شناسایی مولفه های تفکر فلسفی از نظر فرانکل و راسل و ارائه الگوی آموزش تفکر فلسفی برای دبیران دوره متوسطه شهرستان خوی

مطالعات جامعه شناسی

دوره 13، شماره 48، آذر 1399، صفحه 93-111   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/jss.2020.1908981.1233

نویسندگان

حمیدرضا رضازاده بهادران^{* 1}؛ اعظم فرهادی²؛ علی اکبر خسروبابادی³

¹گروه علوم تربیتی، دانشکده روانشناسی و علوم اجتماعی، دانشگاه آزاد اسلامی واحدتهران مرکزی ( نویسنده مسئول) [e-mail]

²دکتری، فلسفه تعلیم و تربیت، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، تهران، ایران

³دانشیار، گروه علوم تربیتی، دانشکده روانشناسی و علوم اجتماعی، دانشگاه آزاد اسلامی واحدتهران مرکزی، تهران، ایران

چکیده

پژوهش­ حاضر به منظور شناسایی مولفه‌های­ تفکر فلسفی ­از نظر فرانکل­ و ­راسل ­ و ارائه ­الگوی­ آموزش تفکر فلسفی­ برای ­دبیران ­دوره متوسطه انجام گرفت. روش­ پژوهش­ از ­نوع ­مطالعات ­آمیخته است. در بخش کیفی از روش کدبندی استقرایی و در بخش کمی از روش‌های ­آمار استنباطی تحلیل عاملی اکتشافی و تحلیل عاملی تاییدی مرتبه دوم با روش حداکثر درست نمایی استفاده شد. جامعه آماری تحقیق در بخش کیفی شامل کلیه  اسناد و مدارک مربوطه و در بخش کمی شامل کلیه دبیران دوره متوسطه شهرستان خوی به تعداد 1056 نفر بود.
در این ­مطالعه 6 مولفه به­ عنوان مولفه‌های اصلی تفکر فلسفی (تعمق، ­انعطاف‌پذیری­،­ تعامل‌گرایی، کنجکاوی، وحدت ­شخصیت،­ معنایابی) بر اساس ­نظریه‌های ­فرانکل ­و ­راسل ­شناسایی شد. نتایج در سطح تحلیل سوالات نشان داد که همه سوالات با مولفه خود بار عاملی مناسب (40/0<) دارند. همچنین سازه کلی تفکر فلسفی با مولفه تعمق بیشترین ضریب تاثیر (88/0) و با مولفه‌انعطاف‌پذیری کمترین ضریب را (65/0) نشان داد. نتایج تحلیل، نشان‌گر برازش مطلوب مدل طرح شده با داده‌های تجربی بود و روایی سازه  تفکر فلسفی هم در سطح سوالات و هم در سطح مولفه‌ها تایید شد.

کلیدواژه‌ها

تفکر فلسفی؛ مولفه؛ فرانکل؛ راسل؛ الگوی آموزشی

مراجع

اسکندری،حسین و ژاله کیانی(1386)."تأثیرداستان برافزایش مهارت فلسفه ‌ورزی وپرسش‌گری دانش‌آموزان"مطالعات برنامه درسی،ش7،ص1-35

اسمیت،فیلیپجی(1392).ذهنیت فلسفی درمدیریت آموزشی،ترجمه محمدرضا بهرنگی، تهران ، انتشارات کمال تربیت،چاپ چهارم.

باقری،خسرو(1390). رویکردهاوروش‌های پژوهش درفلسفه تعلیم وتربیت،تهران،پژوهشکده مطالعات فرهنگی واجتماعی، چاپ اول.

بیرجند،زهرا(1393)."بررسی تناسب محتوای داستانهای ایرانی گروه سنی"ج" بامهارتها و مولفه­های تفکرفلسفی لیپمن". پایان نامه کارشناسی ارشد،دانشگاه شهیدچمران اهواز، دانشکده علوم تربیتی وروانشناسی.

ثاقب معتمد، زهرا(1389)." بررسی رابطه ذهنیت فلسفی با میزان بهره گیری از رویکرد یادگیری مشارکتی در معلمان مقطع ابتدایی شهر مشهد". پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علامه طباطبایی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی.

جغتایی،مصطفی(1395)."بررسی رابطه بین تفکرفلسفی وکمال‌گرایی مثبت باعملکرد شغلی معلمان متوسطه دوره دوم شهرستان جغتای. "پایان‌نامه دانشگاه آزاد اسلامی واحد شاهرود، دانشکده ادبیات وعلوم انسانی. 

حسنی بافرانی،طلعت وآذربایجانی،مسعود(1390)."انسان سالم وویژگیهای آن ازدیدگاه ویکتور فرانکل". روانشناسی ودین،سال چهارم، شماره دوم، ص131-143.

حیدری،مجتبی(1386). معنادرمانگری فرانکل درنگاه تحلیلی ونقد ، مجله معرفت. سال شانزدهم ، شماره8، پیاپی. ص 119-144.

راسل،برتراند(1349) . زمینه های فلسفی. ترجمه محسن امیر،تهران:چاپ کیهان.

راسل،برتراند(1347). حقیقت و افسانه ، ترجمه منصور مشکین،تهران،انتشارات جاویدان.

راسل،برتراند(1361). درستایش فراغت،ترجمه ابراهیم یونسی،تهران: انتشارات طهوری. 

صافی،احمد(1393). سازمان ومدیریت آموزش وپرورش، تهران:انتشارات ارسباران.

فرانکل،ویکتورامیل(1393). انسان درجستجوی معنای غایی،ترجمه احمد صبوری وعباس شمیم ، تهران، نشراشیان

فرانکل،ویکتورامیل(1394). فریادناشنیده برای معنا،ترجمه مصطفی تبریزی وعلی علوی­نیا،تهران،فراروان.

فرانکل،ویکتورامیل(1395).انسان درجستجوی معنا،ترجمه نهضت صالحیان ومهین میلانی،تهران درسا، چ هجدهم.

قائدی،یحیی(1395). مبانی نظری فلسفه برای کودکان، تهران : مرات .

گوتک،جرالد(1395). مکاتب فلسفی وآراءتربیتی، ترجمه محمد جعفرپاک سرشت،   تهران:سمت، چاپ16.

محمدپوریزدی،احمدرضا(1395).ویکتورامیل فرانکل بنیانگذارمعنادرمانی،تهران، نشردانش.

مرعشی،منصور(1389). "بررسی تاثیرروش اجتماع پژوهشی برنامه فلسفه برای کودکان برمهارتهای استدلال دانش آموزان پسر پایه سوم راهنمایی مدرسه نمونه دولتی اهواز". پایان نامه دوره دکتری دانشـگاه شـهید چمران اهواز.

یوسفزاده،محمدرضا. معرفی،یحیی. رضایی،علیاصغر. قبادی،محترم(1390)."

تاثیرروش تدریس کاوشگری برپرورش مهارت‌های تفکر فلسفی دانش‌آموزان پایه پنجم ابتدایی دردرس علوم تجربی" . پژوهش های آموزش ویادگیری(دانشوررفتار)، دوره18،شماره1،ص 39-52.

 

Chan Yoke Keng. Khatijah Binte Mohamad Ibrahim (2007). Philosophy for Children. Proceeding of the Redesinging Pedagogy: Culture, Knowledge and Understanding conference, Singapore.

Egner, R., (1961). The basic writings of Bertrand Russell. London, unwinbooks

Egner, R., (1968). The basic writings of Bertrand Russell. London: unwinbooks.

Enger, R. E. (1971). Bertrand Russsells best: silhouettes in satir (A. Govahi, Trans.). Tehran: Publishing Company [Persian].

Lipman, M (2001). Philosophy for children. Some assumptions and implications. 1803348703222224476Ethik Sozialwissenschaften 4(4): 405-16.

Montes, M. and Maria, E. 2001. Juchitande los ninos, Abstract in OAPC.

Russell B. (1961). Human future, electronic version

Russell, A. B. (1971). Mysticism and Logic and Other Essays, Retrieved May, 2014 from http/ www.gutenberg.org

Russell, B. (1968). Unpopular Essays, London, unwinbooks.

Russell, B. (1981). The future of Man (M. Meshkin, Trans). Tehran: Morvarid Publication. [Persian].

Sanjana Mehta, Whitebread David. 2005. Philosophy for Children and moral development in the Indian context. University of Cambridje.

Smith, P.G. (1956). Philosophic mindedness in education administration, Columbus: Ohi state University Perss.