طراحی مدل بومی ارزیابی عملکرد پژوهش دانشگاه‌های آزاد اسلامی شهر تهران

فصلنامه رهبری و مدیریت آموزشی

دوره 14، شماره 1 - شماره پیاپی 51، خرداد 1399، صفحه 161-186   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

فرشته وثوق¹؛ غلامعلی احمدی^{* 2}؛ امیر حسین محمد داودی³؛ نرگس حسن مرادی⁴

¹دانشجوی دکتری مدیریت آموزشی، دانشکده مدیریت و زبانهای خارجی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال، تهران، ایران

²گروه برنامه ریزی درسی ،دانشکده علوم انسانی، دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی، تهران، ایران

³گروه مدیریت آموزشی ، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد ساوه، تهران، ایران

⁴گروه مدیریت آموزشی، دانشکده مدیریت و زبانهای خارجی، دانشگاه آزاد تهران شمال ، تهران، ایران

چکیده

پژوهش توصیفی- پیمایشی حاضر با هدف، طراحی مدل ارزیابی عملکرد پژوهش برای دانشگاه‌های آزاد اسلامی‌ شهر تهران به انجام رسیده است. این پژوهش از نظر هدف، کاربردی- توسعه‌ای و از لحاظ روش آمیخته می‌باشد. در پژوهش حاضر پس از بررسی متون و پژوهش‌های پیشین و اسناد بالادستی عوامل اثرگذار بر ارزیابی عملکرد پژوهش استخراج گردید. سپس از طریق مصاحبه نیمه ساختاریافته با خبرگان کلیدی، شامل متخصصین حوزه ارزیابی عملکرد پژوهش در آموزش عالی که صاحب اثر یا عمل در خصوص ارزیابی عملکرد بوده‌اند (بخش نظری) و همچنین رؤسا، معاونین و مدیران پژوهشی فعلی و قبلی دانشکده‌ها و دانشگاه‌های جامع شهر تهران (‌بخش اجــرایی)، ابعاد، مولفه‌ها و شاخص‌های اثرگذار بر ارزیابی عملکرد پژوهش شناسایی و مدل بومی ارزیابی عملکرد پژوهش طراحی و سپس مورد اعتباربخشی قرارگرفته است. روش نمونه‌گیری در بخش مصاحبه هدفمند از نوع گلوله برفی بوده است . جامعه آماری بخش کمی شامل اعضای هیئت علمی‌دانشگاه‌های جامع آزاد اسلامی‌شهر تهران و روش نمونه‌گیری تصادفی نسبتی بوده است. ابزار گردآوری اطلاعات، پرسشنامه محقق ساخته ساختاریافته و به منظور تجزیه‌ وتحلیل داده‌ها از آزمون آمار توصیفی و تحلیلی از جمله تحلیل عاملی اکتشافی وتکنیک مدل‌یابی معادلات ساختاری استفاده شده است. همچنین پایایی پرسشنامه 918/0 از ضریب آلفای کرونباخ بدست آمده است. یافته‌ها نشان داد، مدل بومی ارزیابی عملکرد پژوهش مبتنی بر مدل سیستمی و مشتمل بر ابعاد سه گانه درون‌دادها با سه مؤلفه و 13 شاخص، بعد فرایند با پنج مؤلفه و 27 شاخص و بعد نتایج با چهارمؤلفه و14 شاخص بوده است. نتایج پژوهش نشان داد از بین ابعاد سه‌گانه، بعد فرایند از ضریب تأثیر بیشتری برخوردار بوده‌است. همچنین از بین مؤلفه‌ها، مؤلفه درآمد‌زایی و از بین شاخص‌ها، شاخص امکانات و تجهیزات کارگاه‌ها، آزمایشگاه‌ها، کتابخانه‌ها و سایت، از ضریب تأثیر بیشتری برخوردار بوده اند؛ لذا بیش از سایر شاخص‌ها باید مورد توجه قرار بگیرد.

کلیدواژه‌ها

ارزیابی؛ ارزیابی عملکرد؛ پژوهش؛ دانشگاه آزاد اسلامی

مراجع

ابیلی، خدایار. (1375). ارزیابی ماهیت نظارت و ارزیابی جاری در آموزش عالی کشور ، مجموعه مقالات نخستین سمینار آموزش عالی در ایران،جلد 2، تهران: انتشارات

احسانی، وحید. اعظمی، موسی. نجفی، سید محمد باقر و سهیلی، فرامرز. (1395). اثربخشی پژوهش‌های علمیِ داخلی بر شاخص‌های توسعة ایران، فصلنامه علمی پژوهشی پژوهشگاه علوم و فنّاوری اطلاعات ایران، 32(2): 347-319

احمدی، وحید. بختیاری، جلال. علیائی، محمد صادق. زارع،‌ هادی. وزیری، اسماعیل و فیض آبادی، منصوره. (1396). عملکرد پژوهش و فناوری دانشگاه‌ها، مؤسسات پژوهشی و پارک های علم و فناوری سال 1393، معاونت پژوهشی و فناوری وزارت علوم، تحقیقات و فناوری. تهران: مرکز نشر دانشگاهی.

پایگاه استنادی علوم جهان اسلامی(1395) بازبینی شده در29/ 11/97، از https://isc.gov.ir/fa

خلیلی، فرزانه و رجائی، یداالله. (1387). بررسی موانع و مشکلات عمده پژوهش در دانشگاه آزاد اسلامی واحد ابهر و ارائه راهکارهای مناسب. علوم مدیریت، 6:  116 -79

دانش فرد، کرم اله. (1395). تحلیل عوامل موثر بر راهبرد استقرار شرکت های دانش بنیان و ارائه الگوی مناسب، پژوهش های مدیریت راهبردی، (61)،22: 53-29

سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور (1394). گزارش عملکرد قانون برنامه پنجم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی‌ایران در سال 1393، جلد دوم: حوزه بخشی(1).

شبانکار، خدیجه. باغ جنتی، میترا و حمیدی، علی.(1396). ارزیابی عملکرد پژوهشی اعضای هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی بوشهر در پایگاه استنادی گوگل اسکالر طی سال های 2009-2013 . فصلنامه دانش شناسی (علوم کتابداری و اطلاع رسانی و فناوری اطلاعات) ، 39: 67-57

صبوری، علی اکبر.(1396). بررسی اسناد علمی ایران در سال 2017، نشریه نشاء علم، (1) 8: 13-2

عارف، محمدرضا و کیانی بختیاری، ابوالفضل. (1391). ضرورت تبدیل دانش به فناوری و ثروت ملی. نشریه نشاء علم، 1:16-6

عرفان منش، محمد امین و نوجوان، فرشته. (1395). جایگاه کیفی و رؤیت بین المللی مجله‌های ایرانی نمایه شده در پایگاه گزارش استنادی نشریات. پژوهشنامه پردازش و مدیریت اطلاعات، پژوهشگاه علوم و فناوری ایران، دوره (1)32، 73-51

قمی، حمیدرضا. رحمانی، مرتضی و خاکزار، مرتضی.(1396). ارزیابی عملکرد پژوهشی یک دانشگاه دولتی با استفاده از فرآیند تحلیل سلسله‌ مراتبی و تحلیل پوششی داده‌های شبکه‌ای، فصلنامه مدیریت نظامی، 3: 167-141

میرزاده، حمید. نریمانی، حمیده و شیرزادکبری، بهارک.(1390). بررسی تاثیر تاسیس دانشگاه آزاد اسلامی بر توسعه پژوهشی کشور، مطالعات میان فرهنگی، 6 (14): 197- 177

واحد علم سنجی معاونت پژوهش و فناوری دانشگاه صنعتی اصفهان (1396). بازبینـــی شده در 30/7/ 1397، از  http://scientometrics.iut.ac.ir

 

 

Ajjawi, R. Crampton, Paul E S. Rees, GH (2018). What really matters for successful research environments? A realist synthesis, Medical Education, 52: 936–950

 

Aydin, Oya Tamtekİn. (2017). Research Performance of Higher Education Institutions:A Review on the Measurements and Affecting Factors of Research Performance, Journal of Higher Education and Science, 7: 312-320

 

Bonaccorsi, A., & Secondi, L. (2017). The determinants of research performance in European universities: a large scale multilevel analysis, Scientometrics, 112(3): 1147-1178.

 

Frenken, K., Heimeriks, G. J., & Hoekman, J. (2017). What drives university research performance? An analysis using the CWTS Leiden Ranking data, Journal of Informetrics, 11(3): 859-872

 

Snell, S. A & Bohlander, G. W. (2007). Managing Human Resources, Thomson Publishing Company.

 

United Nations Educational Scientific and Cultural Organization (2015). Research Evaluation Metrics 7, place de Fontenoy, 75352 Paris 07 SP, France

 

Vernon, Marlo, M. Andrew Balas, E. Momani, Shaher. (2018). Are university rankings useful to improve research? A systematic review, PLOS ONE, retrived from https://doi.org/10.1371/journal.pone.0193762

 

Zong F, Wang L. (2017). Evaluation of university scientific research ability based on the output of sci-tech papers: A D-AHP approach. PLoS ONE, 12(2): e0171437, Southwest University, retrived from https://doi.org/10.1371/journal.pone.0171437