مقایسه اثربخشی طرحواره درمانی و درمان شناختی-رفتاری بر کیفیت زندگی و تصویر بدنی زنان چاق

فصلنامه تعالی مشاوره و روان درمانی

دوره 9، شماره 34، شهریور 1399، صفحه 20-32   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

شادی پاک اندیش¹؛ آدیس کراسکیان^{* 2}؛ فرهاد جمهری³

¹گروه روانشناسی ، شعبه بین المللی کیش ، دانشگاه آزاد اسلامی ، جزیره کیش ، ایران

²استادیار، گروه روانشناسی، واحد کرج، دانشگاه آزاد اسلامی، کرج، ایران

³استادیار، گروه روانشناسی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران

چکیده

هدف: چاقی در تمام جوامع یک مشکل بهداشتی است و به سرعت در حال افزایش است. پژوهش حاضر با هدف مقایسه اثربخشی طرح‏واره درمانی و درمان شناختی-رفتاری بر کیفیت زندگی و تصویر بدنی زنان چاق انجام شد.
روش: روش پژوهش از نوع نیمه‏آزمایشی با طرح پیش‏آزمون، پس‏آزمون و پیگیری با گروه کنترل بود. جامعه آماری پژوهش را تمامی زنان مراجعه کننده به مرکز درمان چاقی بیمارستان رسول اکرم(ص) شهر تهران در سال 1398 تشکیل داد که از بین آن‏ها با روش نمونه‏گیری هدفمند تعداد 45 نفر انتخاب و به صورت تصادفی در سه گروه مساوی 15 نفری جایگزین شدند. ابزارهای پژوهش شامل پرسشنامه کیفیت زندگی (سازمان بهداشت جهانی، 1989) و پرسشنامه روابط چندبعدی بدن-خود (کش و همکاران، 1997) بود. آزمودنی‏های دو گروه آزمایش تحت 8 جلسه 90 دقیقه درمان به صورت هفته‏ای یک جلسه قرار گرفتند. تحلیل داده‏ها با روش‏های آمار توصیفی و تحلیل واریانس به شیوه اندازه‏گیری مکرر در نرم‏افزار SPSS/24 انجام شد.
یافته‌ها: نتایج نشان داد بین طرح‏واره درمانی و درمان شناختی-رفتاری با گروه کنترل بر کیفیت زندگی و ابعاد آن و تصویر بدنی و ابعاد آن در مراحل پس‏آزمون و پیگیری تفاوت معناداری وجود دارد (05/0>P). همچنین، درمان شناختی-رفتاری نسبت به طرح‏واره درمانی بر بهبود تصویر بدنی و ابعاد آن مؤثرتر بود اما بین اثربخشی دو روش درمانی بر کیفیت زندگی و ابعاد آن این تفاوت معنادار نبود (05/0<P).
نتیجه‏گیری: براساس نتایج می‏توان گفت که دو روش درمان شناختی-رفتاری و طرح‏واره درمانی می‏توانند به عنوان شیوه‏های درمانی مؤثری برای ارتقای کیفیت زندگی و بهبود تصویر بدنی افراد مبتلا به چاقی در محیط‏های آموزشی و درمانی به کار برده شوند.  

کلیدواژه‌ها

طرحواره درمانی؛ درمان شناختی رفتاری؛ کیفیت زندگی؛ تصویر بدنی؛ چاقی

مراجع