رابطۀ تعاملی عدالت، معنویت و عقلانیت در الگوی اسلامی- ایرانی پیشرفت و دستاوردهای آن

سیاست پژوهی ایرانی (سپهر سیاست سابق)

مقاله 1، دوره 7، شماره 25، مهر 1399، صفحه 7-28   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/sej.2020.1892301.1227

نویسندگان

سیدکاظم سیدباقری^{* 1}؛ محمود مختاربند²

¹دانشیار، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، قم، ایران

²دکترای اقتصاد، موسسه آموزشی امام خمینی، قم، ایران.

چکیده

هدف پژوهش حاضر جستجوی رابطۀ میان عدالت و معنویت و عقلانیت و دستاوردهای آن در الگوی اسلامی- ایرانی پیشرفت است. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی بوده و بر این فرضیه تاکید دارد که با رابطۀ تعاملی و تاثیرگذار عدالت و معنویت، در عرصۀ فردی، زمینه برای ریزش دستاوردهای فردی به عرصۀ سیاسی- اجتماعی فراهم شده و مسیر را برای رسیدن به الگوی پیشرفت و سپس حیات طیبه فراهم می‌‌کند و همۀ این مراحل با عقلانیت و برنامه‌‌ریزی عقلی و التزام به آموزه‌‌های شریعت انجام می‌‌شود. حضور این عناصر، در این الگو، حکایت از پیشرفتی متفاوت و همه‌‌سو نگرانه داشته و روشی دیگر برای پویایی جامعه اسلامی ترسیم می‌‌کند. توجه به این ابعاد است که دستیابی شهروندان به حقوق، آزادی‌ها، فرصت‌های برابر، توسعه و رفاه اقتصادی،‌ کرامت نفس، منزلت و امنیت اجتماعی را برای جامعه فراهم خواهد کرد.

کلیدواژه‌ها

الگوی اسلامی- ایرانی پیشرفت؛ عدالت اجتماعی؛ معنویت؛ عقلانیت؛ حیات طیبه

مراجع

قرآن کریم.

1. پاشایی، عباس (1369). فرهنگ‌ اندیشه‌ نو. تهران: مازیار.
2. تمیمی آمدی، عبدالواحد (۱۴۲۹ق). غرر الحکم و درر الکلم. قم: مؤسسة دارالکتاب الاسلامی.
3. جعفری، محمدتقی (1369). حکمت اصول سیاسی اسلام. تهران: بنیاد نهج‌البلاغه.
4. جوادی آملی، عبدالله (1383). ادب فنای مقربان. قم: مرکز نشر اسراء، ج2.
5. جوادی آملی،‌ عبدالله (1393). تسنیم. قم: مرکز نشر اسراء،‌ ج14.
6. جوادى آملى، عبدالله (1375). فلسفه دین، فلسفه حقوق بشر. قم: مرکز نشر اسراء.
7. خامنه‌ای، سیدعلی (1390). سخنرانی در سالگرد امام خمینی. قابل دسترس در:  https://farsi.khamenei.ir
8. خمینی، سیدروح‌الله (1378). صحیفه امام. قم: موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ج16، 7.
9. خمینی، سیدروح‌الله (1384). کتاب البیع. قم: مطبعه مهر، ج2.
10. شیرازی، صدرالدین محمد (1391ق). شرح اصول الکافی. تهران: مکتبه المحمودی.
11. شیخ الاسلامی، سید حسین (1377). گفتار امیرالمؤمنین علی‏(ع)، غررالحکم. قم: انتشارات انصاریان.
12. صدوق، محمد بن بابویه (1376). امالی شیخ صدوق. تهران: انتشارات کتابچی.
13. طباطبایی، سید محمدحسین (1374). المیزان فی تفسیر القرآن. ترجمه محمدباقر موسوی همدانی. قم: انتشارات اسلامی، ج12-11.
14. طباطبایی، سیدمحمدحسین (1378). رسالت تشیع در دنیای امروز (گفتگویی دیگر با هانری کربن). قم: بوستان کتاب.
15. طباطبایی، سید محمدحسین (1393). المیزان فی تفسیر القرآن. بیروت: مؤسسة الأعلمی للمطبوعات، ج9.
16. غیبه، حیدر (1999م). هکذا تکلّم العقل (المفهوم العقلانی للدین). بیروت: دار الطبعه.
17. فراهیدی، خلیل بن احمد (1409ق).کتاب العین. قم: موسسه دارالهجره، ج2.
18. فیض الاسلام (1365). نهج‌البلاغه. تهران: سپهر.
19. لیثی واسطی، علی بن محمد (1376). عیون الحکم و المواعظ. التحقیق حسین الحسنی البیرجندی. تهران: دارالحدیث، ج1.
20. مجلسی، محمدباقر (1421ق). بحار الانوار. بیروت: دارالتعارف، ج57.
21. مصطفوی، سیدحسن (1368). التحقیق فی کلمات القرآن الکریم. تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، ج8.
22. مطهری، مرتضی (1368). پیرامون انقلاب اسلامی. تهران: انتشارات صدرا.
23. مطهری، مرتضی (1382). یادداشت‌های استاد مطهری. تهران: نشر صدرا، ج4.
24. مطهرى، مرتضی (1384). مجموعه‏ آثار. قم: انتشارات صدرا، ج24، 15.
25. مطهری، مرتضی (1380). عدل الهی. قم: انتشارات صدرا.
26. ملکیان، مصطفی (۱۳۸۰/الف). سیری در سپهر جان. تهران: نشر نگاه معاصر.
27. ملکیان، مصطفی (1380/ب). عقلانیت. نقد و نظر، شماره 26-25، ص243-257.
28. نراقى، احمد بن محمدمهدى‏ (1378). معراج السعاده. قم: موسسه انتشارات هجرت، چاپ ششم.
29. واعظی، احمد (1388). نقد و بررسی نظریه‌‌های عدالت. قم: موسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی.