واکاوی انسجام متنی در ترجمه فارسی بهرامپور از قرآن کریم(مطالعه موردی: سوره زلزال)

فصلنامه مطالعات قرآنی

دوره 11، شماره 43، مهر 1399، صفحه 221-240   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسنده

سید محمدحسن موسوی فخر

مربی گروه الهیات و معارف اسلامی دانشگاه ولایت، ایرانشهر، ایران

چکیده

صاحبنظران حوزه ترجمه بر این اعتقادند که میزان انسجام با میزان مبدأگرایی و مقصد­گرایی مترجم ارتباطی تنگاتنگ دارد. بدین معنی که هر چقدر ترجمه، محتوایی، تفسیری و توضیحی­تر باشد، نسبت به ترجمه­های مقید به متن مبدأ، تحت اللفظی و وفادار، دارای انسجام بیش‌تری است. در همین راستا، ترجمه استاد ابوالفضل بهرامپور از قرآن کریم ترجمه­ای معادل و معنایی است که امتیازات لغوی، نحوی و بلاغی برجسته‌ای دارد؛ ولی از منظر انسجام و یکپارچگی، تا کنون محور سؤال و پژوهش قرار نگرفته است. از جمله سوره­های کوچک قرآن، سوره زلزال است که کیفیت بالای انسجام در این سوره توسط برخی صاحبنظران به اثبات رسیده است. بر همین اساس، هدف این مقاله، ارزیابی موردی انسجام در ترجمه فارسی سوره یاد شده به قلم ابوالفضل بهرامپور بر مبنای نظریه نقش­گرای هالیدی و حسن 1985م و با روش توصیفی- تحلیلی و آماری است.

کلیدواژه‌ها

نظریه انسجام؛ سوره زلزال؛ ترجمه فارسی؛ ابوالفضل بهرامپور

مراجع

آقا گل­زاده، فردوس. 1385ش، تحلیل گفتمان انتقادی، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.

بهرامپور، ابوالفضل. 1387ش، ترجمهفارسی قرآن کریم، چاپ سوم، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.

هلیدی و حسن. 1393ش، زبان، بافت و متن، ترجمه مجتبی منشی­زاده و طاهره ایشانی، تهران: نشر علمی.

کتب انگلیسی

Halliday, M. A. K. and Ruqaiya Hasan. (1976), Cohesion in English. London: Longman.

 

مقالات

امرائی، محمّدحسن و همکاران. 1396ش، «ارزیابی مقایسه‌ای انسجام در سوره علق و ترجمه آن از حداد عادل بر اساس نظریه هلیدی و حسن»، دوفصلنامه علمی- پژوهشی پژوهش­های ترجمه در زبان و ادبیات عربی دانشگاه علامه طباطبایی، دوره 7، شماره 16، صص 149- 119.

انصاری نیا، زری و انسیه خزعلی. 1396ش، «رویکردهای زبانی در تحلیل گفتمان مناظره امام رضا(ع) با ابوقره صاحب شبرمه(مطالعه موردی کلام الهی)»، فصلنامه لسان مبین، سال هشتم، دوره جدید، شماره بیست و هشتم، تابستان 1396، صص27- 1.

ایران­زاده، نعمت الله و کبری مرادی. 1393ش، «بررسی شعر «یادداشت­های شعر جاودانگی» قیصر امین پور بر اساس نظریه نقش­گرایی هلیدی»، متن پژوهی ادبی، سال 19، شماره 5، پاییز، صص 22-7.

ایشانی، طاهره. بهار 1393ش، «تحلیل مقایسه­ای عوامل انسجام در دو غزل حافظ و سعدی و تأثیر آن بر انسجام متن»، فصلنامه علمی- پژوهشی زبان­پژوهی دانشگاه الزهرا، سال ششم، شماره 10، صص 35-9.

پاشا زانوس، احمد و مریم نبی­پور. 1396ش، «عوامل انسجام در سوره زلزال(بر اساس نظریه هلیدی و حسن)»، پژوهشنامه معارف قرآنی، سال 8، شماره 30، پاییز، صص 101-81.

سارلی، ناصر قلی و طاهره ایشانی. 1390ش، «نظریه انسجام و هماهنگی انسجامی و کاربست آن در یک داستان (قصه نردبان)»، فصلنامه زبان پژوهی دانشگاه الزهرا(س)، شماره 4.

فلاح، غلامعلی و صدیقه پوراکبر کسمایی. پاییز 1391ش، «نقش عوامل ربط غیر زمانی در انسجام متن»، فصلنامه زبان و ادبیات فارسی، سال 20، شماره 73، صص 152-72.

قوامی، بدریه و لیدا آذرنوا. 1392ش، «تحلیل انسجام و هماهنگی در شعری کوتاه از شاملو»، فصلنامه زبان و ادب فارسی، دانشکده ادبیات و زبان‌های خارجی دانشگاه آزاد اسلامی واحد سنندج، شماره 15.

لطفی­پور ساعدی، کاظم. 1371ش، «درآمدی بر سخن کاوی»، مجله زبان‌شناسی، سال 9، شماره 1، صص 122-109.