تاثیر مولفه‌های هوش اخلاقی مبتنی بر رویکرد تعلیم و تربیت اسلامی با میانجی سرمایه اجتماعی بر خودآگاهی دانش‌آموزان

روانشناسی اجتماعی

دوره 8، شماره 56، آذر 1399، صفحه 1-11   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

سیدهادی دلبری¹؛ وحید فلاح^{* 2}؛ سعید صفاریان همدانی³

¹دانشجوی دکتری فلسفه تعلیم و تربیت، گروه علوم تربیتی، واحد ساری، دانشگاه آزاد اسلامی، ساری، ایران

²استادیار، گروه علوم تربیتی، واحد ساری، دانشگاه آزاد اسلامی، ساری، ایران

³دانشیار، گروه علوم تربیتی، واحد ساری، دانشگاه آزاد اسلامی، ساری، ایران

چکیده

هدف این پژوهش تعیین تاثیر مولفه‌های هوش اخلاقی مبتنی بر رویکرد تعلیم و تربیت اسلامی با میانجی سرمایه اجتماعی بر خودآگاهی دانش‌آموزان بود. این مطالعه مقطعی از نوع همبستگی بود. جامعه آماری پژوهش همه دانش‌آموزان مقطع متوسطه شهر تهران در سال تحصیلی 99-1398 به تعداد 3512 نفر بودند. حجم نمونه طبق جدول کرجسی و مورگان 346 نفر برآورد که طبق روش نمونه‌گیری خوشه‌ای چندمرحله‌ای انتخاب شدند. داده‌ها با کمک پرسشنامه‌های محقق‌ساخته هوش اخلاقی و خودآگاهی مبتنی بر رویکرد تعلیم و تربیت اسلامی و پرسشنامه استاندارد سرمایه اجتماعی (پاژاک، 2006) جمع‌آوری و با روش مدل‌سازی معادلات ساختاری در نرم‌افزارهای SPSS و LISREL تحلیل شدند. یافته‌ها نشان داد که همه مولفه‌های هوش اخلاقی شامل درستکاری، مسئولیت‌پذیری، بخشش، دلسوزی، ارزش‌های اخلاقی و مهارت‌های ارتباطی بر سرمایه اجتماعی و خودآگاهی تاثیر مستقیم و معنادار و سرمایه اجتماعی بر خودآگاهی تاثیر مستقیم و معنادار داشت. همچنین، همه مولفه‌های هوش اخلاقی با میانجی سرمایه اجتماعی بر خودآگاهی دانش‌آموزان تاثیر غیرمستقیم و معنادار داشت (05/0p < /p>

کلیدواژه‌ها

هوش اخلاقی#رویکرد تعلیم و تربیت اسلامی# سرمایه اجتماعی# خودآگاهی

مراجع

امینی، محمد و رحیمی، حمید. (1394). بررسی وضعیت هوش اخلاقی دانشجویان دانشکده مهندسی دانشگاه کاشان. فصلنامه آموزش مهندسی ایران، 17(66)، 16-1. ##

بنیسی، پریناز. (1397). پیش‌بینی مدیریت دانش بر اساس خلاقیت و سرمایه اجتماعی (مطالعه موردی دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی شهر تهران). مجله روانشناسی اجتماعی، 13(48)، 65-57. ##

رحیمی، حمید؛ مدنی، سیداحمد و محمدیان، آسیه. (1394). بررسی رابطه بین هوش اخلاقی و سرمایه اجتماعی با مسئولیت‌پذیری دانشجویان (مورد مطالعه: دانشگاه کاشان). فرهنگ در دانشگاه اسلامی، 5(1)، 125-101. ##

عطااللهی، طاهره؛ ربیعی، علی و امینی، محمدتقی. (1394). رابطه هوش اخلاقی با سرمایه اجتماعی. فصلنامه اخلاق در علوم و فناوری، 10(3)، 40-29. ##

عقیقی، علیرضا. (1398). تبیین نقش هوش اخلاقی بر مولفه‌های رهبری فروتنانه. فصلنامه اخلاق در علوم و فناوری، 14(4)، 38-31. ##

غریبی، حسن و قلی‌زاده، زلیخا. (1390). نقش مولفه‌های هوش هیجانی در پیش‌بینی سرمایه اجتماعی. فصلنامه اندیشه‌های تازه در علوم تربیتی، 7(1)، 53-29. ##

فیروزی، محمدرضا و کرمی، میثم. (1395). بررسی نقش واسطه‌ای سرمایه اجتماعی در رابطه هوش هیجانی با خلاقیت. فصلنامه ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی، 5(4)، 78-53. ##

نعمتی، لیلا و نویدی، پرویز. (1395). تاثیر هوش سازمانی و هوش اخلاقی بر دلبستگی شغلی؛ با نقش میانجی سرمایه اجتماعی. مجله مدیریت فرهنگی، 10(31)، 55-43. ##

نوحی بزنجانی، کاوه؛ منظری توکلی، حمدالله؛ سلاجقه، سحر و شیخی، ایوب. (1398). رابطه رهبری اصیل و هوش اخلاقی پرستاران بیمارستان‌های دانشگاه علوم پزشکی کرمان. مجله پیاورد سلامت، 13(1)، 23-13. ##

یحیی‌زاده جلودار، سلیمان؛ حیدری، شعبان و موسوی تروجنی، سیده رقیه. (1397). اثربخشی آموزش خودآگاهی بر هویت‌پذیری دانش‌آموزان. مجله روانشناسی و روانپزشکی شناخت، 5(4)، 62-52. ##

 

Arai, S., & Takeno, J. (2018). Discussion on explicit consciousness, sub-consciousness, and self-awareness in a conscious system. Procedia Computer Science, 123, 35-40. ##

Aranega, A. Y., Nunez, M. T. D., & Sanchez, R .C. (2020). Mindfulness as an intrapreneurship tool for improving the working environment and self-awareness. Journal of Business Research, 115, 186-193. ##

Caldwell, C., & Hayes, L. A. (2016). Self-efficacy and self-awareness: Moral insights to increased leader effectiveness. Journal of Management Development, 35(9), 1163-1173. ##

Hwang, K., & Lee, B. (2019). Pride, mindfulness, public self-awareness, affective satisfaction, and customer citizenship behaviour among green restaurant customers. International Journal of Hospitality Management, 83, 169-179. ##

Kang, M. J., & Glassman, M. (2010). Moral action as social capital, moral thought as cultural capital. Journal of Moral Education, 39(1), 21-36.

Lee, S. (2018). Social capital and health at the country level. The Social Science Journal, 55(1), 37-51. ##

Mihandoost, Z. (2018). Association among self-awareness, feelings and reading skills in elementary school students. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 112, 652-655.‏ ##

Oluwaseyi, S. D., & Fotso, A. S. (2020). The effect of family and neighbourhood social capital on youth mental health in South Africa. Journal of Adolescence, 83, 22-26. ##

Ozturk, H., Sayhgil, O., & Yildiz, Z. (2019). New concept in clinical care: Proposal of a moral intelligence scale. Acta Bioethica, 25(2), 265-281. ##

Pagliacci, F., Zavalloni, M., Raggi, M., & Viaggi, D. (2020). Coordination in the agri-food sector: The role of social capital and remoteness in the emergence of Italian network contracts. Journal of Rural Studies, 77, 93-104. ##

Pajak, K. (2006). A tool for measuring bridging social capital. proceedings of the research network for the sociology of culture conference. Ghent Belgium Het, 1, 15-17. ##

Putnam, R. D. (2000) Bowling alone: The collapse and revival of American Community. New York: Simon and Schuster. ##

Saleh, K. (2018). Moral intelligence and its role in formulating children characters. Multi-Knowledge Electronic Comprehensive Journal For Education And Science Publications, 7, 301-313. ##

Toprak, M., & Karakus, M. (2018). Teachers’ moral intelligence: A scale adaptation into Turkish and preliminary evidence. European Journal of Educational Research. 7(4), 901-911. ##