کانی شناسی زیستی و ریخت شناسی سنگهای ادراری در اقلیم های مختلف استان خوزستان: با نگرش زمین شناسی پزشکی

Geotechnical Geology

دوره 9، شماره 1، خرداد 2013، صفحه 31-41   

نوع مقاله: Original Research

نویسندگان

علیرضا زراسوندی¹؛ مجید حیدری^{* 2}؛ اسماعیل موسی پور³؛ سروش مدبری⁴

¹گروه زمین شناسی، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران

²پژوهشکده علوم دریایی، دانشگاه علوم و فنون دریایی خرمشهر، خرمشهر، ایران

³گروه ارولوژی، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز، اهواز، ایران

⁴گروه زمی نشناسی، دانشکده علوم زمین، دانشگاه تهران، تهران، ایران

چکیده

استان خوزستان به عنوان بخشی از کمربند سنگ کلیهی آسیا- آفریقا و به دلیل قرارگیری در اقلیمهای گرم و خشک، نیازمند مطالعات گسترده در زمینه بررسی کانیشناسی سنگهای ادراری است. در همین راستا، مطالعات کانیشناسی با استفاده از روشهای پراش پرتو ایکس و میکروسکوپ الکترونی روبشی، نشان دادند که سنگهای ادراری در استان خوزستان از منظر کانیشناسی در شش گروه کلسیماکسالات، کلسیم اکسالات / فسفاته، فسفاته، اوراته، اوراته/ کلسیماکسالات و اوراته/ کلسیماکسالات/ فسفاته قرار میگیرند. همچنین بررسی اثرات شرایط اقلیمی بر کانیشناسی سنگ های ادراری تأیید میکند که از اقلیمهای نیمه مرطوب مدیترانهای (شمال شرق استان) به طرف اقلیمهای فراخشک گرم (جنوب و جنوب غرب)، از فراوانی سنگهای کلسیماکسلات کاسته و بر میزان انواع اوراته افزوده میشود. حضور کانیهای نیاهایت و هیدروکسیل آپاتیت نیز که معمولاً به ندرت در سایر مطالعات گزارش شدهاند، از پدیدههای مهم کانیشناسی در سنگهای ادراری استان خوزستان است. با توجه به رابطه منفی نسبت منیزیم به کلسیم با تشکیل سنگ های ادراری، می توان از افزودن منیزیم در تصفیه خانههای شهری یا عبور منابع آب سطحی از لیتولوژیهای با منیزیم بالا (نظیر مناطق دولومیتی ) به جهت افزایش انحلال کلسیم و جلوگیری از هستهسازی استفاده کرد. همچنین سنگهای اوراته، تنها نوع سنگهای ادراری است که توسط درمان های پزشکی انحلال مییابند؛ زیرا درمان دارویی در مناطق جنوب و جنوبغربی خوزستان (بالاترین فراوانی سنگهای اوراته در استان) مؤثر میباشد.

کلیدواژه‌ها

پراش پرتو ایکس؛ کلسیم اکسالات؛ میکروسکوپ الکترونی روبشی