الگوی ساختاری رابطه بین معنویت سازمانی، استرس شغلی، شکایات جسمانی و عدم امنیت شغلی در کارکنان حق التدریس آموزش وپرورش

فصلنامه رهبری و مدیریت آموزشی

دوره 14، شماره 1 - شماره پیاپی 51، خرداد 1399، صفحه 100-121   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

نادر سلیمانی¹؛ خداداد میرزائی^{* 2}

¹دانشیار دانشگاه آزاداسلامی واحد گرمسار

²کارشناس ارشد روانشناسی دانشگاه ازاد اسلامی واحد خوراسگان

چکیده

چکیده
این پژوهش با هدف ساختن الگوی ساختاری رابطه معنویت سازمانی با استرس شغلی، شکایات جسمانی و عدم امنیت شغلی در کارکنان حق التدریس آموزش وپرورش  اجرا شد. روش پژوهش توصیفی از نوع همبستگی و جامعه آماری آن کلیه معلمان حق التدریس آموزش و پرورش استان اصفهان در سال تحصیلی 1397بودند که از میان آنها 302 نفر به شیوه نمونه گیری طبقه ای انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه معنویت سازمانی میلیمن و دیگران (2003)، پرسشنامه عدم امنیت شغلی (گرینهاگ و روزنبلات،2010)، پرسشنامه استرس شغلی (گل‌پرور، 2000)، و پرسشنامه شکایات جسمانی(گل‌پرور، 1391)استفاده شد. داده­ها از طریق ضریب همبستگی پیرسون و مدل­سازی معادلات ساختاری (SEM) تحلیل شدند. یافته ­ها نشان داد که معنویت سازمانی با هر سه مولفه استرس شغلی (01/0>p) ، شکایات جسمانی  (01/0>p) و عدم امنیت شغلی (01/0>p)  رابطه منفی و معناداری دارد. مدل‌سازی معادلات ساختاری (SEM) نشان دادکه معنویت سازمانی هم بطور مستقیم و هم بطور غیر مستقیم (ازطریق استرس شغلی ) با شکایات جسمانی و عدم امنیت شغلی دارای رابطه معنا دار (01/0>p)  است.  بعبارت دیگر، استرس شغلی متغیر واسطه ای پاره ای در رابطه معنویت سازمانی با شکایات جسمانی وعدم امنیت شغلی است.  نتایج حاصل از این مطالعه نشان دادکه معنویت سازمانی می تواند با تقویت کاهش استرس شغلی عاملی برای کاهش شکایات جسمانی و عدم امنیت شغلی  در معلمان حق التدریس باشد.

کلیدواژه‌ها

معنویت سازمانی؛ استرس شغلی؛ شکایات جسمانی؛ عدم امنیت شغلی؛ معلمان حق التدریس آموزش و پرورش

مراجع

گلپرور، محسن. (1391). ساخت و آماده سازی پرسشنامه شکایات روان تنی- هجده سوالی، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه آزاد اسلامی اصفهان، خوراسگان.

گلپرور، محسن. نیری، شیرین. مهداد، علی. (1387). رابطه استرس، فرسودگی هیجانی و رفتارهای انحرافی سازمانی درشرکت سهامی ذوب آهن: شواهدی برای مدل استرس-فرسودگی(عدم تعادل)جبران. فصلنامه روانشناسی اجتماعی (یافته های نو در روانشناسی)، 2(8): 34-19. 

لطفی زاده، مسعود. نورهسیم، اسماعیل. حبیبی، احسان.(1390)، بررسی استرس شغلی و عوامل موثر بر آن در بین کارکنان ذوب آهن اصفهان، مجله علوم پزشکی شهرکرد، 5 (5):35-45.

Abdelrahim, I., & Humaida, I. (2012). Relationship between stress and psychosomatic complaints among nurses in Tabarjal hospital. Open Journal of Medical Psychology, 1 (4):485-94.

Aghilinejad M, Mohammadi S, Afkari M, Abbaszade Dizaji R. (2007). Surveying the association between occupational stress and mental health, personality and life stressful events in Tehran police officers. Pejouhesh, 31(4):355-60.

Ashford, S.J., Lee, C., Bobko, P., (1989). Content, causes, and consequences of jobinsecurity: a theory-based measure and substantive test, Academy of Management Journal, 32 (4): 803-816.

Azad-Marzabadi E, Hoshmandja M, Poorkhalil M. (2013). The relationship between organizational spirituality and spiritual intelligence with job stress of staffs of a Military University, Journal of Military Medicine, 15(1):43-50.

Beck, J, E. (2008). A developmental perspective on functional somatic symptoms, Journal of Pediatric Psychology, 33(5): 547-562.

Chen, P. Y., & Spector, P. E. (1991). Negative affectivity as the underlying cause of correlations between stressors and strains, Journal of Applied Psychology, 76(3): 398-407.

Cheng G.H.L., & Chan D. K.S. (2008). Who suffers more from job insecurity? A meta-analytic review. Applied Psychology: An International Review, 57: 272-303.

Claude, J. (2003). Workplace Spirituality and Organizational Performance, J Public Administration Review, 63(3):355- 64.

Danesh A, Firouzbakht Z. (2006). Stress and general health workers and clerks aviation control tower Asman, Iranian Journal of Psychiatry and Clinical Psychology, 15:160-164.

De Witte, H., De Cuyper, N., Handaja, Y., Sverke, M., Näswall, K., & Hellgren, J. (2010). Ssociations between quantitative and qualitative job insecurity and well-being: A test in Belgian banks, International Studies of nagement & Organization, 40: 40-56.

Dekker, S., & Schaufeli, W. (1995). The effects of job insecurity on psychological health and withdrawal: A longitudinal study, Australian Psychologist, 30: 57-63.

Fabricatore, A; Handle, P & Fenzel, M. (2000). Personal spirituality asa moderator between stressors and subjective well –being, Journal of Psycholog and Theology, 28(3): 221-228.

Fanggidae RE, Suryana Y, Efendi N. (2016). Effect of a Spirituality Workplace on Organizational Commitment and Job Satisfaction (Study on the Lecturer of Private Universities in the Kupang City-Indonesia). ProcediaSocial and Behavioral Sciences, 219:639-46.

Francies, I.Lafond, R.Olsson, P.Schipper, K. (2003). Earnings quality and the pricing effects of earnings patterns, working paper Duke University, 14: 53.

Frydenberg E. (2002). Beyond coping, beating goal vision, and challenges. New York: Oxford University Press.

Golparvar, M., Kamkar, M., & Javadian, Z. (2012). Moderating effects of job stress in emotional exhaustion and feeling of energy relationships with positive and negative behavioral outcomes: Introducing the job stress multiple functions approach, Journal of Psychological Studies, 4(4): 99-112.

Greenhalgh, L., & Rosenblatt, Z. (1984). Job insecurity: Toward conceptual clarity, Academy of Management Review, 9: 438-448.

Henningsgaard.J.M. & Arnau, R.C. (2008). Relationships between religiosity, spirituality, and personality: A multivariate analysis, Personalityand Individual Differences, 45:703-708.

Hooper D, Coughlan, J, (2008). Mullen MR. Structural equation modeling: Guidelines for determining model fit, Electronic Journal of Business Research Methods, 6 (1): 53-60

Jensen, S. M. (2012). Psychological capital: Key to understanding entrepreneurial stress? Economics & Business Journal: Inquiries & Perspectives, 4(1): 44-55.

Kane, P.P. (2009). Stress causing psychosomatic illness among nurses, Indian Journal of Occupational and Environmental Medicine, 13(1): 28-32.

Kao, C., & Liu, S. T. (2011). Efficiencies of two-stage systems with fuzzy data, FuzzySets and Systems, 176: 20–35.

Karakas F, Sarigollu E. (2017). Spirals of spirituality: a qualitative study exploring dynamic patterns of spirituality in Turkish organizations, Journal of Business Ethics, 8:1-23

 Khatooni M, Mollahasan M Khoainiha S. (2011). Job stress and its related factors in accountant employees of Qazvin University of Medical Sciences, Iran Occupational Health, 8(2):66-76.

Kinnunen, U., Mauno, S., Nätti, J., & Happonen, M. (1999). Perceived job insecurity: An ongitudinal study among Finnish employees.  European Journal of Work and rganizational Psychology, 8: 243-260.

Krause N.exploring age differences in the sterssbuffring function of social support psycologic

Milliman, J.  (2003). Work Place Spirituality and Employee Work, rnal of Cross Cultural Management, 9(1): 51-67

Milliman, J F., &rew J. Czaplewski & Jeffery Ferguson (2003), Workplace spirituality & employee work attitudes: An exploratory empirical assessment, Journal of Organizational Change Management, 16 (4):426-447.

Näswall, K., & De Witte, H. (2003).Who feels insecure in Europe? Predicting job insecurity rom background variables, Economic and Industrial Democracy, 24: 187-213

Nourzad F. and Vrieze M. (1995). Public Capital Formation and Productivity Growth: Some International Evidence, Journal of Productivity Analysis, 6(4): 283–95.

Parboteeah, K.  Praveen; Yongsum Paik & John B.  Cullen (2009).  Religious Groups  and  Work  Value,  a  Focus  on  Buddhism,  Christianity,  Hinduism,  and Islam, International Journal of Cross Cultural Management, 9(1): 51-67.

Pikhart H, Bobak M, Siegrist J, Pajak A, Rywik S, Kyshegyi J, (2001). Psychosocial work characteristics and self-rated health in four post-communist countries, J Epidemiol Commun Health, 55:624-30

 

Roskies, E., Louis-Guerin, C., & Fournier, C.  (1993). coping with job insecurity: How does personality make a difference, Journal of Organizational Behavior, 14: 617-630.

Sadock B, Sadock V, Eds. (2003).  Synopsis of psychiatry: behavioral sciences, 3rd Ed. New York: William & Wilkins.

Satari S. (2017). Organizational Spirituality from the Viewpoints of Faculty Members of the Faculty of Medicine, Islamic Azad University, Journal of Developmental Strategies in Medical Education, 7(27):141-62.

Stansfeld S, Candy B. (2006), psychosocial work environment and mental health-a Meta- analytic review, Scand J Work Environ Health, 32:443-62.

Sverke M., Hellgren J., & Näswall K.  (2002). No security:  A meta-analysis and review of job insecurity and its consequences, Journal of Occupational Health Psychology, 7: 242-264.

Van der W. F, De Klerk J.J. (2014). Workplace spirituality and job satisfaction, International Review of Psychiatry, 26(3):379-89.

Van der, W. F. (2018). Workplace spirituality, work engagement and thriving at work, SA Journal of Industrial Psychology, 44(1):1-10.

Zhang, J., Wu, Q., Miao, D., Yan, X., & Peng, J. (2014). The impact of core self evaluations on job satisfaction: The mediator role of career commitment. Social Indicators, 1 (2): 8-12.