بررسی اضطراب در قرآن و عهدین بر مبنای رویکرد روان‌شناسی فرهنگی- اجتماعی

فصلنامه مطالعات ادبیات تطبیقی

دوره 14، شماره 55، مهر 1399، صفحه 457-474   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

نویسندگان

معصومه جوادیان¹؛ علی حسین احتشامی²

¹دانشجوی دکترای رشته علوم قرآن و حدیث دانشگاه آزاد اسلامی همدان

²گروه علوم قرآن و حدیث، واحد تویسرکان، دانشگاه آزاد اسلامی، تویسرکان، ایران

چکیده

پژوهش حاضر با هدف مطالعه تطبیقی چیستی، علل و درمان اضطراب از دیدگاه قرآن و عهدین و با رهیافت تاریخی و روش توصیفی-تحلیلی انجام‌شده و به نتایج زیر دست یافته است: قرآن و عهدین در بیان چیستی و راهکار درمانی اضطراب با یکدیگر مشابه بوده‌اند اما در مورد علل، اندکی با هم تفاوت دارند. هر دو، دو نوع اضطراب را در زندگی انسان شناسایی کرده­اند: اضطراب ممدوح و مذموم. قرآن و عهد جدید در زمینه علل اضطراب در مورد قیامت، طوفان و بلایای طبیعی، شرک و گناه، گرفتاری و مشکلات امور روزمره توافق دارند و قرآن و عهد عتیق در مورد جنگ، قیامت، شرک و گناه و عهد عتیق و عهد جدید نیز در زمینه علل اضطراب در مورد قیامت، شرک و گناه، مرگ، بلایای طبیعی، از دست دادن پست و مقام و منزلت با یکدیگر توافق دارند.

کلیدواژه‌ها

قرآن؛ عهدین؛ اضطراب؛ قیامت؛ ‌ بلایای طبیعی

مراجع

اوبلاو، کیت راسل و جی ریموند دوپالو. 1385ش، درمان افسردگی، ترجمـه مهـدی قراچـه داغـی، چاپ ششم، تهران: انتشارات آسیم.

پاول، تروورجی و سیمون جی انرایت. 1387ش، فشار روانی اضطراب و راه‌های مقابله با آن، ترجمه عباس بخشی‌پور رودسری و حسن صبوری مقدم، چاپ چهارم، مشهد: به نشر.

توفیقی، حسین. 1387ش، نگاهى به ادیان زنده جهان، چاپ سوم، قم: مرکز مدیریت‏حوزه‏های علمیه خواهران.

جرجانی، شریف. 1412ق، التعریفات، چاپ پنجم، تهران: ناصرخسرو.

جمعی از نویسندگان نهاد نمایندگی ولی فقیه. 1392ش، اسلام و بهداشت روان، جلد2، چاپ سوم، قم: دفتر نشر معارف.

جواکینو، لیوناردو. 1381ش، تجزیه و تحلیل افزوده در تحقیقات پزشکی، ترجمـه حسـن صـانعی، چاپ دوم، تهران: انتشارات اندیشمند.

خداپناهی، محمد کریم و همکاران. 1389ش، درمان اضطراب و افسردگی، چاپ اول، تهران: دانشگاه شهید بهشتی.

دادستان، پریرخ. 1386ش، روان‌شناسی مرضی تحوّلی از کودکی تا بزرگسالی، جلد ۲، چاپ هشتم، تهران: سمت.

راغب اصفهانی، حسین بن محمد بن المفصل. 1412ق، المفرداتفیغریبالقرآن، چاپ اول، بیروت: دار الکتب العلمیه.

سادوک، بنیامین و ویرجینیا سادوک. 1380ش، چکیده روانپزشکی بالینی، ترجمه نصـرت الـه پـور افکاری، چاپ اول، تهران: انتشارات آزاده.

شفیع‌آبادی، عبدالله و علی‌‌رضا ناصری. 1395ش، نظریه‌های مشاوره و روان‌درمانی، چاپ بیست و سوم، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.

نجاتی، محمد عثمان. 1382ش، قرآن و روان‌شناسی، ترجمه عباس عرب، چاپ ششم، مشهد: بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی.

کتب انگلیسی

Hunsley, John; Elliott, Katherine; Therrien, Zoé (2013),The Efficacy and Effectiveness of Psychological Treatments University of Ottawa.

Mansell ,Warren (2004),Cognitive psychology and anxiety, The Medicine Publishing Company Ltd.

Pegues , Deborah smith (2006), 30 days to taming worry and anxiety, harvest house publishers.

Australian Psychological Society(2010),Evidence-based Psychological Interventions in the Treatment of Mental Disorders: A Literature Review, Australian Psychological Society (APS).

 

مقالات و پایان‌نامه‌ها

خرمدین، سیما. 1396ش، راهکارهای ارتقای سلامت روحی و روانی جامعه از دیدگاه قرآن، پایان نامه کارشناسی ارشد، تهران: دانشگاه خوارزمی.

کریمی، حسن. 1393ش، «سلامت روانی از منظر قرآن»، پایان نامه کارشناسی ارشد، تهران، مرکز پیام نور تهران جنوب.

موسوی، سیده صدیقه و منصور عرب و فریبا برهانی و مسعود ریانی و سید‌علیرضا منیری. 1394ش، «بررسی تأثیر موسیقی بر اضطراب و علائم حیاتی بیماران مبتلا به سندرم کرونری حاد در بخش مراقبت ویژه قلبی بیمارستان ولیعصر شهرستان اقلید»، مجله بهداشت و توسعه، دانشگاه علوم پزشکی کرمان، دوره4، شماره4، صص 287-295.

ویس کرمی، مهرداد. 1393ش، «بررسی تطبیقی آرامش روانی در قرآن و روانشناسی»، پایان نامه دکتری تخصصی، قم، دانشگاه معارف اسلامی قم.

یعقوبی سورکی، مرضیه. 1393ش، «اضطراب و تشویش و راهکارهای مقابله با آن از دیدگاه قرآن و روایات»، پایان نامه کارشناسی ارشد، قم، دانشگاه قم.

یعقوبی، مریم و لیلا محمدی نیا و اکبر کلاهدوزان. 1390ش، «اضطراب بر مبنای آیات قرآن کریم و مدیریت آن با رویکرد آرامش بخشی»، نشریه مدیریت اطلاعات(ویژه نامه مدیریت خدمات بهداشتی درمانی)، سلامت، دوره 8، شماره 8، صص 1213-1225.