نگاهی به دوگانه تقابل زبان‌شناختی و کاربرد آن در شعر سنتی و معاصر فارسی

فصلنامه مطالعات ادبیات تطبیقی

دوره 14، شماره 55، مهر 1399، صفحه 55-69   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

نویسنده

نهله داود سلمان

استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده زبان‌های خارجی، دانشگاه بغداد، بغداد، عراق

چکیده

دوگانه‌ها عموماً در پدیده‌های طبیعی و فکر انسانی وجود دارد و زندگی انسان نمی‌توان در کناره از اندیشه ضدها و دوگانه‌ها دریافت و توضیح داد. بی شک در زتدگانی در بسیاری جانب‌هایش، قائم بر ضدها و دوگانه‌هایی است و هر دوگانه‌ای از آن‌هاست، دو طرف متضاد باشد بدون آنکه با هم اختلاف داشتند و در هر دوگانه‌ای نشاط زندگی واصل و همیشگی و برابر آن را اثبات می‌کند. پس دوگانه اساس محور مطالعات ساختمانی معنی است که دوگانه ظواهر را برای خود به عنوان آغازی‌ها گرفت، به گونه‌ای که ویژگی‌ای از ویژگی‌های فکر بشری شده است.

کلیدواژه‌ها

دوگانه و تقابل؛ زبان‌شناسی؛ ادبیات معاصر

مراجع

قرآن کریم.

ابن منظور الافریقی المصری. 1426ق/ 2005م، لسان العرب، مراجعه و تدقیق ابراهیم شمس الدین البقاعی و علی نضال، ج1، بیروت- لبنان: بی نا.

إخوان الصفا. بی‌تا، رسائل إخوان الصفا وخلان الوفاء، بیروت: بی نا.

ارسطو. 1948م، منطق ارسطو، حققه وقدم له د. عبد الرحمن بدوی، دراسات اسلامیه، القاهرة: مطبعة دار الکتب المصریة.

باباطاهر العریان الهمدانی. 1978م، رباعیات، ترجمه عن الفارسیة وقدم لها الدکتور محمد نور الدین عبد المنعم، القاهرة: بی نا.

الجرجانی، عبد القاهر. 1404ق، اسرار البلاغة فی علم البیان، علق حواشیه السید محمد رشید رضا، بیروت: دار المعرفة للطباعة والنشر.

الرّادویانی، محمد بن عمر. 1949م، ترجمان البلاغة، استانبول: چاپخانه ابراهیم.

سجادی، سید جعفر. 1354ش، فرهنگ لغات و اصطلاحات و تعبیرات عرفانی، چاپ دوم، تهران: بی‌نا.

شاملو، احمد. 1385ش، مجموعه آثار دفتر یکم شعرها، چاپ هفتم، تهران: انتشارات نگاه.

شمیسا، سیروس. 1368ش، نگاهی تازه به بدیع، چاپ چهاردهم، تهران: بی نا.

عمر خیام. 1959م، رباعیات، به اهتمام رستم علییف و محمد نوری عثمانوف برگنی پرتلس، سلسله آثار  ادبی ملل خاور، ج2، مسکو: بی نا.

عمر خیام. 1962م، رسائل، بی جا: دار النشر للآداب الشرقیة.

مسعود سعد سلمان. 1383ش، دیوان، با مقدمه رشید یاسمی، به اهتمام پرویز بابایی، چاپ اول، تهران: بی نا.

ناهض، حسن و فائز العراقی. 2004م، ذاکرة الأرض، ذاکرة النار، دراسة، دمشق: منشورات اتحاد الکتاب العرب.

یوشیج، نیما. 1346ش، مجموعه اشعار(زندگی و آثار او)، ابو القاسم جنتی عطائی، چاپ دوم، تهران: مطبوعاتی صفی علیشاه.

 

مقالات

جعفری، سید حسین و سعید زهره وند و علی حیدری. تابستان 1398ش، «تحلیل تناقض‌های بیناگفتمانی در شعر حافظ»، فصلنامه مطالعات ادبیات تطبیقی، سال 13، شماره50، صص429- 476.

حقی، مریم. زمستان 1394ش، «تقابل‌های دوگانه و کاربردهای معنایی آن در قصاید ناصرخسرو»، فصلنامه پژوهش‌های ادبی و بلاغی، سال 4، شماره 13، صص93-76.