مقایسه کاربرد روش‌های اقتصاد سنجی در ارزشگذاری اقتصادی خدمات کتابخانه‌ها

دانش شناسی

دوره 12، شماره 44، خرداد 1398، صفحه 14-31   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسندگان

ویدا صیفوری^{* 1}؛ فهیمه باب الحوائجی²؛ فاطمه نوشین فرد³؛ داریوش مطلبی⁴

¹دکتری علم اطلاعات و دانش شناسی، دانشگاه رازی

²دانشیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، گروه علوم کتابداری و اطلاع رسانی، تهران، ایران.

³استادیار گروه علم اطلاعات و دانش شناسی- دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات

⁴استادیار دانشکده علوم انسانی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد یادگار امام (ره)، شهر ری

چکیده

هدف: مقایسه کاربرد روش­های اقتصادسنجی در ارزشگذاری اقتصادی خدمات­کتابخانه­های مرکزی است.
روش: ارزش­گذاری مشروط با تکنیک اولویت­های اظهار شده و روش‌های اقتصادسنجی چون رگرسیون خطی، لجستیک، پروبیت و هگمن استفاده ‌شده است. جامعه آماری کاربران کتابخانه­های مرکزی که با استفاده از روش نمونه­گیری­خوشه­ای­دومرحله­ای، تعداد10­کتابخانه انتخاب و حجم نمونه با استفاده ازفرمول میشل­وکارسون درسطح10درصد854 نفر محاسبه شد. ابزار گردآوری داده­ها پرسش‌نامه محقق ساخته دو‌بعدی با 40 سؤال که از روایی صوری و پایایی با آلفای کرونباخ 83/0 برخوردار است.
یافته ­ها: در بررسی اثر نهایی هر یک از متغیرها، مقدار تغییر در احتمالات پیش­بینی­ شده متغیر وابسته الگو (تمایل به پرداخت کاربران) به ازای یک واحد تغییر در متغیر مورد نظر )در حالی که دیگر متغیرها ثابت هستند) نشان داد که بین متغیرهای توضیحی به کار گرفته شده در مدل­ها هیچگونه هم­خطی وجود ندارد، به گونه­ای که ضریب همبستگی دو به دوی هیچ­کدام از متغیرهای مستقل بیش از 54 درصد نبود.
نتیجه گیری: عوامل جمعیت­شناختی و فردی بیشتر از سایر عوامل برتمایل به پرداخت افراد موثر هستند. بر اساس کشش وزنی متغیر درآمد، درصورت ثابت بودن سایر عوامل موثر، افزایش1 درصدی در درآمد پاسخگویان احتمال پذیرش مبلغ پیشنهادی را بیش از 70% افزایش می­دهد. تفاوت معنی­داری در نتایج حاصل از دو روش لاجیت و پروبیت خطی مشاهده نشد. روش دو مرحله­ای هگمن نیز با وجودی که می­تواند میان عوامل موثر بر پذیرش تمایل به پرداخت و نیز عوامل موثر بر میزان آن تمایز قایل شود، در مجموع تمایل به پرداخت را نسبت به دو روش دیگر به میزان کمتری برآورد نمود.

کلیدواژه‌ها

خدمات کتابخانه ها؛ ارزشگذاری اقتصادی؛ اقتصاد سنجی؛ تمایل به پرداخت؛ کتابخانه های مرکزی

مراجع

اکبری، ن.ا. (1387). برآورد تمایل به پرداخت مصرف کنندگان برای افزایش کیفیت نان در سال 1386( مطالعه موردی شهر اصفهان). اقتصاد کشاورزی، 3(1)، 89-113.

عبادی ج. (1379). اقتصاد خرد. تهران: انتشارات سمت.

فرجی، ی. (1384). کلیات علم اقتصاد. تهران: موسسه مطالعات و پژوهشهای بازرگانی، شرکت چاپ و نشر بازگانی.

فری، ب. (1387). تئوری­هایی درخصوص اقتصاد فرهنگی. ترجمه هاشم نیکو مرام، علی رشید پور. در ارزش گذاری کالاهای فرهنگی. تهران: مجمع تشخیص مصلحت نظام، مرکز مطالعات استراتژیک، پژوهشکده تحقیقات استراتژیک.

کاوسی، ا.؛رشیدی،ع. (1385). قیمت گذاری کالاها و خدمات فرهنگی. راهبرد، (41)، 211-222.

اعظمی­ساردوئی (1387). بررسی وضعیت کتابخانه های تابعه دانشگاه علوم پزشکی کرمان و مقایسه آن با استانداردهای معتبر دانشگاهی. پیام کتابخانه، 9(3).

مرادی، م. (1392). ارزش­گذاریاقتصادیخدماتکتابخانه­هایعمومیبااستفادهازروشارزش­گذاری مشروط:کتابخانه­هایعمومیشهرتهران. پایان نامه دکتری کتابداری و اطلاع رسانی، دانشگاه تهران، تهران

 

Aabo, S. (2005). The value of public libraries: A methodological discussion and empirical study applying the contingent valuation method. Oslo: Department of Media and Communication, University of Oslo.

Andrea B. M.; Andrea R. A .( 2016). The contingent valuation method applied to the Chilean network of public libraries, Presented to the 19th International Conference on Cultural Economics June 21-25, 2016; Valladolid Spain Association for Cultural Economics, International.

Greene, W.H (1993). Econometric Analysis. 2nd edition. New York: Macmillan press.

Hájek P., Stejskal J. (2015). Modelling public library value using the contingent valuation method: The case of the Municipal Library of Prague. Journal of Librarianship and Information Science, 47(1), 43–55

Heckman, J. (1979). Sampling selection bias as a specification error. Journal of Econometrica, 47, 153-161.

Hider, Ph. (2008). Using the Contingent Valuation Method for Dollar Valuations of Library Services... The Library Quarterly, 78(4), 437-458.

Holt, G.E., Elliott, D., Moore, A. (1999). Placing a value on public library services. Public Libraries, 38, 98-108.

Ikeuchi, A. & Et al. (2012) Double- bounded Dichotomous Choice CWM for Public library Services in Japan. Procedia-Social and Behavioral Sciences. Available online at Sciencedirect.com

Kaluthanthri ,Prathap Ch. (2016). The economic value of the Colombo Public Library, Sri Lanka: contingent valuation approach. Pacific Rim Property Research Journal,22(2).

Ko, Young M. and et al. (2012). An economic valuation studies of Public libraries in Korea. Library and Information science Research, 34,117-124.

Lee, S.-J.; Chung, H-K.; Jung, E-J. (2011). Analyzing altruistic motivations in Public     library valuation using Contingent Valuation Method. Journal of Library and Information Science research, doi:10.1016/j.liser.2011.05.001.

Melo, L. B.; PIRES, C. P.(2011). measuring economic value of the electronic scientific information services in Portuguese academic libraries .journal of information science,43(3)146-159.

Moradi, M., and Fathali, A. (2014). The Economical Valuation of Databases Using the Contingent Valuation Method: Sciences University Users of Kermanshah Medical Sciences University. International Journal of Curent Life Sciences, 4 (5), 1882-1888.

Mitchell R. C. and Carson R. T. (1989). Using Survey to Value Public Goods: The Contingent Valuation Method. (Washington DC, Resources For the Future)

Shaffer, Marvin and et al. (2011). Bringing Perspective to The value Of the Vancouver public libraries. Vancouver.

Strode, Leva and et al. (2012). Economic value and impact of public libraries in Latvia: study Report. Latvia: publiskas Bibliotekas Attistibai.

Young M. K.; Wonsik S. & Soon-Hee P. (2016). Factors affecting users’ assessment of the economic value of university library services. Journal of Librarianship and Information Science, 48(3), 223–235.