بازشناسی ظرفیت‌های عرصه‌های همگانی شهری در جهت تقویت تعاملات اجتماعی با استفاده از تئوری زمینه‌ای نمونه موردی: کلانشهر مشهد

علوم جغرافیایی (جغرافیای کاربردی)

دوره 16، شماره 32، شهریور 1399، صفحه 19-30   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی (نظری و تحلیلی)

نویسندگان

الهام لشکری¹؛ مجتبی رفیعیان^{* 2}؛ علیرضا عندلیب³

¹دکتری شهرسازی، گروه شهرسازی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

²دانشیار شهرسازی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

³دانشیار شهرسازی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

چکیده

عرصه­های همگانی شهری به‌عنوان فضاهای حضور شهروندان و مکانی برای برقراری ارتباط و تعامل اجتماعی می­باشند؛ و به معنای عام، سنگ زیرین تمام عرصه­های اجتماعی هستند و بدون آن­ها، بسیاری از عملکردهای جامعه شهری میسر نخواهد بود. بنابراین، نقش مهمی در کیفیت زندگی و رفاه شهروندان دارند و توجه به کیفیت آن­ها در فرآیند برنامه­ریزی توسعه شهری ضرورتی انکارناپذیر است. مسئله اصلی فراروی این مقاله توجه به ظرفیت عرصه­های همگانی در تسهیل مراودات اجتماعی است. ؛ و در این فرآیند از رویکرد کل­گرای انسانی – محیطی  بهره گرفته است. بنابراین، با استفاده از تئوری زمینه­ای به بررسی رفتار کاربران عرصه­های همگانی کلانشهر مشهد پرداخته است. مطالعه عرصه­های همگانی مشهد نشان می‌دهد، این عرصه­ها توانسته­اند محیطی موردپذیرش گروه‌های مختلف اجتماعی را فراهم نمایند؛ این مهم به ظرفیت­های عرصه­های همگانی شهری برای حضور افراد و تمایل به تعامل با دیگران اشاره دارد. مدل پارادایمی رابطه بین مفاهیم و مقوله‌ها و نتایج آزمون تحلیل واریانس یک­طرفه نشان می­دهد شرایط مداخله­­گری نظیر سن، جنس، میزان آشنایی و علت مراجعه در تمایل به حضور در عرصه­های همگانی  و نیز برقراری تعامل اجتماعی با دیگران مؤثر هستند.

کلیدواژه‌ها

عرصه همگانی؛ تعامل اجتماعی؛ کلانشهر مشهد؛ تئوری زمینه‌ای