ارائه الگوی فضای کالبدی کارآفرینی برای واحدهای دانشگاه آزاد اسلامی کشور با رویکرد آمیخته

فصلنامه رهبری و مدیریت آموزشی

دوره 14، شماره 1 - شماره پیاپی 51، خرداد 1399، صفحه 21-55   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

محمد انصاری^{* 1}؛ فریدون آزما^{* 2}؛ طیبه تجری^{* 3}

¹گروه کارآفرینی، واحد علی آبادکتول، دانشگاه آزاد اسلامی، علی آبادکتول، ایران

²گروه مدیریت، واحد علی آباد کتول، دانشگاه آزاد اسلامی، علی آبادکتول، ایران

³استادیار، گروه علوم تربیتی، دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران

چکیده

هدف پژوهش حاضر طراحی الگوی فضای کالبدی کارآفرینی برای واحدهای دانشگاه آزاد اسلامی کشور با رویکرد آمیخته بود. پژوهش از لحاظ هدف کاربردی-توسعه‌ای و از نظر روش گردآوری داده‌ها، آمیخته اکتشافی مبتنی بر نظریه داده‌بنیاد بود. در بخش کیفی، تیم مشارکت‌کننده شامل خبرگان دانشگاهی به شیوه غیرتصافی (هدفمند) و روش گلوله برفی انتخاب شدند و فرایند جمع آوری داده‌ها در این مرحله تا جایی ادامه پیدا کرد که محقق در داده‌ها به مرز اشباع نظری در مصاحبه 32 نفر رسید. در بخش کیفی جهت تحلیل اطلاعات گردآوری شده از شیوه کدگذاری  استفاده شد. روایی در بخش کیفی از راهبردهای بازآزمون و توافق درون موضوعی دو کدگذار بهره گرفته شد.  تحلیل مصاحبه ها نشان داد شرایط علّی اثرگذار برای تشکیل فضای کالبدی کارآفرینی شامل عوامل ساختاری، عوامل فناوری اطلاعات، عوامل یادگیری، عوامل مالی، استراتژی، عوامل آموزشی، ویژگی‌های مدیران و ویژگی‌های کارکنان است. شرایط مداخله‌گر شامل عوامل اجتماعی-فرهنگی و عوامل سیاسی- قانونی که با توجه به شرایط زمینه‌ای شامل عوامل دموگرافی، زمینه‌های فردی و زمینه‌های اقتصادی بر راهبردهای فضای کالبدی کارآفرینی برای واحدهای دانشگاه آزاد اسلامی هستند. همچنین راهبردهای ارائه شده شامل راهبرد حمایتی، راهبرد توسعه‌ای، راهبرد آموزشی و راهبرد فرهنگی است که برای ایجاد و تحول در دانشگاه آزاد اسلامی به پیامدهای مثبت فضای کالبدی کارآفرینی منجر می‌شوند که شامل کارکرد تجاری، کارکرد ساختاری و کارکرد کارآفرینانه است. در مرحله کمی از رویکرد مدل‌سازی معادلات ساختاری استفاده شده است. در بخش کمی پژوهش به طراحی پرسشنامه و گردآوری داده ها  از 200 نفر از رؤسا و مدیران دانشگاه آزاد اسلامی پرداخته شد. در بخش کمی از شاخص‌های محتوایی، بارعاملی، پایایی ترکیبی، آلفای کرونباخ و میانگین واریانس استخراجی استفاده و مورد تأیید قرار گرفت. در آزمون مدل، فرضیه‌های تحقیق تدوین و با رویکرد تحلیل مسیر با استفاده از نرم افزار Smart-PLS صورت پذیرفت. نتایج آزمون معادلات ساختاری نشان داد که مولفه های در شش مقوله اصلی یعنی شرایط علی، پدیده اصلی، عوامل زمینه ای و مداخله گر و راهبردها و پیامدها در مدل معتبر می باشند.

کلیدواژه‌ها

فضای کالبدی؛ کارآفرینی؛ الگو؛ رویکرد آمیخته

مراجع

اللهیاری، محمدصادق. کشاورز، فتح اله. شادپرور، وحید و سلوکی، میثم (۱۳۸۸). نگرش ها و ارزشهای کارآفرینی در میان دانشجویان کشاورزی مورد دانشگاه آزاد اسلامی واحد رشت، سومین کنگره علوم ترویج و آموزش کشاورزی، مشهد: انجمن ترویج و آموزش کشاورزی ایران.

بابایی، محمدرضا. بیدهندی، مهشید و نظری قهرودی، محمدمهدی. (۱۳۹۵). عوامل موثر بر کارآفرینی دانشگاهی در پارک علم و فناوری دانشگاه تهران، کنفرانس بین المللی کسب و کار : فرصت ها و چالش ها، رشت: دانشگاه فنی و حرفه ای میرزاکوچک صومعه سرا.

پورشریعت، عیسی. محجوب، حسن. مصطفایی، مهرداد. (1395). بررسی وضعیت عوامل ساختاری و کارآفرینی دانشگاهی دانشگاه های ارتش (مطالعه موردی: دانشگاه هوائی شهید ستاری)، فصلنامه علمی- پژوهشی آموزش علوم دریایی، 3(7): 43-31.

پیرزاده، حسن و جلالی، علیرضا (۱۳۹۷). بررسی نقش فضای کسب و کار در بهبود و توسعه کارآفرینی در ایران، کنفرانس ملی اندیشه های نوین و خلاق در مدیریت، حسابداری مطالعات حقوقی و اجتماعی، خوی، دانشگاه آزاد اسلامی زرقان .

حاجی یخچالی، علیرضا، (1382). بررسی و اولویت بندی نگرش دانشجویان نسبت به مواد و دوره های آموزش کارآفرینی و خود اشتغالی در دانشگاه شیراز، اولین همایش اشتغال و نظام آموزش عالی کشور، تهران: دانشگاه تربیت مدرس.

حسینی، حمیدرضا. ناظم بکایی، محسن و حصاری، محمدرضا. (۱۳۹۱). بررسی و اولویت بندی موانع فرهنگی و اقتصادی توسعه فضای کارآفرینی در ایران و ارائه خط مشی های پیشنهادی با استفاده از مدل AHP فازی گروهی، دومین کنفرانس دانشجویی کارآفرینی کشور، تهران: دانشگاه شاهد.

حسینی، مژگان. آقایی پورفطرتی، اعظم و آقایی پورفطرتی، رضا. (۱۳۹۵). مطالعه تجربی برخی از عوامل اثر گذار بر اکوسیستم کارافرینی، کنفرانس بین المللی مهندسی صنایع و مدیریت، تهران: دبیرخانه دایمی کنفرانس.

خانی، فضیله. موسوی، سمیه سادات (1396). تحلیل نظریه پخش فضایی در کارآفرینی و نقش آن در توسعه کالبدی نواحی روستایی (مورد مطالعه: دهستان سولقان)، برنامه ریزی و توسعه کالبدی، 2(3): 116-99.

شریف زاده، فتاح. رضوی، سید مصطفی. زاهدی، شمس السادات و نجاری، رضا. (1388). طراحی و تبیین الگوی عوامل موثر برکارآفرینی دانشگاهی (مطالعه موردی: دانشگاه پیام نور). فصلنامه علمی پژوهشی توسعه کارآفرینی، 2(4): 38-11.

صادقی، لاله و کشاورز، الهه (۱۳۹۴). شناسایی و اولویت بندی مولفه‌های محیط فیزیکی اثربخش در یادگیری کارآفرینی(مطالعه موردی دانشکده کارآفرینی دانشگاه تهران)، دومین کنفرانس بین المللی روانشناسی، علوم تربیتی و سبک زندگی، مشهد: دانشگاه تربت حیدریه.

صفری، سعید و محمدمیرزایی بافقی، ملیحه (۱۳۹۳). شناسایی و اولویت بندی فرصت های کارآفرینانه در صنعت گردشگری شهرستان یزد، فصلنامه مطالعات مدیریت گردشگری 9 (26): 149-127.

طالبی، کامبیز، زارع یکتا، محمدرضا، (1387). آموزش کارآفرینی دانشگاهی و نقش آن در ایجاد و توسعه شرکت‏های کوچک و متوسط دانش‏بنیان، توسعه کارآفرینی، 1(1): 131-111.

غلامی، علی و محمدزاده لاریجانی، فاطمه. (1396). ارزیابی مطلوبیت و نقش اکوسیستم کارآفرینی روستایی در استان آذربایجان غربی، جغرافیا و پایداری محیط، 32: 101-83.

غنیان، منصور. خانی، فضیله و بقایی، لیلا. (1390). ارزیابی فضای کارآفرینی در گردشگری روستایی (مطالعه موردی: منطقه اورامان)، پژوهش‌های روستائی، 2(7): 123-99.

قاسمی، جواد. اسدی، علی. (1389). تحلیل عاملی عوامل موثر در ایجاد روحیه کارآفرینی دانشجویان تحصیلات تکمیلی (مطالعه موردی: پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران)، اقتصاد و توسعه کشاورزی (علوم و صنایع کشاورزی)، 24(1): 13 - 22.

قمبرعلی، رضوان. آگهی، حسین. علی بیگی. امیرحسین و زرافشانی، کیومرث. (1393). راهبرد اکوسیستم کارآفرینی: پارادیم جدید توسعه کارآفرینی. کارآفرینی در کشاورزی، 1(3): 38-21.

گلی، آرمین. امیریان، مریم و رحمانی، نرجس. (۱۳۹۷). بررسی نقش فناوری اطلاعات و ارتباطات در بهبود فضای کسب و کار، توسعه کارآفرینی و ایجاد اشتغال، اولین همایش ملی کارآفرینی، چالوس، دانشگاه آزاد اسلامی واحد چالوس.

Crane, F. G., & Meyer, M. (2006). The Entrepreneurial Climate in Canada: The Entrepreneur’s Viewpoint, Journal of Small Business & Entrepreneurship, 19(3): 223-231.

Halberstadt, J., Schank, C., Euler, M., & Harms, R. (2019). Learning Sustainability Entrepreneurship by Doing: Providing a Lecturer-Oriented Service Learning Framework, Sustainability, 11: 1217.

Huang, S. K., & Wang, Y.-L. (2011). Entrepreneurial orientation, learning orientation, and innovation in small and medium enterprises, Procedia - Social and Behavioral Sciences, 24: 563-570.

Johnston, K., Andersen, B., Davidge-Pitts, J., & Ostensen-Saunders, M. (2009). Identifying Student Potential for ICT Entrepreneurship using Myers-Briggs Personality Type Indicators. JITE, 8: 29-43

Laudon, k.c. and Kennet J. P. (2002); Laudon; management information system; Managing Digital Firm; New jersey, Prentice-Hall.

Mason, C. (2010). "Entreprenerial Finance in a Regional Economy, Venture Capital." An International Journal of Entrepreneurial Finance, 12(3): 167-172.

Olugbola, S. A. (2017). Exploring entrepreneurial readiness of youth and startup success components: Entrepreneurship training as a moderator, Journal of Innovation & Knowledge, 2(3): 155-171.

Raafaldini, Isti & Citra, Arfiyah. (2014). Entrepreneurship Development Collaboration among Education Institution Policy Makers and Entrepreneurs, Triple Helix Conference.

Regele, M.D., and Neck, H.M. (2012). Entrepreneurship education sub-ecosystem in the United States: opportunities to increase entrepreneurial activity, Babson College, USASBE.

Rubin, Y., Lednev, M., & Mozhzhukhin, D. (2019). Competition Studies: Structuring Competencies in University Entrepreneurship Programs, Higher Education in Russia, 28: 21-33.

Toutain, O., Fayolle, A. Pittaway, L.& Politis, D. (2017) Role and impact of the environment on entrepreneurial learning, Entrepreneurship & Regional Development, 29(9-10): 869-888.

Wu, Y.-C. J., Wu, T., & Li, Y. (2019). Impact of using classroom response systems on students' entrepreneurship learning experience, Computers in Human Behavior, 92: 634-645.