تشخیص و بررسی استرس گندم با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای (مطالعه موردی : دشت مغان )

کاربرد سیستم اطلاعات جغرافیایی و سنجش از دور در برنامه‌ریزی

دوره 11، شماره 2 - شماره پیاپی 40، شهریور 1399، صفحه 7-25   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

نویسندگان

عادل مردانه^{* 1}؛ فرشاد امیر اصلانی²؛ سید کاظم علوی پناه³

¹کارشناس ارشد سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی، دانشگاه تهران، ایران

²استاد گروه سنجش از دور و سیستم اطلااعات جغرافیایی ، دانشگاه تهران

³گروه سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی، دانشگاه تهران

چکیده

در این پژوهش هدف بررسی توانمندی و قابلیت سنجش‌ازدور و تصاویر ماهواره‌ای در بررسی تغییرات طیفی گیاه گندم و تشخیص امراض و استرس آن در منطقه دشت مغان در شهرستان پارس‌آباد هست. دستیابی به چنین قابلیتی می‌تواند در پیش‌بینی به‌موقع امراض و آفت‌ها و هم‌چنین جلوگیری از گسترش آن و استفاده به‌موقع از قارچ‌کش‌ها و سموم دفع آفات نباتی مفید واقع شود. در راستای نیل به این هدف خصوصیات طیفی گندم و گیاهان دیگر موجود با استفاده از ماهواره‌های IRS و لندست 8 موردبحث و بررسی قرار می‌گیرد. گیاه گندم دارای گونه‌های مختلفی هست که در این منطقه گندم آتیلا و گندم کوهی بیشتر کشت می‌شود که در این تحقیق رفتارهای طیفی آن‌ها مورد ملاحظه قرار می‌گیرد. در این پژوهش از 146 نقطه کنترل زمینی استفاده شد که بیشترین درصد منطقه ازلحاظ درجه استرس به طبقه 2 و کمترین آن به درجه صفر یا طبقه سالم تعلق گرفت. پس از اعمال تصحیحات اتمسفری و هندسی بر روی تصاویر ماهواره‌ای موجود ؛ نسبت‌های باندی مختلفی به‌منظور شناسایی بهترین ترکیب باندی و تفکیک‌پذیری کلاس‌های سالم و درجه‌های استرس یک ، دو و سه مدنظر قرار گرفت. جهت نیل به این هدف از شاخص‌های استرس و سبزینگی پوشش گیاهی مختلفی استفاده شد. از بین شاخص‌ها، شاخص‌ GNDVI بیشترین کارایی را داشت و توانست 81% وضعیت مناطق را درست برآورد کند. شاخص GVI دارای بیشترین مقدار ضریب کاپا و صحت کلی به ترتیب با 94/0 و 3/95 است که نشان از کاربرد بالای این شاخص در درجه بندی استرس گیاه گندم می باشد. هم چنین این شاخص بیشترین مساحت را به درجه استرس یک اختصاص داد.

کلیدواژه‌ها

شاخص‌های سبزینگی گیاهی؛ گندم؛ چندطیفی؛ استرس گیاهی

مراجع