مدل‌سازی نوسانات نرخ ارز با رویکرد پویایی‌های سیستم

مهندسی مالی و مدیریت اوراق بهادار

مقاله 10، دوره 11، شماره 43، تیر 1399، صفحه 220-244   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

محمد هادی دمیری¹؛ پرویز سعیدی^{* 2}؛ حسین دیده خانی³؛ ابراهیم عباسی⁴

¹گروه مدیریت مالی، واحد علی‌آباد کتول، دانشگاه آزاد اسلامی، علی‌آباد کتول، ایران

²گروه حسابداری و مدیریت، واحد علی اباد کتول،دانشگاه آزاد اسلامی ، علی اباد کتول ،ایران.

³گروه مهندسی مالی، واحد علی‌آباد کتول، دانشگاه آزاد اسلامی، علی‌آباد کتول، ایران

⁴گروه مدیریت، دانشکده علوم اجتماعی و اقتصادی، دانشگاه الزهراء، تهران، ایران

چکیده

چکیده
هدف از پژوهش حاضر مدل‌سازی نوسانات نرخ ارز با رویکرد پویایی‌شناسی سیستم می‌باشد. در این پژوهش کلیه عوامل موثر بر نرخ ارز شناسایی شده و به صورت سیستمی روابط بین آنها مورد بررسی قرار گرفته شده است. به گونه‌ای که ابتدا روند و قیمت نرخ ارز با استفاده از مدل پویایی‌شناسی سیستم از سال 1383 تا سال 1401 پیش‌بینی شده و نتایج با روند و قیمت واقعی نرخ ارز تا سالل 1397مقایسه شده است. نتایج نشان می‌دهد که روند تغییر نرخ ارز طی دوره 19 ساله همواره با شیب ملایم صعودی بوده ولی طی سال‌های 92-1391 و 97-1396 با جهش قیمتی و شیب تند همراه بوده که دقیقا مشابه روند واقعی نرخ ارز می‌باشد. همچنین مقایسه داده‌های نرخ ارز واقعی و نرخ ارز پیش‌بینی شده تا سال 1397 نشان می‌دهد که این مدل به‌خوبی توانسته روند تغییرات را ارزیابی کرده و شکست‌های احتمالی را پیش‌بینی کند.
واژه‌های کلیدی: نرخ ارز، اقتصاد ایران، پویایی‌های سیستم، پیش‌بینی، روند.

کلیدواژه‌ها

نرخ ارز؛ اقتصاد ایران؛ پویایی‌های سیستم؛ پیش‌بینی؛ روند

مراجع

- آقایی، مجید؛ رضاقلی زاده، مهدیهو محمدرضایی، مجید. (1396). بررسی تاثیر تحریم های اقتصادی و تجاری بر روابط تجاری ایران و کشورهای شریک عمده تجاری. مطالعات راهبردی سیاستگذاری عمومی.

- ابراهیمی، حسن. (1388). بررسی رابطه نوسانات نرخ ارز بر وضعیت باز ارزی بانک تجارت. مجله مطالعات مالی، (1)، 85 – 110.

- احسانی‌فر، محمد و احتشامی‌راثی، رضا. (1394). پیش بینی نرخ ارز در بازار سرمایه با استفاده از مدل‌های میانگین متحرک خود رگرسیون انباشته و شبکه عصبی(مطالعه موردی: دلار استرالیا، دلار کانادا، ین ژاپن و پوند انگلستان). فصلنامه علمی پژوهشی دانش مالی تحلیل اوراق بهادار، 8(27)، 52-35.

- ادیب پور، مهدی (1395). "سنجش تاثیر نااطمینانی نرخ ارز بر شاخص قیمت سهام شرکت‌های صنعتی پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار." دوره 11، شماره 22، صفحه 105-131.

- اسلامی بیدگلی، غلامرضا؛ محمودی، وحید و سبحانی، سید محسن. (1391). بررسی رابطه بین کسری بودجه دولت، نقدینگی و تورم در ایران طی سال‌های 57 تا 87. فصلنامه دانش حسابرسی، 12(48)، 132-109.

- پژوهشکده پولی و بانکی (1394)،www.mbri.ac.ir

- خداویسی، حسن و ملابهرامی، احمد. (1391). مدل‌سازی و پیش‌بینی نرخ ارز بر اساس معادلات دیفرانسیل تصادفی. مجله تحقیقات اقتصادی، 47(3)، 144-129.

- رحمانی، تیمور و معتمدی، سیما. (1397). تأثیر سرمایه گذاری مستقیم خارجی بر تشکیل سرمایه، بهره وری نیروی کار و رشد اقتصادی در کشورهای در حال توسعه. فصلنامه علمی-پژوهشی، پژوهش‌های رشد و توسعه اقتصادی, 8(30), 132-117.

- سپهوند، احسان؛ نیرومند، روح‌الله و زارع مهاجری، محمد رضا. (1393). تعیین عوامل مؤثر بر نرخ ارز در ایران. فصلنامه تحقیقات توسعه اقتصادی، 9(32)، 42-23.

- شاه‌حسینی، سمیه و رضایی علی. (1396). پیش‌بینی نرخ رسمی ارز در ایران با استفاده از مدل خودرگرسیونی ARIMA  همراه با عامل‌های مداخله‌ای و مقایسه‌ی آن با مدل گام تصادفی. پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، 12(1)، 80-51.

- شریف‌آزاده، محمدرضا و حقیقت، علی. (1384). عوامل موثر بر نرخ ارز در ایران. اقتصاد و مدیریت،66، 43-31.

- شریفی رنانی، حسین؛ میرفتاح ،مریم؛ دایی کریم زاده، سعید؛ و رضایی، حسین. (1394). تأثیر نوسانات نرخ ارز بر جریان سرمایه گذاری مستقیم خارجی درایران. دوفصلنامه اقتصاد پولی، مالی، 22 (10)، 152 – 178.

 - شیرازی، همایون و نصراللهی، خدیجه. (1392). مدل‌های پولی و پیش‌بینی نرخ ارز در ایران: از تئوری تا شواهد تجربی. فصلنامه سیاست‌های مالی و اقتصادی، 1(4)، 24-5.

- صمدی، علی حسین؛ مصلح شیرازی، علی نقی و روحی، آناهیتا. (1391). طراحی یک مدل دینامیک برای صنعت گردشگری در ایران با استفاده از رویکرد پویایی شناسی سیستم برای افق ایران 1404. فصلنامه علمی-پژوهشی مدلسازی اقتصادی، 6(17)، 65-89.

- غلامی جعفر آبادی؛ فطرس، محمد حسن. (1395). بررسی تاثیر تغییر سیاستهای ارزی بر متغیرهای کلان اقتصادی ایران. مجله اقتصادی، (9 و 10)، 23 –51.

- فدایی، علیرضا؛ مطلبی زاده، نوید؛ تبارکی، بهناز؛ و میرزایی، سحر. (1391). بررسی نوسانات نرخ ارز با مدلهای ARCH، و GARCH. اولین همایش بین المللی اقتصاد سنجی، روشها و کاربردها، 1391.

- گرینی، مصطفی؛ گلستانی، شهرام؛ و حاج عباسی، فاطمه.(1391). مقایسه توانایی پیش­بینی مدلهای VAR، ARIMA و شبکه های عصبی(ANN) در تقاضای نفت اوپیک. پژوهشنامه اقتصاد انرژی ایران، 1 (4) 145 – 168.

- لطفعلی پور، محمدرضا؛ زین‌الیان، اکرم و  اشرافی بجستان، نازگل. (1391). بررسی تأثیر کاهش موانع تعرفه‌ای بر واردات کل کالا در ایران با استفاده از مدل ARDL باند. راهبرد اقتصادی، 1(3)، 147-119.

- منافی‌انور، وحید؛ خدادادکاشی،فرهاد؛ بیابانی، جهانگیر و پاسبان، فاطمه. (1394). فصلنامه علوم اقتصادی، 9(32)، 23-1.

- نصراللهی، خدیجه؛ مقدس‌فر، سمانه و مستولی‌زاده، سید محمد. 1392. تعیین نرخ تعادلی ارز و تأثیر انحرافات آن از نرخ واقعی بر بخش های چهارگانه اقتصاد ایران. مجله اقتصاد، 13(9و10)، 22-5.

- ورتابیان کاشانی، هادی. (1392). تحلیل منشأ نوسانات نرخ ارز طی سال های (1391-1389). فصلنامه سیاست‌های مالی و اقتصادی، 1(4)، 154-131.

 

- ولیان، حسن؛ عبدلی، محمدرضا و کابوسی، مهدی. (1392). بررسی ارتباط نرخ بهره با نرخ ارز بر اسا تئوری بین‌المللی فیشر در اقتصاد ایران. فصلنامه علوم اقتصادی، 7(22)، 114-92.

- یارمحمدی، مسعود، محمودوند، رحیم. (1395). پیش بینی نرخ ارز با استفاده از روش تحلیل مجموعه­ی مقادیر تکین، فصلنامه مطالعات اقتصادی کاربردی ایران،  5 (18). 137- 146.

- Çehreli, C., Dursun, İ., & Barlas, Y. (2017). Modeling and Analysis of the Speculative Dynamics of Currency Exchange Rates: A Case Study from Turkey. In Proceedings of 35th International Conference of System Dynamics Society.‏

- Dornbusch, R., & Fischer, S. (1980). Exchange rates and the current account. The American Economic Review, 70(5), 960-971.‏

Forrester, J. W. (1997). Building a system dynamic model. Prepared for the MIT System Dynamic in Education Project, Massachusetts Institute of Technology.

- Kim, Ki-ho. (2003) . Dollar exchange rate and stock price: evidence from multivariate cointegration and eroror correction model. Review financial economiscs, 21, 301-313.

Li, D., Moshirian, F., Wee, T., & Wu, E. (2009). Foreign exchange exposure: Evidence from the US insurance industry. Journal of International Financial Markets, Institutions and Money, 19(2), 306-320.

-Li, J., Tsiakas, I., Wei. W, (2015).Predicting Exchange Rates Out of Sample: Can Economic Fundamentals Beat the Random Walk?. Journal of Financial Econometrics. 13(2). 293-341.

- Oyewale, A. M. (2013). Evaluation of artificial neural networks in foreign exchange forecasting. American Journal of Theoretical and Applied Statistics, 2(4), 94-101.

-Rajashree, D.(2018). Performance Analysis of a Higher Order Neural Network with an Improved Shuffled Frog Leaping Algorithm for Currency Exchange Rate Prediction. Applied Soft Computing Journal https://doi.org/10.1016/j.asoc.2018.02.043.

- https://www.cbi.ir/

- https://databank.mefa.ir/

- https://www.worldbank.org/

-Yoke, L. Y., Yunli, L., Xiaowei, G., Plamen, P., Angelov, D., Chek, L., N., Elnaz, Sh. (2018). Foreign currency exchange rate prediction using neuro-fuzzy systems. Procedia Computer Science,144, 232–238.