پیش‌بینی تعارضات زناشویی بر اساس طرحواره‌های ناسازگار اولیه، دشواری در تنظیم هیجانی و تمایز یافتگی خود در زوجین

زن و مطالعات خانواده

دوره 13، شماره 49، آذر 1399، صفحه 147-165   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/jwsf.2020.567753.1278

نویسندگان

نیوشا وزیری¹؛ عاطفه نژاد محمد نامقی^{* 2}

¹کارشناس ارشد، گروه روانشناسی بالینی، واحد علوم و تحقیقات ، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

²استادیار، گروه راهنمایی و مشاوره، واحد کرج، دانشگاه آزاد اسلامی، کرج، ایران ( نویسنده مسئول ) [e-mail]

چکیده

چکیده
پژوهش حاضر با هدف پیش‌بینی تعارضات زناشویی بر اساس طرحواره‌های ناسازگار اوّلیه، دشواری در تنظیم هیجانی و تمایز یافتگی خود در زوجین مراجعه کننده به مراکز مشاوره انجام گرفت. روش تحقیق از نوع همبستگی بود و جامعۀ آماری این پژوهش زوجین مراجعه کننده به مراکز مشاوره بود که تعداد 120 زوج با استفاده از روش نمونه‌گیری در دسترس انتخاب شدند. داده‌های پژوهش با استفاده از پرسشنامه‌های تعارضات زناشویی تجدیدنظرشده MCQ-R، (1386)، طرحوارۀ یانگ (نسخه سوّم فرم کوتاه ،2005)، دشواری در تنظیم هیجانی DERS، (2004) و تمایزیافتگی خود DSI، (1998)، گردآوری شد. اطّلاعات گردآوری شده با روش آماری تحلیل رگرسیون همزمان و گام به گام مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته‌ها نشان دادند مؤلفّه‌های طرحواره‌های ناسازگار اوّلیه تأثیرات معناداری بر تعارضات زناشویی نداشتند. همچنین از بین مؤلفّه‌های دشواری در تنظیم هیجانی، دشواری کنترل تکانه و دسترسی محدود به راهبردهای تنظیم هیجانی و از بین مؤلفّه‌های تمایزیافتگی خود، مؤلفّه‌های جایگاه من و هم آمیختگی با دیگران، پیش‌بینی کننده‌های تعارضات زناشویی بودند. براساس نتایج این پژوهش زوجینی که تمایزیافتگی کمتری دارند، انعطاف‌پذیری کمتری دارند، احتمالاً در برابر اضطراب مزمن زناشویی آسیب پذیرترند و توانایی استفاده از راه حلّ منطقی در رفع مشکلات زندگی را ندارند. هر چه زوجین از میزان دشواری در تنظیم هیجانی بیشتر و تمایز یافتگی خود کمتری برخوردار باشند بیشتر مستعد نارضایتی زناشویی و تعارضات زناشویی هستند.

کلید واژگان: تعارضات زناشویی، طرحواره‌های ناسازگار اوّلیه، دشواری در تنظیم هیجانی، تمایز یافتگی خود

کلیدواژه‌ها

کلید واژگان: تعارضات زناشویی؛ طرحواره‌های ناسازگار اوّلیه؛ دشواری در تنظیم هیجانی؛ تمایز یافتگی خود

مراجع

آریا منش، صابر، فلاح چای، سیّد رضا و زارعی، اقبال (1392). مقایسۀ تمایز یافتگی بین زوج‌های رضایت مند و زوج‌های داری تعارض زناشویی در شهر بندر عبّاس. پژوهشهای روان شناسی بالینی و مشاوره. دانشگاه فردوسی مشهد (1). 98-81 .

اکبری، ابراهیم، فهیمی، صمد، امیری پیچا کلایی، احمد، عظیمی، زینب، رحیم خانلی، معصومه و بیرامی، منصور (1391). نقش تمایز یافتگی خود و هوش هیجانی در پیش‌بینی رضایت زناشویی. مجلۀ بر خطّ دانش روان شناختی.1 (4).

امر الهی، ریحانه، روشن چسلی، رسول، شعیری، محمّدرضا و نیک آذین، امیر(1392). تعارض زناشویی، رضایت زناشویی و رضایت جنسی: مقایسۀ زنان دارای ازدواج‌های فامیلی و غیر فامیلی. فصلنامۀ روان شناسی بالینی و شخصّیت. دانشگاه شاهد.20 (8).

بشارت، محمّد علی، تاج دین، ساره و غلامعلی لواسانی، مسعود (1396). نقش میانجی گر دشواری نظم جویی هیجان در رابطۀ بین سبک‌های دلبستگی و تعارضات زناشویی.مجلۀ علوم روانشناختی.16  (61).

بشارت، محمّد علی، خلیلی خضر آبادی، مهدیه و رضا زاده، سیّد محمّدرضا (1395). نقش واسطه‌ای دشواری تنظیم هیجان در رابطۀ بین روان سازه‌های ناسازگار اوّلیه و مشکلات زناشویی. فصلنامۀ روانشناسی خانواده.3 (2)، 44-27.

بلیاد، محمّد رضا، ناهیدپور، فرزانه، آزادی، شهدخت و یادگاری، هاجر (1393). نقش خانوادۀ اصلی در        تمایز خود و تعارضات زناشویی. مجلّۀروان پرستاری.2 (2)، 91-81 .

ثنایی ذاکر، باقر، علاقبند، ستیلا، فلاحتی، شهره و هومن، عبّاس (1387). مقیاس‌های سنجش خانواده و ازدواج. تهران: بعثت.

درگاهی، شهریار، اعیادی، نادر، زراعتی، مصطفی، حقّانی، مجتبی و محسن زاده، فرشاد (1394). تأثیر برنامۀ آموزشی بر تنظیم هیجان در بهزیستی هیجانی و رضایت زناشویی زنان نابارور. نشریۀ پرستاری ایران. 28 (94 و 93)، 162-151.

رفیعی، سحر، حاتمی، ابوالفضل، و فروغی، علی اکبر.(1390). رابطۀ بین طرح واره‌های ناسازگار اوّلیه و سبک دلبستگی در زنان دارای خیانت زناشویی. فصلنامۀ جامعه شناسی زنان.2 (1)، 36-21.

ساداتی، سیّد احسان، مهرابی هنرمند، مهناز و سودانی، منصوره (1393). رابطۀ علّی تمایز یافتگی ،نورز گرایی و بخشندگی با دلزدگی زناشویی با واسطۀ تعارض زناشویی. فصلنامۀ روانشناسی خانواده. 1 (2)، 68-55.

شهامت، فاطمه، ثابتی، علی رضا، و رضوانی، سمانه (1389). بررسی رابطۀ سبک‌های فرزند پروری و طرح واره‌های ناسازگار اوّلیه. فصلنامۀ مطالعات تربیتی و روان‌شناسی. 11(2)، 254-239.

صدری کوپایی، مریم (1388). مقایسۀ طرح واره‌های ناسازگار اوّلیه و سبکهای ابراز هیجان در زوجین دارای تعارض زناشویی و زوجین بدون تعارض. پایان نامۀ کارشناسی ارشد. رشتۀ روانشناسی بالینی، دانشگاه آزاد اسلامی علوم و تحقیقات.

طالبی، مریم و غباری بناب، باقر (1391). تعیین رابطۀ تمایز یافتگی خود، هوش هیجانی و رضایت زناشویی در مراکز مشاورۀ شهر شاهرود (ترنّم، صبا، روزبه، بهزیستی، بنیاد شهید و امور ایثارگران). مجّلۀ زن و مطالعات خانواده. 5 (18)، 32-15.

عارفی، مختار، رحیمی، روح اله و شیخ اسمعیلی، دلنیا (1395). پیش‌بینی سازگاری زناشویی زوجهای جوان فرهنگی بر مبنای میزان تمایزیافتگی از خانوادۀ اصلی و رضایت زناشویی والدین. فصلنامۀ خانواده و پژوهش. (31).

کرامر، دانکن و هویت، دنیس (1388). مقدّمه‌ای بر روش‌های تحقیق در روانشناسی و مشاوره. ترجمۀ حسن پاشا شریفی و همکاران. تهران: سخن.

کریمی، یوسف، علیزادۀ اصلی، افسانه، و میرزائی پوئینک، شراره ( 1392). رویکرد مدل یابی معادلات ساختاری در تبیین تأثیر تاب‌آوری بر کیفیت زندگی با واسطه گری تمایز یافتگی. "مجلۀ زن و مطالعات خانواده". 5 (20)، 104-89.

گلدنبرگ، ایرنه و گلدنبرگ، هربرت (1382). خانواده درمانی. ترجمۀ حمید رضا حسین شاهی براواتی، سیامک نقشبندی والهام ارجمند. تهران: روان.

نعیمی، قادر، پیرسانی، فهیمه وعربزاده، مهدی (1394). بررسی رابطۀ ساختاری سلامت خانوادۀ اصلی، طرحوارۀ هیجانی، نظم دهی هیجان با رغبت به ازدواج در دانشجویان با نقش واسطه گری تمایز یافتگی خود. فصلنامۀ فرهنگی-تربیتی زنان و خانواده. 10 (33).

هراتیان، عبّاس علی، جان بزرگی، مسعود وآگاه هریس، مژگان (1393). نقش روان بنه‌های ناسازگار اوّلیه و دین داری، در پیش‌بینی تعارض زناشویی زنان متأهّل. پژوهش نامۀ اسلامی زنان و خانواده. 2 (14) 62-45.

یانگ جفری، کلوسکو، ژانت و ویشار، مارجوری (1393). طرحواره درمانی. ترجمۀ حسن حمیدپور و زهرا اندوز. تهران: ارجمند.

 

     Bloch, L., Haase, C. M., & Levenson, R.W. (2014). Emotion Regulation Predicts Marital Satisfaction: More than a Wives Tale. Emotion, pcynet.apa.org.

Bowen, M. (1978). Family Therapy in Clinical Practice.New York: Jason A. ronson.

Brackett, M.A., & Salovey, P. (2004). Measuring Emotional Intelligence with the            Mayer-Salovery-Caruso Emotional Intelligence Test (MSCEIT). Psicothema, (18), 34-41.

Bradbury, T. N., & Fincham, F. D. (1990). Attributions in Marriage: Review and              Critique. Psychological Bulletin, (107), 3-33.

Coutinho, J., Ribeiro, E., Ferreirinha, R., & Dias, P. (2010). The Portuguese Version of the Difficulties in Emotion Regulation Scale and its Relationship with Psychological Symptoms. Journal of Emotion, (4)37, 145-151.

Diamond, L. M., & Aspinwall, L. G. (2003). Emotion regulation across the life span: An integrative perspective emphasizing selfregulation, positive affect, and dyadic processes. Motivation and Emotion, (27), 125-156.

Dumitrescu, D., & Rusu, A.S. (2012). Relationship Between Early Maladaptive Schemas, Couples Satisfaction and Individual Mate Value: An Evolutionary Psychological Approach. Journal of Cognitive and Behavioral Psychoterapies. Babes-Bolyai University, Cluj-Napoca, Romania. (12) 1, 63-76.

Ferreira, L. C., Narciso, I., Novo, R. F., & Pereira, C. R. (2014). Predicting couple satisfaction: the role of differentiation of self, sexual desire and intimacy in heterosexual individuals. Sexual and Realationship Therapy, (29) 4, 390-404.

Garnefski, N., Legerstee, J., Kraaij, V., van den Kommer, T., & Teerds, J.A.N. (2002). Cognitive coping strategies and symptoms of depression and anxiety: A comparison between adolescents and adults. Journal of Adolescence, (25), 603-611.

Gottman, J. M. (1994). What predicts divorce? The relationship between marital processes and marital outcomes. Hillsdale, NJ: Erlbaum, Inc. Psychol, (3)2, 99-271.

Gratz, K., & Roemer, L. (2004). Multidimentionnal assessment of emotion regulation & dysregulation development, factor structure and initial validation of the difficulties in emotion regulation scale. Journal of psychopathology and behavioral assessment. (1)26, 41-54.

Gross, J. J. (2001). Emotion regulation in adulthood: Timing is everything. Current Direction in Psychological Science, (10), 209-214.

Kerr, M. E., & Bowen, M. (1988). Family evaluation: An approach based on Bowen   theory. New York: Norton.

Kinga, K. (2014). Marital Satisfaction, Differentiation of Self and Stress Perceived by Women. Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego.

Mennin, D.S., & Fresco, D.M. (2009). Emotion Regulation as an Integrative Framework for Understanding and Treating Psychopathology. Emotion Rregulation and Psychopathology: A transdiagnostic approach to etiology and treatment. 356-379.

Pascal, A., Christine, A., &   Jean, L.  (2008).  Development   and validation of cognitive inventory of subjective distress.  Geriatric Psychiatry. 23: 1175-82.

Vimz, B., & Pina, W. (2010). The Assessment of Emotion Regulation Improving Construct Validity in Research on Psychopathology in youth. Journal of Psychological Behavior Assessment, (32), 1-7.

Zeidner, M., & Kloda, I. (2013). Emotional intelligence(EI), Conflict Resolution Patterns and Relationship Satisfaction, Actor and Partner Effects Revisited. Personality and Individual Differences, (54)2, 278-283.