تحلیل ساختاری داستان‌های «زن زیادی» و «الزوار» بر اساس نظریه ساختارگرایانه تودوروف و برمون

فصلنامه مطالعات ادبیات تطبیقی

دوره 14، شماره 55، مهر 1399، صفحه 95-129   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

نویسندگان

صابره سیاوشی¹؛ حمیده روزبهانی²

¹استادیار پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی

²دانشجوی کارشناسی ارشد پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی

چکیده

پیشرفت‌های نقد ادبی معاصر منجر به ایجاد مکتب ساختارگرایی با الهام از نظریات فردینان دو سوسور گردید. در عصر حاضر تحلیل ساختاری یکی از مهم‌ترین روش‌های تحلیل داستان کوتاه به شمار می‌آید. ویژگی این روش در آن است که محقق پدیده‌های گوناگون علم خود را به طور جداگانه و مستقل از یکدیگر مورد مطالعه قرار نمی‌دهد بلکه همواره می‌کوشد تا هر پدیده را در ارتباط با سایر پدیده‌هایی که جزئی از آن‌هاست مورد مطالعه قرار بدهد. ساختارگرایی نظریه‌ای است که به شناخت، مطالعه و بررسی پدیده‌ها بر اساس قواعد و الگوهایی که ساختار بنیادی آن‌ها را به وجود آورده می­پردازد. نهضت ساختارگرایی با دستاوردهایی که از فرمالیست­ها کسب کرد، به روایت‌ شناسی اصالت عمیقی بخشید. اصطلاح روایت شناسی نخستین بار توسط تزوتان تودوروف به کار برده شده است. در این مقاله دو داستان کوتاه «زن زیادی» نوشته جلال آل احمد و«الزوار» از یوسف ادریس انتخاب شده و هر یک بر اساس نظریات ساختارگرایانه تودوروف و برمون مورد تحلیل قرار گرفته است و نشان می­دهد که ساختار روایی این دو حکایت با نظریات این دو ناقد ادبی منطبق است.

کلیدواژه‌ها

جلال آل احمد؛ یوسف ادریس؛ تحلیل ساختاری؛ تودوروف؛ برمون

مراجع

ابو عوف، عبدالرحمن. 2006م، اوراق النقدیة فی الأدب، قاهره: الهیئة المصریة العامة للکتاب.

ادریس، یوسف. 1983م، لغة آلای ای، طرابلس: المنشأ العامة للناشر والتوزیع والاعلان.

آرین پور، یحیی. 1376ش، از نیما تا روزگار ما، چاپ دوم، جلد سوم، تهران: زوار.

آژند، یعقوب. 1363ش، ادبیات نوین ایران، تهران: امیرکبیر.

آل احمد، جلال. 1376ش، زن زیادی، چ4، تهران: فردوسی.

بالایی، کوی پرس و میشل کریستف. 1378ش، سرچشمه‌های داستان کوتاه، ترجمه احمد کریمی حکاک، بی جا:‌ بی نا.

بهارلو، محمد. 1377ش، داستان کوتاه ایران، چاپ سوم، تهران: طرح نو.

پارسی نژاد، کامران. 1388ش، جلال آل احمد، تهران: خانه کتاب.

پراپ، ولادیمیر. 1368ش، ریخت شناسی قصه‌های پریان، ترجمه فریدون بدره‌ای، تهران: مرکز.

ترکاشوند، صفر. 1386ش، بررسی سبک یوسف ادریس در داستان کوتاه، تهران: دانشگاه تهران.

تودوروف، تزوتان. 1382ش، بوطیقای ساختارگرا، ترجمه محمد نبوی، چاپ دوم، تهران: آگه.

خاکزاد، غلام عباس. 1383ش، پیدایش اصول و تحول داستان کوتاه، تهران: دانشگاه علامه طباطبایی.

سید حسینی، رضا. 1384ش، مکتب‌های ادبی، چاپ چهارم، جلد دوم، تهران: نگاه.

الشکری، فدوی. 1386ش، واقع گرایی در ادبیات داستان معاصر ایران، چاپ اول، تهران: نگاه

مکاریک، ایرناریما. 1384ش، دانشنامه نظریه ادبی معاصر، ترجمه مهران مهاجر و محمد نبوی، تهران: آگه.

میرصادقی، جمال. 1360ش، داستان کوتاه و رمان، تهران: آگاه.

میرصادقی، جمال. 1385ش، عناصر داستان، چاپ چهارم، تهران: سخن.

ناظمیان، رضا. 1378ش، متون نظم و نثر معاصر2، چاپ اول، تهران: پیام نور.

یوسفی، غلامحسین. 1388ش، چشمه روشن، چاپ دوازدهم، تهران: انتشارات علمی.

یونسی، ابراهیم. 1388ش، هنر داستان نویسی، چاپ دهم، تهران: نگاه.