‏ تحلیل توزیع فضایی داروخانه ها در منطقه 20 شهر تهران ‏

مطالعات برنامه ریزی سکونتگاه های انسانی

مقاله 14، دوره 15، شماره 3 - شماره پیاپی 52، آذر 1399، صفحه 891-904   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسنده

حبیب اله فصیحی^*

استادیار گروه جغرافیا، دانشکده علوم جغرافیایی، دانشگاه خوارزمی تهران، تهران، ایران

چکیده

هدف این پژوهش بررسی توزیع فضایی داروخانه‌ها در سطح منطقه 20 شهرداری تهران است. روش پژوهش ارزیابی-تحلیلی بوده و در آن از روش‌های آمار فضایی و تکنیک بافری در سیستم اطلاعات جغرافیایی استفاده شده است. داده‌های مورد استفاده مشتمل بر موقعیت و مشخصات داروخانه‌ها، لایه‌های اطلاعاتی کاربری زمین، خیابان‌ها و بلوک‌های جمعیتی سال 1395 بوده است. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد که در محدودة مطالعاتی به‌طور میانگین در ازاء هر 7562 نفر یک داروخانه فعال وجود دارد که در حدود استانداردهای جهانی اما پایین‌تر از نصاب‌های تعریف شده در ایران است. برای رسیدن وضعیت استاندارد وزارت بهداشت، محدودة مطالعاتی نیازمند 42 داروخانه جدید است. در تحلیل‌های نزدیک‌ترین همسایه، نسبت نزدیک‌ترین فاصله همسایگی، 77/0 محاسبه گردید. در تحلیل خوشه‌ای چند فاصله‌ای، منحنی نتایج مشاهده شده بالاتر از منحنی نتایج مورد انتظار بود. در شاخص موران، Z Score حاصل نزدیک به 1 (99/0) به‌دست آمد. موارد فوق همه گواه توزیع خوشه‌ای داروخانه‌ها در منطقه است. ترسیم حوزه‌های خدماتی هر داروخانه به شعاع 330 متر نیز نشان داد که 51 درصد از سطح منطقه که 7/۶۰ درصد از جمعیت به‌سر می‌برند، تحت حوزه خدماتی دست کم یک داروخانه قرار داشته و اما بقیه را داروخانه‌ها پوشش نداده‌اند. از این رو گذشته از رفع کمبودها، برنامه‌ریزی پراکنش متناسب مراکز خدمات درمانی و بهداشتی در منطقه نیز ضروری به نظر می‌رسد. اطلاعات نقشه فاصله-های اقلیدسی داروخانه‌ها از محل‌های سکونت نشان داد که شایسته است مجوزهای جدید احداث داروخانه به قسمت‌های شمال‌شرقی منطقه اختصاص یابد

کلیدواژه‌ها

‏" توزیع فضایی"؛ "تکنیک بافری"؛ "دسترسی"؛ "داروخانه"؛ "منطقه "20 ‏

مراجع

Alimohammadi, A., Almaspoor, F. (2002). Application of Geographic Information Systems for network analysis, spatial distribution and location of pharmacies (The case: District 6^th of Tehran municipality). Quarterly Journal of Geographic Research, No. 67: 62-50. (In Persian)

Ana C. M. (2013). Use of spatial analysis to assess geographic accessibility of community pharmacies in São Mateus.  Pharmacology & Pharmacy (4), 438-442.

Asgari, A. (2011). Spatial statistic analysis by using GIS.  Publication of Information and communications technology organization in Tehran municipality (In Persian)

Campaigns P.C. (2004). Accessibility and sustainability local urban communities. Communications manager department for transport guidance on accessibility planning Newington.

Crooks VA, Andrews GJ. (2009). Primary Health Care: People, practice, place, surrey, UK: Ashgate Publishing, Ltd.

Dargahi, H. (2005). Hospital standards. Tehran: University of Tehran Publications. (In Persian)

Deputy of Food and Drug ( Iranian Ministry of Health and Medical Education).(2020). Regulation of establishment and administration of pharmacies. (In Persian)

Dufaux, F. (2008), Birth announcement, justice spatial/spatial justice, www.jssj.org.

Halden D. (2005). Accessibility analysis literature review. Transport studies group,
University of Westminster.

Hatiminejad, H., Farhoodi, R., Mohammadpoor., M. (2008). Analyzing social inequlities in urnan facilities prohibition (The case: Esfarayen). Geographical Research Journal, No 65: 71-85.

Heckerta, M., Rosan, Ch. D. (2016), Developing a green infrastructure equity index to promote equity planning. Urban Forestry & Urban Greening, 19: 263-270.

Hiscock R, Pearce J, Blakely T, Witten K. (2008). Is neighborhood access to health care provision associated with individual-level utilization and satisfaction? Health Services Research. 2008; 43(6):2183–200. doi:10.1111/j.1475-6773.2008.00877.x. (PMC free article  (PubMed.

Holt G. L. (2005). Measuring spatial accessibility to primary health care. Presented at SIRC 2005 the 3^th annual colloquium of the spatial information research centre.  University of Otago, Dunedin, New Zealand, November 24^th, 2005.

Iranian Statistical Center. (2016). Census results of population and housing. (In Persian)

Jobbehdari, M., Karami, J., Sarkargar-e Ardakani, A. (2016). Locational analysis in pharmacy location by Multi-Criteria Decision Making (AHP-Fuzzy). Journal of Medical Sciences University of Fasa, 6(1): 19-26. (In Persian)

Karimi I, Salarian A, Anbari Z.A. (2010). Comparative, study on equity in access to health services in developed countries and designing, a model for Iran. Arak Medical University Journal, 12(4): 92-104. (In Persian)

Liao, C. (2009). Explore the spatial equityof urban public facility allocation base on sustainable development.

Michael R.L., Anna D., Jay A.D,  Steven G.M. (2011). Geographic accessibility of community pharmacies in Ontario. Healthc Policy. 6(3): 36–46.

Michael R., Deborah H., Judith, J.D., Greg M., Ingrid S. (2013). The Geographic accessibility of pharmacies in Nova Scotia. CPJ/RPC, JANUARY/FEBRUARY2013, (146) 1,123-144.

Ministry of Health and Medical Education. (2017). Unpublished statistics. (In Persian)

Motahhari, S., (2013). Spatial distribution of sanitary health applications in Zanjan city from the perspective of spatial justice. Master's thesis in Geography and Urban Planning, Super wiser: Hassan Hatami-Nejad, University of Tehran. (In Persian)

Nasiripoor, A.A., Raeisi, P., Asgari, A., (2013). Spatial Dispersal analysis of Shahrekord health centers by using Geographic Information System. Journal of Shahrekord University of Medical Sciences, 16(6):19-27. (In Persian)

Nazarian A, Karimi B. Evaluation of spatial distribution and location of fire stations in Shiraz using GIS. Journal of Zagros landscape, (1)2, 2009. (In Persian)

Nickpour B, Asefzadeh S, Majlesi F. (1990). Health management and planning, Volume 1, University of Tehran Publications. (In Persian)

Samia Z.I. (2014).  Disparities in accessibility to pharmacies:  Case study in East Baton Rouge Parish, Louisiana, Master theses, Louisiana State University and Agricultural and Mechanical College.

Timothy S., Hare, H.R. (2007). Geographical accessibility and Kentucky’s heart-related hospital services. Applied Geography (27), 181–205.

Travassos C, Martins, M. (2004). Uma Revisão Sobre os Conceitosdeacesso e Utilização Deserviços desaúDe.  Cadernos de Saúde Pública, (20) 2, 190-198. Doi: 10.1590/S0102-311X2004000800014.

Marcus P. (2009). Searching for the just city: Debates in urban theory and practice. Translate in Persian by Saeidi-e Rezvani H., Keshmiri M. Nashr Publication, Tehra, Iran.

Ministry of Health and Medical Education (2017). Establishment and administration of pharmacies regulations, 2017, retrieved from http://www.fda.gov.ir/item/1393. (In Persian)

Soja, Edward. (2006). The city   and spatial   justice,   justice   spatial/spatial   justice, Spatial/spatial justice, www.jssj.org.

Ujoh F., Kwaghsende F. (2014). Analysis of the spatial distribution of ‎health facilities in Benue State, Nigeria, Public Health Research, 4(5): 210-218.‎

‎Usman A. K., Ahmed, M. (2013). Distribution of Primary Health Care ‎Facilities in Kano Metropolis Using GIS (Geographic Information System), ‎Research Journal of Environmental and Earth Sciences 5(4): 167-176.

Vadrevu, L., Kanjilal, B. (2016). Measuring spatial equity and access to maternal health services using enhanced two step floating catchment area method (E2SFCA) – a case study of the Indian Sundarbans, International Journal for Equity in Health, 1-12.

Varesi, H, R., Sharifi, N., Shahsavani, M.J. (2013). Locating of health centers by using Geographic Information System and Analytical Hierarchy Process, (the case: Najafabad town). Journal of Health Information Management, 11(7): 851-864. (In Persian)

Yaghfoori, H., Fotoohi, S., Beheshtifar, J., (2013). Application of GIS in spatial distribution analysis and pharmacy location, (The case: Pharmacies of Jahrom town. Journal of Urban Research and Planning, 4(14): 1-20. (In Persian)