تحلیل تطبیقی مسکن در بافتهای برنامه ریزی شده و خودروی شهری با تأکید بر مالکیت و خدمات شهری (مطالعه موردی: نسیم شهر)

مطالعات برنامه ریزی سکونتگاه های انسانی

مقاله 7، دوره 15، شماره 3 - شماره پیاپی 52، آذر 1399، صفحه 775-792   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

بهرام مردی¹؛ اصغر شکرگزار^{* 2}؛ اسماعیل آقایی زاده³

¹کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری ، دانشگاه گیلان

²استادیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه گیلان، رشت، ایران

³استادیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه گیلان، رشت، ایران

چکیده

مسکن یکی از مهمترین سرمایه گذاریهای مردم ایران است یکی از نتایج این امردر ارتباط با مردم فقیر، شکل گیری بافتهایی خودرو در شهرهاست که هرچند به ظاهر مکانی را برای افراد فراهم می کند، اما در مقایسه با بخشهای برتامه ریزی شده، از وضعیت چندان مطلوبی برخوردار نیستند. از این رو در این پژوهش سعی شده است تا با روش توصیفی- تحلیلی و با مطالعات اسنادی و میدانی، با بهره گیری از پرسشنامه و فرم برداشت، دو بافت متفاوت برنامه ریزی شده و خودرو موجود در شهر نسیم شهر به عنوان یکی از شهرهای استان تهران از نظر دسترسی به خدمات موجود و همچنین رابطه بین متغیرهای نحوه تصرف، دوام ، قدمت و زیربنای واحدهای مسکونی بررسی شود. برای بررسی وضعیت مناطق مورد مطالعه در ارتباط با خدمات شهری از استانداردهای خدمات شهری و شعاع عملکردی هریک از خدمات مورد بررسی، استفاده شده است. همچنین از آزمون همبستگی اسپیرمن برای بررسی همبستگی میان متغیرهای مورد مطالعه در نرم افزار spss استفاده شده است. بررسیها نشان داده است که جمع امتیاز بافت خودرو در زمینه خدمات موجود برابر با 5/3 و بافت برنامه ریزی شده در این زمینه برابر 4 بوده است و از این نظر برتری چندانی در این زمینه برای بافت برنامه ریزی شده متصور نیست. براساس آزمون اسپیرمن بین همه متغیرهای مورد مطالعه رابطه معنی داری وجود دارد، اما فقط رابطه بین نحوه تصرف با دوام و قدمت با زیربنا در سطح نسبتا بالایی می باشد و رابطه بین سایر متغیرها در سطح پایینی قرار دارد.

کلیدواژه‌ها

سکونتگاههای خودرو؛ سکونتگاههای برنامه ریزی شده؛ مالکیت؛ خدمات شهری؛ نسیم شهر

مراجع

اطهاری کمال(1378) ، حاشیه نشینی در ایران ، مدیریت و برنامه ریزی شهری، سال نخست، شماره 2، 88-82.

اهری، زهرا و حبیبی، محسن (1367). مسکن حداقل، انتشارات مرکز تحقیقات وزارت مسکن و شهرسازی، تهران.

پارسا، پریا(1391)، ارزیابی مسکن پایدار در ناحیه 5 منطقه 3 تهران، اولین همایش ملی جغرافیا مخاطرات محیطی و توسعه پایدار، اهواز: دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز، صص 1-7.

پورمحمدی، محمدرضا(1385). برنامه ریزی مسکن. چاپ ششم. انتشارات سمت.

حاتمی نژاد، حسین. سیف الدینی، فرانک. میره، محمد (1385)، بررسی شاخص های مسکن غیر رسمی در ایران، نمونه موردی: محله شیخ آباد قم. مجله پژوهش های جغرافیایی،شماره 58، ص 145-129.

حبیبی، سید محسن، مسائلی، صدیقه (1378)، سرانه کاربری های شهری، سازمان ملی زمین و مسکن، تهران.

حکیمی، هادی. پورمحمدی، محمدرضا. پرهیزکار، اکبر. مشکینی، ابوالفضل و پورطاهری،مهدی. (1390)، ارزیابی شاخص های کمی و کیفی مسکن در سکونتگاههای غیر رسمی ایران، مطالعه موردی: جمشید آباد خوی، مجله جغرافیا و برنامه ریزی محیطی، سال22، شماره پیاپی44، شماره4، ص210-197.

دادرس، بیژن. (1390). مدیریت شهری، نسخه قابل دانلود، دانلود از لینک  زیر: http://taharabbani.persiangig.com

رفیعیان،مجتبی، شالی، محمد(1391)، تحلیل فضایی سطح توسعه یافتگی تهران به تفکیک مناطق شهر، نشریه برنامه ریزی و آمایش فضا، دوره ی شانزدهم، شماره 4، صص 25-49.

رهنما، محمدرحیم، افشار، زهرا، رضوی، محمدمحسن(1390)، تحلیل شاخص های شهر سالم در محله بهارستان شهر مشهد، سومین کنفرانس برنامه ریزی و مدیریت شهری، مشهد: دانشگاه فردوسی مشهد، صص 1-12.

زنجانی، حبیب(1371)، جمعیت و مسکن،مجموعه مقالات جمعیت وتوسعه،انتشارات مرکز مطالعات و تحقیقات شهرسازی و معماری ایران،تهران.

زیاری، کرامت ا... قرخلو، مهدی و جان بابا نژاد، محمدحسین(1389)، مقایسه تطبیقی شاخص های کمی وکیفی مسکن شهر بابل با نقاط شهری کشور با تاکید بر شهر سالم، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی،شماره97، ص116-83.

ستارزاده، داوود(1388)، بررسی شاخص های جمعیتی مسکن ایران در سال 85، مجله جمعیت، شماره67و68، ص80-57.

سرایی, آرش(1382). “تأسیسات شهری، نیازمند مدیریت واحد.” مجله شهرداریها (شماره 57).

صارمی، حمیدرضا و ابراهیم پور، مریم(1391)، بررسی شاخص های مسکن ایران و جهان(مطالعه موردی: ایران،انگلیس،فرانسه)، فصلنامه هویت شهر، شماره دهم، سال ششم، ص102-91.

عابدینی، اصغر(1394)، تحلیل تطبیقی شاخص های مسکن در سکونتگاههای غیر رسمی محله اسلام آباد کشتارگاه ارومیه، مجله مسکن و محیط روستا، شماره 149.ص 66-51.

عربی، روزبه، حقانی، مهدیه(1389)، مسکن پایدار، سومین همایش مقاوم سازی و مدیریت شهری، خمین: دانشگاه آزاد اسلامی واحد خمین، صص 1-18.

کامیار، غلامرضا (1385)، حقوق شهری و شهرسازی، انتشارات مجد.

گلابچیکف، الگ، بادیانا، آنا(1394)، مسکن پایدار برای شهرهای پایدار چارچوب سیاست گذاری برای کشورهای در حال توسعه، چاپ اول، (ترجمه حسین حاتمی نژاد، ، محمد میرسعیدی، ، اکرم شهیدی)، مشهد: انتشارات پاپلی.

هاشمی, سیدمناف, و مهدی یحیی پور(1390). اصول و مبانی مدیریت خدمات شهری در شهرداری. تهران: انتشارات سازمان شهرداریها و دهیاریهای کشور.

یار محمدی، سیما و عاشوری چهارده، متین(1391)، بررسی تطبیقی شاخص های اجتماعی مسکن در محلات جدید(کوی معلم) و قدیم(ساربان محله) شهر بجنورد، چهارمین کنفرانس برنامه ریزی و مدیریت شهری، مشهد.

Jenkins,P ., Smith, H. and Wang, Y.P. (2002): Planning and Housing in the Rapidly urbanising World,London and New york: Routledge

Preston,V (2006). Encyclopedia of Human Geography, USA: Sage Publications,Inc.

Srinivas, Hary (1998). Defining squatter settlements.- http://www.gdrc.org/uem/squatters/define-squatter.html.

Werna, E (1999). Modes of Housing Provision in Washington DC: A Comparative look at Policy Making for Developing Countries, Occasional Papers Series No. 29. Woodrow Wilson International Center for Scholars, Comparative Urban Studies.

Winayanyi, L and C. Lang, H (2004). Provision of Urban Services in an Informal Settlement: a Case Stady of Kampung Penas Tanggul, Jakarta, Habitat International, Vol.28, pp 41-65.