اثربخشی آموزش مبتنی بر زوج درمانی رفتاری-تلفیقی بر صمیمیت زناشویی و تنظیم شناختی هیجان زنان متاهل

زن و مطالعات خانواده

دوره 13، شماره 50، اسفند 1399، صفحه 49-62   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/jwsf.2020.1871002.1369

نویسندگان

صدیقه احمدی^{* 2}؛ کیانوش زهراکار³؛

¹کارشناس ارشد، مشاوره خانواده، دانشگاه خوارزمی ، تهران ، ایران

²استادیار، گروه مشاوره، دانشگاه خوارزمی تهران ، ایران (نویسنده مسئول)[e-mail]

³دانشیار، گروه مشاوره ، دانشگاه خوارزمی تهران ، تهران ، ایران

چکیده

هدف مطالعه حاضر بررسی اثربخشی آموزش مبتنی بر زوج درمانی رفتاری تلفیقی بر صمیمیت زناشویی و تنظیم شناختی هیجان زنان متاهل شهر قم بود.
طرح پژوهش، نیمه آزمایشی از نوع پیش‌آزمون پس‌آزمون و پیگیری با گروه کنترل بود. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه مادران دانش آموزان مدرسه ابتدایی «درمانیاب» ناحیه 2 شهرستان قم بودند. نمونه پژوهش 30 نفر بودند که به روش دردسترس و داوطلبانه انتخاب شدند و به صورت تصادفی 15 نفر در گروه آزمایش و 15 نفر در گروه کنترل قرار گرفتند. ابزار پژوهش، پرسشنامه‌های تنظیم شناختی هیجان (CERQ) گارنفسکی و کرایج (2006) و پرسشنامه مقیاس صمیمیت زناشویی (MIS) تامپسون و واکر (1983) بود. قبل از اجرای برنامه آموزشی، از هر دو گروه پیش آزمون به عمل آمد. سپس برای گروه آزمایش، پروتکل آموزش مبتنی بر رویکرد زوج درمانی رفتاری تلفیقی، به مدت هشت جلسه آموزشی اجرا شد و مجدداً از هر دو گروه، پس آزمون به عمل آمد. داده ها با استفاده از آزمون تحلیل کوواریانس چند متغیره مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.
یافته های حاصل از پژوهش نشان داد که آموزش مبتنی بر رویکرد زوج‌درمانی رفتاری تلفیقی بر صمیمیت زناشویی زنان متاهل، اثربخش است (001/0p < )، همچنین نتایج پژوهش نشان داد که آموزش مبتنی بر زوج درمانی رفتاری تلفیقی بر تنظیم شناختی هیجان زنان متاهل اثربخش بوده است (001/0p < ).

کلیدواژه‌ها

زوج درمانی رفتاری تلفیقی؛ تنظیم شناختی هیجان؛ صمیمیت زناشویی

مراجع

اندامی خشک، علیرضا؛ گلزاری، محمود؛ اسماعیلی نسب، مریم. (1392). نقش راهبردهای نه گانه ی تنظیم شناختی هیجان درپیش بینی تاب آوری، اندیشه و رفتار روان شناسی بالینی، 27 – 57.

اعتمادی، عذرا؛ نوابی نژاد، شکوه؛ احمدی، احمد؛ فرزاد ولی اله. (1385). بررسی تاثیر زوج درمانی به شیوه ایماگوتراپی بر افزایش صمیمیت زوجین مراجعه کننده به مراکز مشاوره در شهر اصفهان. تازه ها و پژوهش های مشاوره، 19، 29- 9.

اورکی،محمد(1387).بررسی اثربخشی روش درمانی شناختی- رفتاری تلفیقی بامدیریت خشم برخودکارآمدی، سبکهای مقابله ای،کنترل خشم،کاهش میل به مصرف مواد و پیشگیری از بازگشت(عود) درگروهی از درمانجویان وابسته به موادمخدر.پایان نامه دکتری روان شناسی.دانشگاه علامه طباطبایی.

پناهی، مریم؛ کاظمی جمارانی، شبنم؛ عنایت پور شهربابکی، مهدیه؛ رستمی، مهدی . (1396). اثربخشی زوج درمانی رفتاری- تلفیقی بر کاهش دلزدگی زناشویی و ترس از صمیمیت زوج ها، فصلنامه علمی پژوهشی روان شناسی کاربردی، 11 (43)، 392 – 373.

پورصالحی نویده، مرضیه؛ افضلی، لیلا، وکیلی، سمیرا (1395). بررسی اثربخشی آموزش مهارت های رفتاردرمانی-دیالکتیکی بر دشواری در تنظیم- هیجان دانش- آموزان دختر مقطع متوسطه شهر تهران، نهمین کنگره بین المللی روان درمانی (اجلاس آسیایی در بستر ارزش های فرهنگی)، تهران.

زارع، مژگان؛ رضایی، آذر میدخت. (1395). رابطه بین ویژگیهای شخصیتی و تنظیم شناختی هیجان با رضایت زناشویی زوجین شاغل فرهنگی شهر مرودشت. فصلنامه علمی پژوهشی روش ها و مدل های روان شناختی، 7 (24)، 102 – 91.

سودانی، منصور؛ مهرابی زاده هنرمند، مهناز و سلطانی، زیبا (1391). اثربخشی آموزش تحلیل رفتار متقابل بر افزایش عملکرد زوج های ناسازگار. فصلنامه مشاوره و روان درمانی خانواده، 2 (3): 268- 287.

سودانی،منصور، داستان، نصیر، خجسته مهر، رضا و رجبی، غلامرضا(1394). مقایسه اثربخشی زوج درمانی روایتی و زوج درمانی رفتاری تلفیقی برتاکتیک های حل تعارض زنان قربانی خشونت همسر. فصلنامه ی علمی – پژوهشی زن و جامعه، 3. 1-12.

عباسی بورندرق، سکینه؛ کیمیایی، سید علی وقنبری هاشم آبادی، بهرامعلی (1392). بررسی و مقایسه اثربخشی زوج درمانی رفتاری تلفیقی و رفتاری شناختی روی باورهای ارتباطی زوجین متقاظی طلاق. فصلنامه پژوهش های نوین روانشناختی، 8 (31): 53-71.

کاویان پور، مریم (1391). اثربخشی مشاوره هیجان محور به شیوه گروهی بر تنظیم شناختی هیجان زوجین شهر شیراز. پایان نامه کارشناسی ارشد روانشناسی بالینی، منتشرنشده، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرودشت.

محمدی، مسعود؛ فرنام، رابرت و محبوبی، پریسا (1390). رابطه بین سبک های دلبستگی و دشواری در تنظیم هیجانی با رضایت زناشویی در معلمان زن جزیره کیش. فصلنامه علمی پژوهشی زن و فرهنگ، 2 (7): 9-20. 

نادری، فرح وآزادمنش، پونه (1390). مقایسه دلزدگی زناشویی، عملکرد خانواده و صمیمیت کارکنان زن و مرد. یافته های نو در روانشناسی، 22 (7): 97-112.

نظری آلیله،وکیل(1389). مقایسه اثربخشی زوج درمانی شناختی- رفتاری غنی شده با زوج درمانی تلفیقی- رفتاری برکاهش آشفتگی زوجی و افزایش رضایت زناشوئی.پایان نامه دکتری روان شناسی بالینی.منشرنشده.دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی.

نظری، علی محمد، سلیمانیان، علی اکبر ، ثنایی، باقر ، حیدرنیا، احمد(1391). مقایسه اثربخشی رویکرد آموزش طرح‌واره محور و برنامه پیشگیری و بهبود رابطه بر صمیمیت زناشویی. فصلنامه روان شناسی مطالعات بالینی، (4) 15، 78 – 61.

 

Aldao, A. (2013). The future of emotion regulation research: Capturing context. Perspectives on Psychological Science, 8(2), 155-172.

Bagarozzi, D. A. (2001). Enhancing Intimacy in Marriage: A clinician’s Handbook. Brunner-Routledge.

Baucom, K. J. W., Servier, M., Eldridge, K. A., Doss, B. D., & Christensen, A. (2011). Observed communication in couples two years after integrative and traditional behavioral couple therapy: Outcome and Link with five-year follow-up. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 79, 565-576.

Christensen, A., & Doss, B. D. (2017). Integrative behavioral couple therapy. Current opinion in psychology, 13, 111-114.

Christensen, A., Atkins, D. C., Baucom, B., & Yi, J. (2010). Marital status and satisfaction five years following a randomized clinical trial comparing traditional versus integrative behavioral couple therapy. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 78(2), 225.

Christensen, A., Atkins, D. C., Berns, S., Wheeler, J., Baucom, D. H., & Simpson, L. E. (2004). Traditional versus integrative behavioral couple therapy for significantly and chronically distressed married couples. Journal of consulting and clinical psychology, 72(2), 176.

Dimidjian, S. (2015). Integrative behavioral couple therapy. Clinical handbook of couple therapy.

Edalati, A., & Redzuan, M. R. (2010). Perception of women towards family values and their marital satisfaction. Journal of American science, 6(4), 132-137.

Gaunt, R. (2006). Couple similarity and marital satisfaction: are similar spouses happier? Journal of personality, 74(5), 1401-1420.

Garnefski, N., & Kraaij, V. (2006). Cognitive emotion regulation questionnaire–development of a short 18-item version (CERQ-short). Personality and Individual Differences, 41(6), 1045-1053.

Garnefski, N., Hossain, S., & Kraaij, V. (2017). Relationships between maladaptive cognitive emotion regulation strategies and psychopathology in adolescents from Bangladesh. Archives of Depression and Anxiety, 3, 7.

Gross, J. J., & Jazaieri, H. (2014). Emotion, emotion regulation, and psychopathology: An affective science perspective. Clinical Psychological Science, 2(4), 387-401.

Kring, A. M., & Werner, K. H. (2004). Emotion regulation and psychopathology. The regulation of emotion, 359-385.

Kuo, J. R., Fitzpatrick, S., Metcalfe, R. K., & McMain, S. (2016). A multi-method laboratory investigation of emotional reactivity and emotion regulation abilities in borderline personality disorder. Journal of Behavior Therapy and Experimental Psychiatry, 50, 52-60.

 

Martin, R. C., & Dahlen, E. R. (2005). Cognitive emotion regulation in the prediction of depression, anxiety, stress, and anger. Personality and Individual Differences, 39(7), 1249-1260.

Perissutti, C., & Barraca, J. (2013). Integrative behavioral couple therapy vs. traditional behavioral couple therapy: A theoretical review of the differential effectiveness. Clinical y Saluda, 24(1), 11-18.

Patrick, S., Sells, J. N., Giordano, F. G., & Tollerud, T. R. (2007). Intimacy, differentiation, and personality variables as predictors of marital satisfaction. The family journal, 15(4), 359-367.

Roberton, T., Daffern, M., & Bucks, R. S. (2012). Emotion regulation and aggression. Aggression and violent behavior, 17(1), 72-82.

 

Roddy, M. K., Nowlan, K. M., Doss, B. D., & Christensen, A. (2016). Integrative behavioral couple therapy: Theoretical background, empirical research, and dissemination. Family process, 55(3), 408-422.

Sobral, M. P., Matos, P. M., & Costa, M. E. (2015). Fear of intimacy among couples: dyadic and mediating effects of parental inhibition of exploration and individuality and partner attachment. Family Science, 6(1), 380-388.

Sheppes, G., Suri, G., & Gross, J. J. (2015). Emotion regulation and psychopathology. Annual Review of Clinical Psychology, 11, 379-405.

Waring, E. M. (2013). Enhancing marital intimacy through facilitating cognitive self-disclosure. Routledge.