ارائه مدل رابطه مدیریت مالکیت فکری با تجاری‌سازی آموزش عالی

فصلنامه رهبری و مدیریت آموزشی

دوره 14، شماره 1 - شماره پیاپی 51، خرداد 1399، صفحه 57-76   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

عباس جدی کار¹؛ مریم تقوایی یزدی^{* 2}؛ رضا یوسفی سعیدآبادی³

¹گروه مدیریت آموزشی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد ساری، ساری، ایران

²گروه مدیریت آموزشی، واحد ساری، دانشگاه آزاد اسلامی، ساری، ایران

³گروه مدیریت آموزشی، واحد ساری، دانشگاه آزاد اسلامی، ساری، ایران، دانشگاه آزاد اسلامی واحد ساری

چکیده

پژوهش حاضر با هدف ارائه مدل رابطه مدیریت مالکیت فکری با تجاری‌سازی آموزش عالی از طریق روش آمیخته اکتشافی انجام گرفت. جامعه آماری در بخش کیفی، گروهی از اساتید دانشگاه‌های صنعتی برتر کشور در سال 1397 به تعداد 25 نفر بودند. در این بخش از روش نمونه‌گیری هدفمند با در نظر گرفتن قانون اشباع نظری استفاده شد. داده ها در بخش کیفی از طریق اجرای مصاحبه های نیمه‌ساختاریافته گردآوری شد.  برای تحلیل داده های کیفی، از تحلیل محتوا استفاده شد. در این طرح مراحل تحلیل داده های کیفی گردآوری شده، در دو مرحله کدگذاری باز  و کدگذاری محوری  انجام شد. یافته های بخش کیفی به شناسایی  شش مؤلفه زمینه‌ای؛ ساختاری؛ محتوایی؛ سیاسی و قوانین؛ فرهنگ سازمانی؛ و نگرش و انگیزش اساتید منجر شد. در بخش کمی کلیه اعضاء هیئت علمی استادیار به بالا در دانشگاه های صنعتی کشور و دست‌اندرکاران دفاتر ارتباط‌ با صنعت (مدیران و کارشناسان) به تعداد 1525 نفر تشکیل دادند. با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی طبقه‌ای و بر اساس فرمول کوکران تعداد 306 نفر به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. روایی هر دو پرسشنامه  محقق‌ساخته مدیریت مالکیت فکری و تجاری‌‌سازی آموزش عالی به صورت محتوایی و سازه تأیید شد. پایایی پرسشنامه ها نیز از طریق ضریب آلفای کرونباخ 92/0 برآورد و مورد تأیید قرار گرفت.  داده ها  با استفاده از نرم‌افزار Spss و Smart Pls  تجزیه وتحلیل شد. یافته های بخش کمی نشان داد مدیریت مالکیت فکری در شش مؤلفه زمینه‌ای، ساختاری، محتوایی، سیاسی و قوانین، فرهنگ سازمانی و نگرش و انگیزش اساتید بر تجاری‌سازی آموزش عالی تأثیرگذار است. علاوه براین، مدل تأثیر مدیریت مالکیت فکری بر تجاری‌سازی آموزش عالی از برازش قوی برخوردار می باشد.

کلیدواژه‌ها

مدیریت مالکیت فکری؛ تجاری‌سازی؛ آموزش عالی

مراجع

آذر، عادل. غلامزاده، رسول و قنواتی، مهدی(1391). مدل‌سازی مسیری ساختاری در مدیریت، تهران: نگاه دانش.

بشیری، محمدرضا. (1394). بررسی راهبردهای تجاری‌سازی اختراعات ثبت شده یا حمایت صندوق حمایت از پژوهشگران و فناوران کشور، پردیس البرز تهران.

جاهد، حسینعلی و آراسته، حمیدرضا (1392). عوامل برون‌سازمانی مؤثر در تجاری‌سازی نتایج پژوهشی، فصلنامه پژوهش و برنامه‌ریزی در آموزش عالی، 67: 68- 45.

خداپرست مشهدی، مهدی. صمدی، سارا. هوشمند، محمود و سلیمی‌فر، مصطفی. (1391). تأثیر حمایت از حقوق مالکیت فکری بر رشد اقتصادی، اقتصاد مقداری،4(6): 123-101.

داوری، علی و رضازاده، آرش. (1392). مدل‌سازی معادلات ساختاری با نرم‌افزار PLS. (چاپ اول)، تهران: انتشارات جهاد دانشگاهی.

زرکلام، ستار. (1394). قانون مالکیت فکری فرانسه و آلمان (آثار ادبی و هنری)، تهران: سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور.

شفیع‌پور مطلق، فرهاد و طباطبایی، جواد. (1389). راهبردهای تجاری‌سازی طرح‌های پژوهشی مراکز آموزش عالی به منظور ارایه یک مدل مناسب، چهارمین کنفرانس ملی مدیریت تکنولوژی ایران.

طبلایی،آمنه و طبلایی، امین.(1397)، بررسی حق مالکیت فکری در سیستم حقوقی ایرانی، دومین همایش بین المللی فقه و حقوق، وکالت و علوم اجتماعی.

عباسی اسفنجانی، حسین و فروزنده دهکری، لطف‌اله.(1393). شناسایی و تبیین عوامل تعیین‌کننده در تجاری‌سازی تحقیقات دانشگاهی، سیاست علم و فناوری، 4(6): 46-33.

کلاته‌ایی، زهرا. یداللهی فارسی، جهانگیر. (1391). جایگاه تجاری‌سازی در مدیریت نوآوری و معرفی عمده مدل‌های تجاری‌سازی در حوزه صنایع پیشرفته، فصلنامه تخصصی پارک‌ها و مراکز رشد، 33(9): 35-21.

کاظمیان، معصومه. (1398). اهمیت حمایت حقوقی از مالکیت دارایی های فکری و تاثیر آن بر کسب و کارهای دانش بنیان، چهارمین کنفرانس ملی در مدیریت کسب و کار و با تاکید بر پارادایم­های منطقه ای وجهانی.

موسوی امیری، طیبه. نعمتی، محمدعلی و خسروی، محبوبه. (1394). دانشگاه پژوهی، رهیافتی نور در راستای توسعه ارتباط دانشگاه با صنعت، ارتباط با صنعت و دانشگاه‌ها، 7 (3): 119-98.

نوشدخت فارس، بهرام. (1398). جایگاه حقوق مالکیت فکری در سازمان جهانی تجارت و تاثیر آن بر حقوق ایران در صورت الحاق، نخستین کنفرانس ملی علوم انسانی و توسعه.

نصیری‌‌نژاد، محمدرضا. استادی، حسین و مرتهنی، امیر (1393). بررسی تأثیر مالیات بر جذب سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در کشورهای عضو D-8. پژوهش‌های رشد و توسعه اقتصادی، 14(4): 38-28.

Abbasnejad, A., Gholipour, V., & Rezania  (2013). Knowledge- based organization the way for the development of human resources, Entrepreneurial University National Conference, knowledge-based industry, Mazandaran.

Alipour, A., & Enayati, T (2016). Model of spin off companies to develop social capital in universities, Journal of  Social capital Management, 3 (1): 1-21.

Audretsch, D, (2017). Review of University Patenting in Europe, available at: http://www.triplehelixconference.org/th/11/bic/docs/Papers Audretsch.pdf.

Ismail, k. (2015). Entrepreneurial intention, entrepreneurial orientation of faculty and students towards commercialization, International Conference on Leadership, Journal of Technology and Innovation Management, 181:349-355.

Koller, P. (2013), Social and Global Justice in Spheres of Global Justice, Global Challenges to Liberal Democracy, Political Participation, Minorities and Migrations, springer.

Mendis, D. (2013). The Clone Wars’: Episode 1: the rise of 3D printing and its implications for intellectual property law. Learning lessons from the past, European Intellectual Property Review, 35(3): 155-169.

Perezvico, E., & Jacobsson, S (2012). Identifying, explaning and improving the effects of academic R&D , The case of nanotechnology in Sweden, Science and Public Policy, 39(4): 513-529.