نقش میانجی سرمایه اجتماعی در موفقیت کارآفرینان شهری (مورد مطالعه: کسب‌و‌کارهای تحت حمایت شهرداری تهران)

مطالعات جامعه شناختی شهری

مقاله 6، دوره 10، شماره 34، خرداد 1399، صفحه 151-178   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

محمدجواد نائیجی^{* 1}؛ نگار علامه زاده²

¹استادیار گروه مدیریت بازرگانی دانشگاه شهید بهشتی (نویسنده مسئول)

²کارشناس ارشد گروه مدیریت بازرگانی دانشگاه شهید بهشتی

چکیده

ادبیات کارآفرینی شهری به شدت به بررسی ویژگی‌های جامعه‌شناختی گرایش دارد. این رویکرد، بینش‌های مناسبی در خصوص چرایی و چگونگی ظهور و بروز فعالیت‌های کارآفرینانه ارائه می‌دهد، ولی هنوز سوال‌های بی‌پاسخ زیادی را در مورد ادراک شرکت‌ها و افراد از شرایط جامعه‌شناختی و تاثیر آنها در موفقیت کارآفرینان باقی می‌گذارد. با توجه به این شکاف نظری، مطالعه‌ی حاضر نقش سرمایه اجتماعی را بر اساس دیدگاه سه بعدی ساختاری، شناختی و رابطه‌‌ای (ناهاپیت و گوشال، 1998) و سرمایه روانشناختی را بر اساس نظریه لوتانز و همکاران (2007) بررسی می‌کند. برای سنجش موفقیت کارآفرینی شهری، از ابزار سنجش ارائه شده توسط گورجیوسکی و همکاران (2011) استفاده شده است که شامل طیف گسترده‌ای از معیارهای مالی و غیرمالی است. جامعه آماری پژوهش کسب‌و‌کارهای تحت حمایت شهرداری تهران هستند. بر اساس روش نمونه‌گیری خوشه‌ای، از میان 22 منطقه شهرداری تهران، سه منطقه به صورت تصادفی انتخاب شدند. داده‌های حاصل از پرسشنامه، از 110 کسب‌و‌کار در سه منطقه منتخب گردآوری شده است و با استفاده از روش مدلسازی معادلات ساختاری، مدل تحقیق مورد آزمون قرار گرفته است. نتایج تحقیق بیانگر تاثیر هر دو متغیر سرمایه روانشناختی و سرمایه اجتماعی بر موفقیت کارآفرینانه است. همچنین، نقش میانجی سرمایه اجتماعی مورد تائید قرار گرفته است. بر مبنای نتایج پیشنهاد می‌شود سیاست‌گذاران شهری و شهرداری‌ها بر تقویت سرمایه‌های روانشناختی و به ویژه ابعاد امیدواری، خودکارامدی و خوش‌بینی متمرکز شوند. با این وجود، نباید جنبه دیگر سرمایه روانشناختی یعنی تاب‌آوری نادیده گرفته شود.
 
 

کلیدواژه‌ها

کارآفرینی شهری؛ سرمایه اجتماعی؛ سرمایه روانشناختی؛ شهرداری تهران؛ موفقیت کارآفرینانه

مراجع

- احمدپور، احمد؛ زیاری، کرامت‌اله؛ حاتمی‌نژاد، حسین؛ پارسا، شهرام. (1397). شهر هوشمند: تبیین ضرورت‌ها و الزامات شهر تهران برای هوشمندی، فصلنامه علمی-پژوهشی نگرش‌های نو در جغرافیای انسانی، دوره 10، شماره‌ی 2: 22-1. 

- ازکیا، مصطفی؛ مختارپور، مهدی. (1395). سنجش میزان تأثیر ارزش‌های اجتماعی بر احساس امنیت شهری (مطالعه‌ی موردی: شهر تهران. مطالعات جامعه شناختی شهری، دوره 7، شماره‌ی 21: 24-1.

- اکبرزاده، داوود؛ اکبرزاده، حسن؛ احمدی، عزت‌الله. (1393). رابطه سرمایه اجتماعی با مسئولیت اجتماعی و سرمایه روان‌شناختی. پژوهش­های روان­شناسی اجتماعی، دوره­ی 4، شماره 13: 93-106.

- بادسار، محمد؛ رضایی، روح‌اله؛ درینی، روح اله. (1394). بررسی اثر ابعاد سرمایه اجتماعی بر کارآفرینی سازمانی در شرکت‌های خدمات مشاوره، فنی و مهندسی کشاورزی شهرستان‌های جنوب استان کرمان. علوم ترویج و آموزش کشاورزی،دوره 11، شماره‌ی 1: 161-145.

- بیغرض، محمد؛ باقری، قدرت‌الله؛ صابری، علی. (1395). بررسی وضعیت سرمایه روان‌شناختی بازیکنان فوتبال و رابطة علی آن با رهبری معنوی و نقش میانجی سرمایةاجتماعی. مطالعات روانشناسی ورزشی. دوره 5، شماره‌ی 3: 160-141.

- جعفرنژاد هتکه لوئی، محمدباقر؛ هوشیار مهربان، فضه. (1393). لزوم توجه مدیریت شهری به کارآفرینی شهری و نقش شهرداری‌ها در بهبود وضعیت کسب‌وکار. کنفرانس بین‌المللی توسعه و تعالی کسب‌وکار، تهران: مؤسسه مدیران ایده‌پرداز پایتخت ویرا.

- داوری، علی؛ رضازاده، آرش. (1392). مدلسازیمعادلاتساختاریبانرم‌افزار PLS، چاپ اول، تهران: انتشارات جهاد دانشگاهی.

- سهامی، سوسن؛ خلیفه، محمد؛ صیفوری، بتول. (1396). اعتماد به خانواده و سرمایه‌ی اجتماعی با رفتار شهروندی دانشجویان.مطالعات جامعه شناختی شهری، دوره 8، شماره 25: 18-1.

- علیزاده کنگاچر، رضا. (1394). بررسی نقش میانجی انگیزش کارکنان در تاثیر سرمایه اجتماعی بر کارآفرینی سازمانی. مطالعات منابع انسانی، دوره 5، شماره 1: 146-125.

- محمدیان منصور، صاحبه؛ جعفری، محمد؛ مهرگان، نادر. (1397). اندازه‌گیری و بررسی مقایسه‌ای سرمایۀ اجتماعی به تفکیک استان‌های کشور، مدیریت سرمایه اجتماعی، دوره 5، شماره 1: 66-43.

- مرادی، حوریه؛ جوان، فرهاد. (1397). عوامل مؤثر بر شکل گیری بنگاه‌های اقتصادی کارآفرینانه در روستاهای شهرستان کرمانشاه، اقتصاد فضا و توسعه روستایی، دوره 7، شماره 1: 36-19.

- نائیجی، محمدجواد؛ اسفندیاری، زینب. (1394). تأثیر اعتمادبه‌نفس ‌بیش‌ازحد و خوش‌بینی بر تصمیم به شروع فعالیت‌های نوآورانه، نقش میانجی ادراک از خطر. توسعه کارآفرینی، دوره‌ی 8، شماره‌ی 3: 550-531.

- هاشمی نصرت‌آباد، تورج؛ باباپور خیرالدین، جلیل؛ بهادری خسروشاهی، جعفر. (1389). نقش سرمایه روان شناختی در بهزیستی روانی با توجه به اثرات تعدیلی سرمایه اجتماعی. پژوهش‌های روان‌شناسی اجتماعی، دوره‌ی 1، شماره‌ی 4: 144-123.

- Ayala Calvo, J.C. and García, G.M. (2020). The influence of psychological capital on graduates’ perception of employability: the mediating role of employability skills. Higher Education Research & Development, DOI: 10.1080/07294360.2020.1738350.

- Baluku, M.M., Kikooma, J.F., & Kibanja, G.M. (2016). Psychological capital and the startup capital_entrepreneurial success relationship. Journal of Small Business & Entrepreneurship, 28(1), 27-54.

- Baron, R.A., Franklin, R.J. & Hmieleski, K.M. (2016). Why Entrepreneurs Often Experience Low, Not High, Levels of Stress: The Joint Effects of Selection and Psychological Capital, Journal of Management, 42(3), 742–768.

- Begley, T. M., & Boyd, D. P. (1987). Psychological characteristics associated with performence in entrepreneurial firms and smaller businesses. Journal of business venturing, 2(1), 79-93.

- Bosma, N., & Sternberg, R. (2014). Entrepreneurship as an Urban Event? Empirical Evidence from European Cities, Regional Studies, 48(6), 1016-1033.

- Christoforou, A. (2005). On the Determinants of Social Capital in Greece Compared to Countries of the European Union. FEEM Working paper, No. 68.

- Cofré-Bravo, G., Klerkx, L. & Engler, A. (2019). Combinations of bonding, bridging, and linking social capital for farm innovation: How farmers configure different support networks. Journal of Rural Studies, 69, 53-64.

- Cohen, B & Munoz, P.A. (2015). Toward a Theory of Purpose-Driven Urban Entrepreneurship. Organization and Environment, 28 (3), 264-285.

- Colombo, M.G., and Franzoni, C., & Rossi‐Lamastra, C. (2015). Internal Social Capital and the Attraction of Early Contributions in Crowd funding. Entrepreneurship Theory and Practice, 39(1), 75-100.

- Flandin, S. Germain, P. & Durand, M. (2018). Improving resilience in high-risk organizations: principles for the design of innovative training situations. Development and Learning in Organizations: An International Journal, 32(2), 9-12.

- Fornell, C., & Larcker, & D. F. (1981). Evaluating structural equation models with unobservable variables and measurement error. Journal of Marketing Research, 18(1), 39-50.

- Gorgievski, M. J., Ascalon, M. E. & Stephan, U. (2011). Small business owners' success criteria, a values approach to personal differences. Journal of Small BusinessManagement, 49, 207-232.

- Henseler, J., Ringle, C. M., & Sinkovics, R. R. (2009). The use of partial least squares path modeling in international marketing. Advances in international marketing, 20, 277-319.

- Hernández-Carrió, C., Camarero-Izquierdo, C., Gutiérrez-Cillán, J. (2019). The internal mechanisms of entrepreneur´s social capital: A multi-network analysis, Business Research Quarterly, available at https://doi.org/10.1016/j.brq.2018.12.00.

- Hmieleski K. M., Carr J. C., & Baron R.A. (2015). Integrating discovery and creation perspectives of entrepreneurial action: The relative roles of founding CEO human capital, social capital, and psychological capital in contexts of risk versus uncertainty. Strategic Entrepreneurship Journal, 9(4), 289-312.

- Jensen, S. M. & Luthans, F. (2002). The impact of hope in the entrepreneurial process: Exploratory research findings.  In Decision Sciences Institute Conference Proceedings.

- Lu, X., Baoguo X. B. & Guo, Y. (2018). The trickle-down of work engagement from leader to follower: The roles of optimism and self-efficacy. Journal of Business Research, 84, 186-195.

- Luthans F., & Youssef, C.M. (2004). Human, social, and now positive psychological capital management: Investing in people for competitive advantage, Organizational Dynamics, 33(2), 143-160.

- Luthans, F., Youssef, C., & Avolio, B. (2007). Psychological capital: Developing the human competitive edge. New York: Oxford University Press.

- Maddux, J. E. (2016). Self-efficacy. In S. Trusz and P. Babel (Eds.), Interpersonal and Intrapersonal Expectancies (pp. 55-60). New York: Routledge.

- Murphy, L. (2013). The relationship between social capital and the director’s duty to promote the success of the company. International Journal of Law and Management, 55(2), 86-102.

- Naeiji M. J., & Abbasalizadeh, M. (2010). Emotional Intelligence, Cultural Intelligence, Affectivity and Entrepreneurial Behaviors: Evidence from Iran SMEs, First International Conference on Entrepreneurship (ICE-2010), University of Tehran, Iran.

- Naeiji, M. J. & Safikhani, S. (2013). Measuring the Social Capital and its Relation with Entrepreneurial Orientation: Iran Social Context. International Journal of Advanced Studies in Humanities and Social Science, 1(10), 1780-1791.

- Nahapiet, J. & Ghoshal, S. (1998). Social Capital, intellectual Capital and the organizational advantage. Academy of Management Review, 23(2), 242-266.

- Newman, A., Ucbasaran, D., Zhu, F. E. I., & Hirst, G. (2014). Psychological capital: A review and synthesis. Journal of Organizational Behavior, 35(S1), 120-138.

- Nunnally, J. C.  (1978).  Psychometric theory (2^nd ed.).  New York:  McGraw-Hill.

- Pu, J., Hou, H., Ma, R. and Sang. J. (2017). The effect of psychological capital between work–family conflict and job burnout in Chinese university teachers: Testing for mediation and moderation. Journal of Health Psychology, 22(14), 1799-1807.

- Putnam, R. D. (1995). Bowling alone: America’s declining social capital. Journal of Democracy, (6), 65-78.

- Rooks, G. Sserwanga, A. Frese, M. (2016). Unpacking the Personal Initiative–Performance Relationship: A Multi‐Group Analysis of Innovation by Ugandan Rural and Urban Entrepreneurs. Applied Psychology : An International Review, 65(1), 99-131.

- Seligman, M. E. P., Steen, T. A., Park, N. & Peterson, C. (2005). Positive psychology progress: empirical validation of interventions. American psychologist, 60(5), 410-421.

- Snyder, C. R. (2002). Hope Theory: Rainbows in the Mind. Psychological Inquiry, 13(4), 249-275.

- Tamer, I., Dereli, B. & Saglam, M. (2014). Unorthodox forms of capital in organizations: positive psychological capital, intellectual capital and social capital. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 152, 963-972.

- Tenenhaus, M., Amato, S., and Esposito Vinzi, V. (2004). A global goodness-of-fit index for PLS structural equation modelling. Proceedings of the XLII SIS Scientific Meeting, Contributed Papers, CLEUP, Padova, 739-742.

- Trigkas, M., Partalidou, M. and Lazaridou, D. (2020). Trust and Other Historical Proxies of Social Capital: Do They Matter in Promoting Social Entrepreneurship in Greek Rural Areas?, Journal of Social Entrepreneurship, DOI: 10.1080/19420676.2020.171.

- Wetzels, M., Odekerken-Schroder, G. and van Oppen, C. (2009). Using PLS Path Modeling for Assessing Hierarchical Construct Models: Guidelines and Empirical Illustration, MIS Quarterly, 33(1), 177-195.

- Williams, N., Huggins, R. and Thompson, P. (2020). Entrepreneurship and social capital: examining the association in deprived urban neighbourhoods. International Journal of Urban and Regional Research, DOI: 10.1111/1468‐2427.12589.