعامل جهانی شدن. تهران. نامه علوم اجتماعی، شماره 18.

- فالکس، کیث (1381)، شهروندی، مترجم: محمدتقی دلفروز، تهران: انتشارات کویر

- لش، اسکات (1384)، جامعه شناسی پست مدرنیسم، ترجمه حسن چاوشیان، تهران: نشر مرکز

- محمدی، علیرضا.(1393).مشکلات شهری اردبیل کدامند ؟www.amohammadi.ir 25/06/96

- منوچهری، عباس و محمود نجاتی حسینی (1385)، «درآمدی بر نظریه شهروندی گفت و گویی در فلسفه سیاسی هابرماس»، نامه علوم اجتماعی، شماره 29

- نش، کیت (1380)، جامعه شناسی سیاسی معاصر: جهانی شدن، سیاست و قدرت، ترجمه محمد تقی دلفروز، تهران: نشر کویر

- نوابخش، مهرداد؛ ارجمند سیاهپوش، اسحق. (1388). مبانی توسعه پایدار شهری، تهران: انتشارات جامعه شناسان

- هریس، جاناتان ام (1383)؛ «اصول اساسی توسعه پایدار»، رستم صابری فر،مجله سپهر، سال 13، شماره 52( زمستان )

- هومن، حیدر علی (1390) « مدل یابی معادلات ساختاری » چاپ اول، تهران، انتشارات سمت

- یوسفی، امیر، ۱۳۹۳، جایگاه و نقش آموزش و پرورش در فرایند توسعه پایدار، اولین کنفرانس ملی توسعه پایدار در علوم تربیتی و روانشناسی، مطالعات اجتماعی و فرهنگی، تهران، موسسه آموزش عالی مهر اروند، مرکز راهکارهای دستیابی به توسعه پایدار،

https://www.civilica.com/Paper-EPSCONF01-EPSCONF01_487.html

 

منابع لاتینی:

-Abdi, A A., & Shultz, L. (2013). Youth, social engagement and citizenship in Canada: educational challenges and alternatives. Sisyphus: Journal of Education, 1(2), 54-74

- Bolzek,I.&Butters,C.(2003).Sustainable human settlements challenges for center sustainable development www.arkitektur.no/nabu

- Keating, A., & Janmaat, J. G. (2016). Education Through Citizenship at School: Do School Activities Have a Lasting Impact on Youth Political Engagement?. Parliamentary Affairs, 69(2), 409-429.

- Lee, W, O. (1999). Qualities of Citizenship for the New century: Perception of Asian Educational Leaders. Paper Presented at the Fifth UNESCOACEID International Conference on Reforming Learning, Curriculum and Pedagogy. Bangkok, Thailand 13-16 DC.

- Nozich,R. (1987) Anarchy, state and utopia. Basic Books Publishers.

- Quingly، Charles ،N(2000).Global rends in Civic Education.A speech given at the seminar for the needs for new Indonesian civic education center for Indonesian civic education(CICED).March 29،Bandung Indonesia.