ساخت و هنجاریابی پرسشنامه استعداد محوری سازمان‌های دولتی

فصلنامه مدیریت توسعه و تحول

دوره 12، شماره 41، شهریور 1399، صفحه 37-53   

نویسندگان

فرشاد نعمتی¹؛ قاسم انصاری رنانی^{* 2}؛ عادل صلواتی³؛ پویا فاروقی⁴

¹دانشجوی دکتری، گروه مدیریت دولتی، واحد سنندج، دانشگاه آزاد اسلامی، سنندج، ایران

²دانشیار، گروه مدیریت، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران. (عهده‌دار مکاتبات)

³استادیار، گروه مدیریت دولتی، واحد سنندج، دانشگاه آزاد اسلامی، سنندج، ایران.

⁴استادیار، گروه آمار، واحد سنندج، دانشگاه آزاد اسلامی، سنندج، ایران.

چکیده

ﭘﮋوﻫﺶ ﺣﺎﺿﺮ ﺑﻪ دﻧﺒﺎل واﻛﺎوی ابعاد سازمان استعدادمحور جهت ساخت و اعتبارسنجی پرسشنامه­ای برای شناسایی سازمان­های استعدادمحور بود. رویکرد این پژوهش، ترکیبی از نوع اکتشافی بوده و جامعه­آماری آن شامل تمامی شعب بانک ملی استان کردستان است. در بخش کیفی به روش داده­بنیاد، نمونه­ای به حجم 20 نفر به هدف استخراج مؤلفه­های اصلی از میان مدیران ارشد و اساتید متخصص حوزه مدیریت انتخاب گردید و در بخش کمی از تمامی کارمندان و مدیران بانک ملی استان به تعداد ۵۲۰ نفر نمونه بزرگی به حجم 350 نفر جهت پاسخ به پرسشنامه مستخرج از مؤلفه­های بخش کیفی انتخاب شد که از این تعداد 92 درصد مردان (322 نفر) و 8 درصد را زنان (28 نفر) تشکیل دادند. روش تحلیل داده­ها در بخش کیفی، کدگذاری سه مرحله­ای با  نرم افزار nvivo بود که حاصل تحلیل­ها در قالب 5 بعد قابل شناسایی بود. ۱- بعد شرایط علّی با 5 کد محوری اهداف منعطف و فردمحور، ساختار سست پیوند و افقی، روابط غیررسمی، ارزشیابی سه سونگر و پویایی و ریسک­پذیری در قالب یک کد گزینشی شاخص­های درون سازمانی ۲- بعد بستر و زمینه با 3 کد محوری ساختار ذهنی، ساختار سیاسی – قانونی و ساختار فرهنگی در قالب یک کد گزینشی ساختارهای فکری و برون سازمانی ۳- بعد عوامل مداخله­گر با دو کد محوری 1- هژمونی ساختار سازمانی و 2- حاکمیت بروکراسی در قالب کد گزینشی ساختار شغل محور 4- بعد راهبرد با 4 کد محوری تبدیل شدن به سازمان یادگیرنده، ایجاد بانک استعداد، تغییر بینش و باورها و رهبران تحول­آفرین با کد گزینشی فرهنگ سازمانی و 5- بعد پیامدها در بردارنده 3 مقوله افزایش اثربخشی، استقرار نظام شایسته­سالاری و بقای سازمان در قالب یک کد گزینشی نتایج و اثرات. در بخش کمی نیز، پرسشنامه­ای به تعداد 58 گویه از کدهای محوری و گزینشی مشخص شدند که نتایج حاصل از آزمون تحلیل عاملی اکتشافی با نرم افزار SPSS نشان داد که پنج بعد قابل شناسایی در بخش کیفی، به عنوان پنج عامل قابل اکتشاف بوده و هرکدام از گویه­های مرتبط با آنها دارای بار عاملی مناسب بودند. همچنین در تحلیل عاملی تأییدی با نرم افزار AMOS نتایج نشان داد که الگوی همه ابعاد از برازش قابل قبولی برخوردار است. این پرسشنامه به عنوان ابزاری جهت سنجش میزان استعدادمحوری بانک­های دولتی از اعتبار بالایی برخوردار است.

کلیدواژه‌ها

سازمان استعداد محور؛ پرسشنامه؛ بانک‌های دولتی؛ نظریه داده‌بنیاد

مراجع