نقش شفقت به خود و فرزندپروری ادراک شده در تفکر خلاق نوجوانان

ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی

مقاله 5، دوره 10، شماره 1 - شماره پیاپی 37، شهریور 1399، صفحه 115-134   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسندگان

پریما نوروزی¹؛ سمیه رباط میلی²

¹کارشناسی ارشد روانشناسی بالینی، واحد دانشگاه علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

²استادیار واحد دانشگاه علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران ‏

چکیده

‌     هدف: یژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیر شفقت به خود و فرزندپروری ادراک شده در تفکر خلاق نوجوانان انجام شده است.
     روش: طرح پژوهش حاضر توصیفی از نوع همبستگی بود. جامعه آماری پژوهش در برگیرنده کلیّۀ دانش‌آموزان پسر پایۀ دوم دورۀ دوّم متوسطه است که در سال تحصیلی 97-1396 در دبیرستان‌های منطقه دو شهر تهران بود. 313 دانش‌آموز به روش نمونه­گیری تصادفی خوشه­ای چند مرحله­ای انتخاب شدند. ابزار گردآوری اطلاعات در پژوهش حاضر شامل پرسشنامه ادراک از سبک فرزندپروری والدین (گرولینگ و همکاران، 1997)، پرسشنامه شفقت به خود (نف، 2003) و پرسشنامه سنجش خلاقیت (عابدی،1984) بود. سپس، داده‌ها توسط نرم‌افزارSPSS.v21 و آزمون‌های آماری ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون گام به گام تجزیه‌ و تحلیل شد.
     یافته‌ها: بر اساس یافته­های پژوهش، ارتباط معناداری بین برخی مؤلفه­های سبک­های فرزندپروری ادراک شده و شفقت به خود با تفکر خلاق نوجوانان وجود دارد. همچنین، نتایج تحلیل رگرسیون گام­به­گام نشان داد مؤلفه­های سبک­های فرزندپروری ادراک شده و شفقت به خود در مجموع 17 درصد تغییرات تفکر خلاق نوجوانان را پیش­بینی می­کنند.
     نتیجه‌گیری:  با توجه به یافته­های پژوهش، سبک­های فرزندپروری و شفقت به خود نقش مهمی در تفکر خلاق نوجوانان دارند. مضامین نظری و کاربردی نتایج ارائه شده در پژوهش حاضر مورد بحث قرار گرفته است.

کلیدواژه‌ها

شفقت به خود؛ سبک‌های فرزندپروری؛ تفکر خلاق؛ نوجوانان

مراجع

ایرجی راد, ارسلان, لطفی خاتون آباد, فاطمه. (1398). نقش توانمندسازی در رابطه بین رفتار نوآورانه و خلاقیت کارکنان. ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی, 9(1), 1-22.

ایمانی، صدف؛ ویسی کهره، سعید؛ کردنوقابی، رسول؛ ویسی پور، مسلم؛ طهماسیان، هادی؛ ربیعی مصباح، عباس. (1393). اثربخشی آموزش حل مساله بر کاهش اضطراب ریاضی دانش‌آموزان با سبک شناختی وابسته به زمینه در سال تحصیلی 1392-1391. مجله پژوهش در برنامه ریزی درسی، 12 (19): 54-47.

ذبیح الهی، کاظم؛ مسعود غلامعلی لواسانی، مسعود؛ اژه‌ای، جواد. (1393). رابطه سبک‌های فرزندپروری ادراک شده و هوش هیجانی با خودناتوان سازی. مجله روانشناسی، 16(4): 339-354.

رادبخش، ناهید؛ محمدی فر، محمد علی کیان ارثی، فرحناز. (1392). اثربخشی بازی و قصه گویی برافزایش خلاقیت کودکان. فصلنامه ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی، 4 (2):195 ـ 177.

راهبر, علی, عصاره, علیرضا, احمدی, غلامعلی, صالح صدق پور, بهرام. (1396). تأثیر آموزش روش تدریس بارش مغزی بر خلاقیت و پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان پسر پایه هفتم در درس کار و فناوری مدارس متوسطه اول ناحیه سه شهرستان کرج در سال تحصیلی 1394- 1395. ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی, 7(3), 251-276.

رستمی، مهدی؛ عبدی، منصور؛ حیدری، حسن. (1393). رابطه انواع بدرفتاری با شفقت به خود و سلامت روانی در افراد متأهل. فصلنامه اصول بهداشت روانی، 16 (1): 61-74.

عظیم پور, رضا, عیسوی, محسن, عظیم پور, احسان. (1396). اثربخشی راهبرد یاددهی- یادگیری نقشه مفهومی در تدریس علوم بر خلاقیت دانش‌آموزان پایه ششم ابتدایی. ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی, 6(4), 1-26.

عنایتی، الهه؛ عابدی، احمد. (1395). فراتحلیل اثربخشی مداخلات اموزشی بر خلاقیت دانش‌آموزان. مجله ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی، (1)6: 18-1.

کرمی، بختیار، اله کرمی، آزاد؛ هاشمی، نظام. (1392). اثربخشی آموزش راهبردهای شناختی و فراشناختی بر خلاقیت، انگیزه پیشرفت و خودپنداره تحصیلی. مجله ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی، 2 (4): 139-121.

محمدی، علی؛ محمدی، ی ونس. (1395). رابطه سبک‌های فرزند پروری والدین با خلاقیت دانش‌آموزان مدارس ابتدایی شهر کنگان. پیشرفت‌های نوین در علوم رفتاری،1(1)،42-31.

نریمانی، محمد؛ پوراسمعلی، اصغر؛ عندلیب کورایم، مرتضی. (1392). مقایسه سبک‌های فرزند پروری و اختلالات خوردن در دانش‌آموزان تیز هوش و عادی. مجله روان شناسی مدرسه. 2(2): 138-154.

واحدی، شهرام؛ لطفی نیا، حسین؛ یوسفی شهیر، نعیمه. (1388). رابطه شیوه‌های فرزند پروری و جو عاطفی خانواده با خلاقیت کودکان در مراکز پیش دبستانی شهر تبریز. مجله زن و مطالعات خانواده، 1 (3): 121-107.

De Wit, E. E., Chakranarayan, C., Bunders-Aelen, J. F., & Regeer, B. J. (2018). Learning about Parenting Together: A Programme to Support Parents with Inter-generational Concerns in Pune, India. Contemporary family therapy, 40(1), 68-83.

Gabora, L, Tseny, S. (2017). The social benefits of balancing creativity and imitation: Evidence from an agent-based model. Psychology of aesthetics, 11(4):403-419.

Homan, K, J. (2014). A mediation model linking attachement to God,self-compassion and mental health. Mental health, Religion &culture,17(10). 22-30.

Jauk, E., Benedek, M., Dunst, B., Neubauer, A.C. (2013). The relationship between intelligence and creativity: New support for the threshold hypothesis by means of empirical breakpoint detection. Intelligence. 41(4):212-221.

Kuypers KP, Riba J, de la Fuente Revenga M, Barker S, Theunissen EL, Ramaekers JG. (2016). Ayahuasca enhances creative divergent thinking while decreasing conventional convergent thinking. Psychopharmacology (Berl). 233(18):3395-403.

Mehrinejad S & Rajabimoghadam S. (2015). Styles and Creativity and the Predictability of Creativity by Parenting Styles. Procedia- Social and Behavioral Sciences. 9(12):56-63.

Muhwezi WW, Katahoire AR, Banura C. (2015). Perceptions and experiences of adolescents, parents and school administrators regarding adolescent-parent communication on sexual and reproductive health issues in urban and rural Uganda. Reprod Health. 30(12):110-24.

Neff KD, Kirkpatrick KL & Rude SS. (2007). Self-compassion and adaptive psychological functioning. J Res Pers. 41:139-154.

Neff KD. (2003). Development and validation of a scale to measure self-compassion. Self-Identity. 2:223-50.

Sternberg, R.J. (2012). The Assessment of Creativity: An Investment-Based Approach. Creativity Research Journal, 24, 3-12.

Wick-Nelson, R., & Israel, A. C. (2009). Abnormal child and adolescent psychology, NewJersy: Pearson Education.

Wren A, Tamara J, Wright M, Goetz M, Leary M & Farad AM. (2012). Self-Compassion in Patients with Persistent Musculoskeletal Pain: Relationship of Self-Compassion to Adjustment to Persistent Pain. Journal of Pain and Symptom Management. 43(4):759-770.