راه‌حل‌های معنایی برای کتابخانه‌های دیجیتال با تأکید بر استانداردها و فن‌آوری‌های وب معنایی

دانش شناسی

دوره 12، شماره 44، خرداد 1398، صفحه 81-98   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسندگان

زهره میرحسینی^{* 1}؛ مراد دستاران²

¹دانشیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال

²دانشجوی دکترای علم اطلاعات و دانش‌شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال، دانشکدۀ علوم انسانی

چکیده

هدف: هدف پژوهش حاضر بررسی  و مرور مفاهیم معنایی-اجتماعی در حال ظهور در کتابخانه­های دیجیتال است و در این راستا توان بالقوۀ استفاده از استانداردها و فنآوری­های وب معنایی را مورد کنکاش قرار داده است.
روش­ پژوهش: پژوهش حاضر به شیوۀ سندی و از نوع مروری- تحلیلی است که برای ارزیابی تغییرات در حوزۀ وب معنایی و کتابخانه دیجیتال از زمینه­ نظری دیرینه­شناسی میشل فوکو بهره برده است. جامعه آماری نیز منابع مورد مطالعه در زمینه کتابخانه های دیجیتال و وب معنایی می باشد.
یافته­ها: در تحقیق حاضر پس از بررسی چالش­های پیاده­سازی وب معنایی و دسترسی به ابزارها و سرویس­های معنایی وب، مزایای بکارگیری استانداردهای (آر دی ای و آر دی اف)، نمایان شده است  و در این راستا طبقه­بندی اجمالی از ابزارها و سرویس­های معنایی ارائه شده است. علاوه بر این، چک لیستی برای ارزیابی بیشتر ابزارها، سرویس­ها و پروژه­های معنایی پیشنهاد شده است.
نتیجه­گیری: با توجه به این که کتابخانه­های دیجیتال حجم عظیمی از داده­های آینده را در اختیار خواهند داشت،  استفاده از استانداردها و فن­آوری­های وب معنایی در کتابخانه­های دیجیتال سطح جدیدی از انعطاف­پذیری، تعامل، ارتباط متقابل و اشتراک­گذاری دانش را میسر ساخته و موجب تقویت و گسترش قابلیت­های آنها خواهد شد. لذا لازم است از استاندارهاو ابزارهای وب معنایی در کتابخانه های دیجیتال استفاده کرد. در  وب معنایی، چارچوبی ارائه می­شود که در آن موضوعات می­توانند بر اساس ویژگی­های خاص خود تعریف شوند و در عین حال، این موضوعات در میان شبکه­ای از ارتباط امکان می­یابند تا معنایی نیز به آنها اضافه شود. از طریق وب معنایی، کتابخانه­های دیجیتال معناشناختی اجتماعی سطح جدیدی از قابلیت­ها، افزایش همکاری و ارتباطات متقابل و اشتراک­گذاری دانش را ارائه خواهند داد.

کلیدواژه‌ها

کتابخانه دیجیتال؛ وب معنایی؛ استانداردهای آردی ای و آر دی اف( RDA؛ RDF) فن‌آوری‌های وب معنایی؛ ابزارهای وب معنایی

مراجع

خویدکی، س.؛  نوروزی، ی. (1393). کتابخانه دیجیتالی معنایی اجتماعی: دورنمای برای کتابخانه­های دیجیتال در ایران. رهیافت، (57)،78-67.

گریگوریس، آ. (1390).  مبانی وب معنایی. ترجمه مهدیه قدسی نژاد، علی اصغر آل شیخ. تهران: دانشگاه خواجه نصیرالدین طوسی

مرادی، خ. (1395). فضای مفهومی؛ رویکردی جهت توسعه وب معنایی. مطالعات دانش­شناسی، 3 (9)، 109-97.

یوسفی­راد، ا. (1388). آر.دی.اف: الگویی برای توصیف منابع در وب معنایی. فصلنامه کتاب، (79)، 9-23. ­ 

Aghaei, S. ; Nematbakhsh M, A. and Farsan, H.  K. (2014). Evolution of theWorld Wide Web: from Web 1.0 to Web 4.0. International Journal of Web & Semantic Technology. 1-10. Available at:http://airccse.org/journal/ ijwest/ papers/3112ijwest01.pdf        

Anderson, C. (2010). Free: How Today's Smartest Businesses Profit byGiving Something for Nothing. London: Random House Business    Books.

Barbosa, D. (2008). Taxonomy Folksonomy Cookbook. Retrieved from.  http://solutions.dowjones.com/cookbook/ebook_sla2008/cookbookebook.pdf. 

Bishop, A. P. ; House, N.  A. and Van, Buttenfield, B (2003).  (Eds). Digital Library   Use:   Social   Practice   in   Design   and Evaluation. (MIT Press; Cambridge, MA). 

Candela, G.; Escobar, P. b. ; Rafael, C.; Carras and et. al. (2015). Migration of A Library Catalogue into RDA Linked Open Data. Semantic Web 0. (0) 1–12 IOS Press.

Chan, L. M (1994). Cataloging and classification: an introduction. 2^nd. Ed.  New York: McGraw-Hill.

Grant, D. C. (2011). RDA and RDF: A discourse analysis of two standards of resource description. In Smiraglia, Richard P., ed. Proceedings from North American Symposium on Knowledge Organization. 3. Toronto. Canada.207-16.

Dion, H.; Lian G. ; Alton, C. and et. al. (2006). A   checklist   for   evaluating   open   source   digital   library software. Online   Information   Review, 30 (4), 360 – 379.

Feigenbaum, L.; Tonya, H. ; Eric, N. and Susie, S (2007). The Semantic Web in action. Scientific American November 19.

Fuhr, N. ; Tsakonas, G.; Aalberg, T and et. al. (2007). Evaluation   of   digital   libraries.  International Journal on Digital Libraries, 8(1) 21–38.

Kamlesh, R. L (2016). Semantic Digital Library. International Conference on Advanced Computing (ICAC-2016). College of Computing Sciences and Information Technology (CCSIT). Teerthanker Mahaveer University, Moradabad.

Manola, F. and Miller, E. (2004). RDF Primer World Wide Web Consortium. Availablehttp://www.w3.org/TR/2004/REC-rdf-primer-20040210.   

Manuja, M. and Garg, D (2011). Semantic Web Mining of Un-structured Data: Challenges and     Opportunities. International Journal of Engineering, 5(3),268-276.

Massis, B. E (2011). Serendipitous” browsing versus library space. New Library World. 112(3/4). 178-182.

O’Reilly, T. and Battelle, J (2009). Web squared: Web 2.0 five years on. A white  Paper produced for the 2009 Web 2.0 Summit. O’Reilly Media. Available http://assets.en.oreilly.com/1/event/28/web2009 _websquared-whitepaper.pdf

Pandey, S. and Panda, K. C (2014). Semantic solutions for the digital libraries based on semantic web technologies. Annals of Library and Information Studies , 61, 286-293.

Ahmad Khan, S.; Bhatti, R. (2018). Semantic Web and ontology-based applications for digital libraries: An investigation from LIS professionals in Pakistan. The Electronic Library.

Weinberger, D. (2012). Too Big to Know: Rethinking Knowledge Now That the Facts Aren’t the Facts, Experts Are Everywhere, and the Smartest Person in the Room Is the Room. New York: Basic Books.