بازنمایی دگرگونی خانواده ایرانی در جشنواره فیلم فجر 1380 -1395

مطالعات جامعه شناسی

دوره 13، شماره 48، آذر 1399، صفحه 7-32   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/jss.2020.1907054.1226

نویسندگان

رقیه محمدزاده¹؛ مقصود فراستخواه^{* 2}

¹دانشجوی دکتری ، گروه جامعه شناسی فرهنگی، واحد دهاقان ، دانشگاه آزاد اسلامی، دهاقان ، ایران

²استاد، گروه برنامه ریزی آموزش عالی، مؤسسه پژوهش و برنامه ریزی آموزش عالی، تهران ، ایران ( نویسنده مسئول ) m_farasathah@#yahoo.com

چکیده

چکیده:
هدف مقاله حاضر بررسی دگرگونی خانواده درمحتوای روایی جشنواره فیلم فجر از سال 1380-1395 می باشد. بدین منظور، درسنت روش کیفی و بهره گیری از نشانه شناسی فیسک (رمزگان اجتماعی، فنی و ایدئولوژیک) 13 فیلم سینمایی برگزیده جشنواره با موضوع خانواده تحلیل و ارزیابی شد. براساس یافته های این پژوهش مؤلفه هایی مانند تعارضات بین نسلی، ناسازگاری فرزندان، تصویر مخدوش مردانگی، الگوهای نوین ارتباط مانند روابط فرازناشویی، تنش روابط زن و شوهر، فقدان روابط عاشقانه بین همسران، خانواده نا آرام، شیوع سرمایه های مبتنی برمصرف، نقش‌های حرفه‌ای زنان، اهمیت فضای مجازی، پدیداری خانواده های چندتکه و ناقص،کاهش اقتدار خانواده، بازنمودی از خانواده ی ایرانی است. به نظر می‌رسد در این فیلم‌ها، با تحولات عمیق خانواده مواجه می شویم که درگذار از سنت به مدرنیته دچار تعارضات اساسی و بنیادین است. خانواده بازنمایی شده در فیلم های برگزیده، خصلت های سنتی، مدرن و در برخی موارد، ویژگی تلفیقی دارد. در این آثار برخی از نقش های سنتی همچون نقش حمایتی زن در خانواده،تغییردر روابط-کارکرد و تعارضات اعضای خانواده، بررسی روابط فردی و خانوادگی، تحولات خانواده، تغییرفرهنگ حاکم برخانواده و نقش های خانوادگی دراین تولیدات بازنمایی شده است. هم چنین نتایج نشان می دهد ضمن کاهش کارکرد اقتصادی-حمایتی خانواده بعد مصرفی آن فزایش یافته است. ارزش های عمده مطرح شده در فیلم ها تصویرگر فرهنگ و ارزش‌های غالب در سطح گفتمان های مرتبط با خانواده است که ازطریق گسترش آن، می توان درک مخاطبان را در خصوص کارکرد وساختار خانواده، و ضرورت وجودی این نهاد مهم، متحول و متفاوت نمود.

کلیدواژه‌ها

جشنواره فجر؛ خانواده؛ ایدئولوژی؛ فیسک؛ نشانه شناسی

سایر فایل های مرتبط با مقاله

1.pdf

1.pdf

مراجع

1. آزاد ارمکی، تقی، (1390)، جامعه شناسی خانواده ایران، تهران: انتشارات سمت
2. آقا بابایی،احسان(1395) تحلیل روایت چگونگی بازنمایی خانواده در سینمای ایران،مجله جامعه شناسی ایران، دوره 16،شماره 8،صص 115-136.
3. آقابابایی،احسان،خادم الفقرایی،مهوش(1395) بازنمایی روابط درونی خانواده در پنج فیلم سینمای دهه 1380 ایران، مجله زن در فرهنگ و هنر، دوره 8،شماره 2صص171-192.
4. استوری، جان، (1386 ) مطالعات فرهنگی دربارة فرهنگ عامه، ترجمة حسین پاینده، تهران: نشر آگه
5. بدوی،فاطمه،بلخاری،حسن،میرخانی،عزت السادات(1390) بررسی روابط همسران در فیلم های سینمایی ایران 1378-1388، پژوهش زنان، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی،سال دوم،شماره اول،صص1-24.
6. برناردز، جان (1392)، درآمدی به مطالعات خانواده. ترجمه حسین قاضیان. تهران، نی.
7. بشیر،حسین،اسکندری،علی(1392) بازنمایی خانواده ایرانی در فیلم سینمایی یه حبه قند، فصلنامه تحقیقات فرهنگی ایران، دوره ششم،شماره2،صص143-161.
8. راودراد، اعظم (1388 )نقش برنامه های دینی و غیردینی تلویزیون در افزایش یا کاهش دینداری ، فصلنامه تحقیقات فرهنگی، دوره ی دوم،ش:6.
9. سلطانی،مهدی،پاکزاد،احمد(1395) بازنمایی طلاق در سینمای دهه هشتاد، مطالعات فرهنگ –ارتباطات،سال 17،شماره33،صص79-107.

10. صادقی فسایی،عرفان منش،ایمان(1395) واکاوی مسائل اجتماعی  نوظهور در روابط نظارتی والدین و نوجوانان با توجه به فنّاوری های جدید،راهبرد فرهنگ سال دوازدهم ، شماره ۴۸، 69 - 100

11. فیسک،جان(1386)درآمدی بر مطالعات ارتباطی، ترجمه مهدی غبرایی،تهران: وزارت فرهنگ و ارشاداسلامی ، دفترمطالعات و توسعه رسانه ها.

12. گیدنز،آنتونی(1394) چکیده آثار آنتونی گیدنز، ترجمه حسن چاوشیان، تهران: نشر ققنوس، چاپ دوم.

13. لبیبی،محمدمهدی(1392)، خانواده در قرن بیست و یکم از نگاه جامعه شناسان ایرانی و غربی، تهران: نشرعلم.

14. لبیبی،محمدمهدی(1392)، نگرشی نوین به تحول ارزش‌ های خانوادگی در ایران، پرونده ماه، شماره 64، صص 32-37.

15. مهدی زاده، سید محمد   (1387)رسانه و بازنمایی،تهرانکدفتر مطالعات و توسعه رسانه ها.

16. هرست،هاوس(1394)بازنمایی و صدق،ترجمه امیر نصری،تهران:فرهنگستان هنر.

17. هال،استوارن(1391) معنا، فرهنگ و زندگی اجتماعی، ترجمه احمد گل‌محمدی،تهران: نشر نی، چاپ اول

18. هرست،هاوس(1394)بازنمایی و صدق،ترجمه امیر نصری،تهران:فرهنگستان هنر.

1. 19.  

20. Mast,G.,Cohen,M.& Braudy,L. (1992).Film Theory and Criticism.New York: Oxford University Press.

21. Comolli, J. &Narboni,j.(1992).Cinema,Ideoology,Criticism.In Mast, G.& Cohen,M.& Braudy,L.(ed)Film Theory and Criticism,Oxford University Press.

22. Blaser,Jone(1999),No Place for a woman:The family in Film Noir

23. Clayton Clark,Caroline.(2008),Film families:The portrayal of the family in teen films from 1980 to 2007,Master thesis of Art,Brigham yoing University.

24. J. Ferguson, Christopher (2009),The Public health risks of media violence: A meta-analytic review, The journal of Pediatrics, Volume 154,Issue5.May 2009,pages 759-763

25. G. Fukkink, Ruben, “Video feedback in widescreen:A meta-analysis of family programs, Clinical Psychology Review,volume 28,Issue6,Julay 2008.pages 904-916.

26. Maltezos,Chris steve, )2011) “The return of the 1950’s nuclear family in films   of the 1980’s”, university of south Florida  

27. Van Dijk, T.A. (2001). Multidisciplinary CDA: A plea for diversity. In methods of Critical Discourse Analysis. (eds.), Wodak R. and M. Mayer, London: Sage Publications.