سیر تحول نام ایران از منظر جغرافیای سیاسی

فصلنامه علمی و پژوهشی نگرش های نو در جغرافیای انسانی

مقاله 26، دوره 12، شماره 4 - شماره پیاپی 48، مهر 1399، صفحه 560-579   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی کاربردی

نویسندگان

عباس احمدی^{* 1}؛ نرجس سادات حسینی نصرابادی²؛ صادق بوستانی³؛ علی صادقی⁴

¹استادیار جغرافیای سیاسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

²دکترای جغرافیای سیاسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

³کارشناسی ارشد جغرافیای سیاسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

⁴استادیار دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران.

چکیده

از دیدگاه جغرافیای سیاسی وجود اقوام مختلف در سرزمین ایران، موجبات دگرگونی «نام ایران» را در طول زمان فراهم آورده است. دوام و استمرار هویت ونام ایرانی، مدیون گروه های مختلف قومی بویژه فارس ها بوده است.
ورود نژاد آریایی به «فلات ایران» 1500 تا 2000 سال قبل از میلاد مسیح صورت گرفته است. مفهوم «ایران» در نیمه اول قرن سوم قبل از میلاد در نتیجه تبلیغات ساسانیان به وجود آمده است. با توجه به سنگ نوشته های داریوش اول و توالی و ترتیب تنظیم نام سرزمین هایی که قلمرو گسترده هخامنشی را تشکیل می دادند، می توان بیان کرد که در متون منظوم و منثور فارسی اعم از ادبی و تاریخی و جغرافیایی، از نیمه قرن چهارم به بعد، همواره از واژۀ «ایران» یاد شده است. همچنین، در کتاب های ممالک عربی و مکاتبات آن ها نیز به واژه ایران و مترادف آن اشاره شده است. در این مقاله که از نوع بنیادی است، با بهره‌گیری از روش توصیفی-تحلیلی، سعی شده است تا سیر تحول «نام ایران» از منظر جغرافیای سیاسی بررسی شود و یک دیدگاه «واحد و جامع» در این خصوص ایجاد شود.
ضرورت پژوهش حاضر از آنروست که معمولاً درایران تنها به بررسی تاریخی مکانهای جغرافیایی پرداخته شده است و بررسی نقاط عطف تاریخی وعوامل تأثیرگذار بر تحولات «نام ایران» ونیزتقسیم بندی جغرافیایی سرزمین بر اساس تغییرات بنیادین حاصل از فعالیت و عملکرد اقوام مغفول، مانده است.

کلیدواژه‌ها

جغرافیای سیاسی؛ تحولات تاریخی؛ نام ایران؛ ا

مراجع

References

- Afshar Sistani, Iraj (1993). "Iranian Landscape: Geographical, Historical, Social, Economic Situation", First Edition, Tehran, Agha Baig Publishing.

-Anvari, Mojtaba (2009). The article "How did we become Iran?" Eighteenth Year, No. 209.

- Ajam, Mohammad (2009) "Documents on the Name of the Persian Gulf, An Ancient and Eternal Heritage", First Edition, Tehran, Evin Publishing.

- Ashraf, Ahmad (2006), "Iranian identity III: Medieval-Islamic period",Encyclopedia Iranica, vol. 13, pp. 507–522.

-Cloke, P. and P.(1992). Milbourne, Deprivation and lifestyles in rural Wales: thecultural dimension«, Journal of rural studies, Vol. 8 .

-Dubow, J.,(2009). Landscape, Sheffield, Elsevier Ltd.

- Diosalar, Faraham et al. (1979). Geographical Vision and its Application to History, Journal of the History of Islam, Vol. 8, No. 29.

-Daryaee, Touraj (2002), Šahrestānīhā ī Ērānšahr. A Middle Persian Text on Late Antique Geography, Epic, and History. With English and Persian Translations, and Commentary, Mazda Publishers.

- Gnoli, Gherardo (1989), The Idea of Iran: an essay on its origin, Serie orientale Roma, vol. LXI, Rome/Leiden: Istituto italiano per il Medio ed Estremo Oriente/Brill.

- Fischel, Walter (1952). Ibn Khaldun Latamur Lang's translation, translated by Mohammad Tawfiq, see Youssef Rasa, Beirut: Practices of the School of Al-Haya.

- Farahbakhshi, Bahram (1995). "Iranovich", Tehran, Tehran University Press.

- Fazli Nejad, Ahmad (1979): "Investigating the Position of Iran and Iranians in Renaissance Historiography", Historical Review, Volume 10, Number 3.

- Fazlullah, Khaje Rashid al-Din (2010). Jamiat al-Tawarikh, Tehran, Written Heritage Publication.

-Friar Jordanus, (1863), The Wonders of the East, Translated from the Latin original by Colonel Henry Yule, London: Printed for the Hakluyt Society.

- Islamic Revolution Documentation Center Website www.irdc.ir

-Isfahani, Hamza (1990). Translated by Jafar Sha'ar, "History of the Prophets and Kings", Tehran, Amir Kabir Publication.

-Isfahani, Hamza (1988). History of the Prophets and Kings, Translator, Ja'far-e Ta'ari, Tehran: Amir Kabir.

- Purdwood, Abrahim (2001). Yasna, Volume One, Tehran, Asatir Publishing.

- Professor Epham Pop, Arthur (2015). Translated by Nathalie Khanlari, Parviz, "Masterpieces of Iranian Art", Tehran, Cultural and Scientific Publication.

- Kia, Mohammad Sadegh (1968). "Arya Mehr", Tehran, Ministry of Culture and Art Publication.

- Kheirandish, Rasool & Shayan, Siavash (1991) "Rooting the Names and Flags of Countries", Tehran, Kavir Press.

- Massoudi, Abolhassan Ali bin al-Hussein (2010). Translated by Abolghasem Payandeh, "Al-Tanbiyyah and Al-Ashraf", Fourth Edition, Tehran, Scientific and Cultural Publications.

- Mohammadi Malayeri, Mohammad (1995). "History and Culture of Iran during the Transition from the Sassanid Period to the Islamic Period", Volume Two: The Heart of Iranshahr. Tehran: Toos.

- Matini, Jalal (1994). "Iran in the Past - Iran in the Islamic Period", Journal of Iranian Studies, No. 2, Summer.

-Muir, Richard,(1998). Landscape:a wasted legacy; discipline of geography, environmental and life sciences,NewYork,University college of Ripon and York St John.

 -MacKenzie, David Niel (1998), “ Eran, Eransahr”, Encyclopedia Iranica, vol. 8, Costa Mesa: Mazda, p. 534.

-Nafisi, Saeed (1986). "From now on everyone should know our country by the name of Iran", article in the Ettela'at daily, December 1st.

-Joneidi, Fereydoon (2011). Aryan Life and Migration, Sixth Edition, Tehran, Balkh Publishing.

-Hafez Nia, Mohammad Reza (2014), "The Political Geography of Iran", 7th Edition, Tehran, Samt Publications.

- Shaabani, Reza (1994), "Foundations of Iranian Social History", Third Edition, Tehran, Qomes Publishing.

 -Schmitt, Rüdiger (1987). "Aryans". Encyclopedia Iranica. 2. New York: Routledge & Kegan Paul. pp. 684–687.

 -Stausberg, Michael, "Der Zoroastrismus als Iranische Religion und die Semantik von 'Iran' in der zoroastrischen Religionsgeschichte", Zeitschrift für Religions- und Geistesgeschichte, 63: 313–331.

 

- Shahbazi, Shapour (1976), "The Book of Med and Achaemenid", Tehran, Islamic Azad University.

-Yarshater, Ehsan, Council of Editors (1985). Encyclopedia Iranica, USA, Bibliotheca persica press,

 

-Rabbi Benjamin of Tudela,(1937), “The Oriental Travels of Rabbi Benjamin of Tudela [1160-1173]”, in: Contemporaies of Marco Polo, Edited by Manuel Komroff, New York: Liveright Publishing Corp.

-Williams, Michael,(1989).“Historical geography and the concept of landscape”, Journalofhistoricalgeography, Vol. 15, No. 1.

- Zarin Koub, Abdul Hussein (2009). What Iran has learned in the world. Journal of Hafez, Mehr and Aban No. 63

-Zarin Koub, Abdolhossein (2015). Days: Iranian History From the Beginning to the Fall of the Pahlavi Monarchy, Tehran: Speech Publishing.

 - Yarshater, Ehsan(1989). Persia or Iran, Persian or Farsi Wayback Machine, Iranian Studies, vol. XXII no. 1 .

 - William W. Malandra (2005-07-20). "ZOROASTRIANISM i. HISTORICAL REVIEW". Retrieved 2011-01-14.

 -Vesta Sarkhosh Curtis, Sarah Stewart, (2005). Birth of the Persian Empire: The Idea of Iran, I.B.Tauris.

 -Umestod, Albert (2011). History of the Achaemenid Empire, translated by Mohammad Moghaddam, Amirkabir Publications.