بازخوانی دلوزی داستان «مدونای آینده» هنری جیمز در پرتو منطق احساس و ادبیات اقلیتی

فصلنامه مطالعات ادبیات تطبیقی

دوره 14، شماره 54، شهریور 1399، صفحه 77-96   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

نویسندگان

حجت گودرزی¹؛ سعید اسدی²

¹دانشجوی دکتری فلسفه هنر دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران، دبیر آموزش و پرورش

²عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد دره شهر

چکیده

هِنری جیمز، رمان نویس نامی آمریکایی- انگلیسی، در آثارش از زن به مثابه انسان می‌نویسد و به او نگاه جنسیتی ندارد. حال در این مقال، هُنری همانند نقاشی و یا به عبارت گویاتر پرتره نگاری است که تلاش دارد زن را ترسیم و روایت کند. زن نه به عنوان زن بلکه به عنوان تقلید یا بازنموده‌ای از یک زن یا زنان پیشینْ نگارده می‌شود. این بُن- مایه، تعبیر دلوز- گاتاری از غریبه- سازی را تا اندازه‌ای متبادر می‌کند. این دو متأثر از جریان فکری پساساختارگرایی و ضد روشنگری مدعی شکل خاصی از نوشتارِ ادبی هستند که در مقابل هرگونه تفسیر کُدگذاری مقاومت کرده و از هرگونه ساختارِ قابل پیش‌بینی و مبتنی بر سوژه- محوری گریزان است. در این پژوهش که به روش تحلیلی- توصیفی به نگارش درآمده بر آن هستیم که تحلیل نماییم بر پایه نظریه منطق احساس و ادبیات اقلیتیِ دلوز، زنان در داستان‌های هنری جیمز و خصوصاً در داستان «مدونای آینده» دارای قالب و چهارچوب از پیش تعیین شده نیستند. آن‌ها رو به آینده دارند و بازنمایی گذشتگان نیستند؛ پس او به دنبال بازنماییِ بودن نیست و می‌خواهد «صیرورت» یعنی شدن را به تصویر بکشد.

کلیدواژه‌ها

منطق احساس؛ ادبیات اقلیتی(خُرد)؛ دلوز؛ گاتاری؛ غریبه سازی

مراجع

دلوز، ژیل و گتاری، فلیکس. 1392ش، کافکا به سوی یک ادبیات فرد، ترجمه رضا سیروان و نسترن گوران، تهران: نشر رخ داد نو.

دلوز، ژیل. 1389ش، فرانسیس بیکن: منطق احساس، ترجمه حامد علی آقایی، تهران: نشر حرفه هنرمند.

دُلوز، ژیل. 1391ش، فلسفه چیست؟، ترجمه زهره اکسیری و پیمان غلامی، تهران: نشر رخ داد نو.

شایگان، داریوش. 1380ش، افسون زدگی جدید: هویت چهل تکه و تفکر سیار، ترجمه فاطمه ولیانی، تهران: نشر فرزان روز.

کولبروک، کلر. 1387ش، ژیل دولوز، ترجمه رضا سیروان، تهران: نشر مرکز.

نجف زاده، رضا. 1389ش، بازگشت به آینده، تهران: نشر گام نو.

وارد، گلن. 1389ش، پست مدرنیسم، ترجمه قادر فخر رنجبری و ابوذر کرمی، تهران: نشر ماهی.

کتب انگلیسی

Deleuze & Gattari, “What Is Literature?”. Mississippi Review, Vol. 11, No. 3, Essays Literary Criticism (Winter/ Spring, 1983), pp. 13-33.

Izzo, Donatella. A Portraying The Lady. London. University of Nebraska press. 2001.

James, Henry. Daisy Miller. 3^rd ed. Dover, 2008.

James, Henry. The Madonna of the Future. London: Macmillan, 2005.

James, Henry. The Portrait of the Lady. Penguin Classics, 2008.