معنای زندگی در دانشجویان ایرانی: یک مطالعه کیفی

روانشناسی تحولی: روانشناسان ایرانی

دوره 17، شماره 65، مهر 1399، صفحه 53-69   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

نویسندگان

حمیده محمدی ‌نسب^{* 1}؛ فریبا زرانی²؛ لیلی پناغی³؛ صادق فلاح‌⁴

¹دانشجوی دکتری روان‌شناسی دانشگاه شهید بهشتی

²
استادیار گروه روان‌شناسی 
دانشگاه شهید بهشتی

³دانشیار گروه روان‌شناسی دانشگاه شهید بهشتی

⁴دانشجوی دکتری روان‌شناسی دانشگاه تربیت مدرس

چکیده

هدف این پژوهش واکاوی ادراک معنای زندگی دانشجویان ایرانی در مورد معنای زندگی با روش پدیدارنگری بود. جامعه پژوهش، دانشجویان جوان (18 تا 28 سال) دانشگاه‌های تهران و گروه نمونه متشکل از 40 نفر بود که با روش داوطلبانه در پژوهش شرکت کردند و به‌صورت تصادفی در 4 گروه کانونی 10 نفره قرار گرفتند. ابزار گردآوری داده‌های کیفی، مصاحبه‌ کانونی با شیوه عمیق و نیمه‌ساختاریافته بود. هر گروه کانونی از 10 نفر نمونه به همراه 3 نفر از اعضای تیم پژوهشی به‌عنوان گرداننده گروه، ثبت‌کننده‌ اطلاعات و خلاصه‌کننده‌ تشکیل ‌شد. داده‌ها با روش هفت‌مرحله‌ای کلایزی تحلیل شد. تحلیل ادراک شرکت‌کنندگان منجر به شناسایی 117 کد اولیه، 23 زیرمضمون، مقوله یا درون‌مایه فرعی و 8 مضمون اصلی شامل آرامش و رضایت، پیشرفت و موفقیت، معنویت، امید به زندگی، ارتباط با دیگران، نوع‌دوستی، بهره‌مندی از فضایل اخلاقی و عدم وجود معنا شد. نتایج نشان داد از میان منابع معنای زندگی در میان شرکت‌کنندگان این پژوهش، منابع فردگرایانه (مانند پیشرفت خود و یادگیری) بیش از منابع جمع‌گرایانه (مانند نوع‌دوستی) مورد تأکید بوده‌اند.

کلیدواژه‌ها

معنای زندگی؛ دانشجویان؛ پدیدارنگری؛ هدف زندگی

مراجع

احمدی، س.، حیدری، م.، باقریان، ف. و کشفی، ع. (1394). نوجوانی و تحول معنا: مقایسه منابع و ابعاد معنای زندگی در دختران و پسران. فصلنامه مطالعات روان‌شناسی بالینی، 6 (23)، 177 -149.

اصالتی، پ.، عرب، ع. و مهدی‌نژاد، و. (1398). اثربخشی معنادرمانی فرانکل بر سلامت (کاهش آمادگی اعتیاد و افزایش بهزیستی روان‌شناختی) دانشجویان دختر مبتلا به افسردگی. فصلنامه آموزش بهداشت و ارتقاء سلامت ایران، ۷(۱)، 92 -84.

اورنگ، س.، هاشمی رزینی، ه.، رامشینی، م. و اورنگ، ط. (1397). بررسی معنای زندگی و بهزیستی روان‌شناختی، جوانان، بزرگسالان و سالمندان (مطالعه مقایسه‌ای از نظر سن). مجله سالمندی ایران، ۱۳(۲)، 197 -182.

برک، ل. ای. (1396). روان‌شناسی رشد. ترجمه ی. سیدمحمدی. تهران: انتشارات ارسباران (تاریخ انتشار اثر اصلی، 2014).

جوکار، ب. و کمالی، ف. (1395). رابطه معنویت و نظم‌جویی شناختی هیجان. فصلنامه روان‌شناسی تحولی: روان‌شناسان ایرانی، 12(48)، 385 -377.

حسینیان، س.، قاسم‌زاده، س. و تازیکی، ط. (1392). اثربخشی معنادرمانی گروهی بر سلامت روان و کیفیت زندگی زنان مبتلا به سرطان سینه. فصلنامه فرهنگی‌ـ تربیتی زنان و خانواده، 8(25)، 31 -7.

حمزه‌لوئیان، م.، بشارت، م. ع.، رحیمی‌نژاد، ع.، زمانیان، ه. و فراهانی، ح. ا. (1398). نقش معنا، صلح و ایمان در ابعاد کیفیت زندگی زنان مبتلا به سرطان. فصلنامه روان‌شناسی تحولی: روان‌شناسان ایرانی، 15(59)، 248 -237.

رباط‌میلی، س.، مهرابی‌زاده هنرمند، م.، زرگر، ی. و کریمی خویگانی، ر. (1396). تأثیر معنادرمانی به شیوه گروهی بر افسردگی و امید در دانشجویان. فصلنامه دانش و پژوهش در روان‌شناسی کاربردی، 14(53)، 10 -3.

رحیمی‌نژاد، ع. و مرتضایی، ن. (1395). نقش گشودگی به تجربه در پیش‌بینی سبک‌های هویت و تعهد. فصلنامه روان‌شناسی تربیتی، 12(39)، 117 -97.

زارع، ن.، پرواره، م.، نوری، ب. و نامداری، م. (1395). بررسی وضعیت سلامت روانی دانشجویان دانشگاه‌های ایران با استفاده از پرسشنامه GHQ-28: مطالعه متاآنالیز. مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی کردستان، 21(4)، 16 -1.

صبور، د. (1386). فرهنگ و فرهنگ‌نویسی. دوفصلنامه پژوهش‌نامه فرهنگ و ادب، 3(4)، 166 -153.

طالب‌زاده شوشتری، ل.، منادی، م.، خادمی اشکذری، م. و خامسان، ا. (1395). شناسایی معنای زندگی در دانشجویان: یک مطالعه پدیدارشناسی. دوفصلنامه مشاوره کاربردی، 6(1)، 76 -59.

کرسول، ج. د. (1396). طرح پژوهش: رویکردهای کیفی، کمّی و ترکیبی. ترجمه ع. کیامنش و م. دانای طوس. تهران: انتشارات جهاد دانشگاهی، واحد علامه طباطبایی (تاریخ انتشار اثر اصلی، 2014).

ولف، س. (1382). معناى زندگى. ترجمه م. ع. عبدالهی. فصلنامه علمی پژوهشی فلسفه و الاهیات: نقد و نظر، 8(30 -29)، 37 -27.

Baumeister, R. F. (1991). Meanings in life. New York, NY: Guilford Press

Baumeister, R. F., & Vohs, K. D. (2002). The pursuit of meaningfulness in life. In C. R. Snyder & S. J. Lopez (Eds.), Handbook of positive psychology(pp. 608-618). New York: Oxford University Press.

Dwyer, L. L., Nordenfelt, L., & Ternestedt, B. M. (2008). Three nursing home residents speak about meaning at the end of life. Nursing Ethics, 15(1), 97-109.

Emmons, R. A. (2005). Striving for the sacred: Personal goals, life meaning, and religion. Journal of Social Issues, 61(4), 731-745.

Erikson, E. H. (1980). Identity and the life cycle. New York, NY: Norton.

Esalati, P., Arab, A., & Mehdinezhad, V. (2019). Effectiveness of Frankl’s logotherapy on health (decreasing addiction potential and increasing psychological well-being) of students with depression. Iranian Journal of Health Education and Health Promotion, 7(1), 84-92.

Fegg, M. J., Kramer, M., L’hoste, S., & Borasio, G. D. (2008). The Schedule for Meaning in Life Evaluation (SMiLE): Validation of a new instrument for meaning-in-life research. Journal of Pain and Symptom Management, 35(4), 356-364.

Frankl, V. (1984). Man’s search for meaning (Revised and Updated). NewYork: Washington Square Press.

Harlow, L. L. & Newcomb, M. D. (1990). Towards a general hierarchical model of meaning and satisfaction in life. Multivariate Behavioral Research, 25(3), 387-405.

Henry, K. L., Lovegrove, P. J., Steger, M. F., Chen, P. Y., Cigularov, K. P., & Tomazic, R. G. (2014). The potential role of meaning in life in the relationship between bullying victimization and suicidal ideation. Youth and Adolescence, 43(2), 221-232.

Hill, C. E., Bowers, G., Costello, A., England, J., Houston-Ludlam, A., Knowlton, G., … Thompson, B. J. (2013). What’s It all about? A qualitative study of undergraduate students’ beliefs about meaning of life. Journal of Humanistic Psychology, 53(3), 386-414.

Hill, P. L., Turiano, N. A., Hurd, M. D., Mroczek, D. K., & Roberts, B. W. (2011). Conscientiousness and longevity: An examination of possible mediators. Health Psychology, 30, 536-541.

Julom, M., & Guzmán, D. (2013). The Effectiveness of Logotherapy Program in Alleviating the Sense of Meaninglessness of Paralyzed In-patients. International Journal of Psychology & Psychological Therapy, 13(3), 357-371.

Kang, K. A., Im, J. I., Kim, H. S., Kim, S. J. Song, M. K., & Sim, S. (2009). The effect of logotherapy on the suffering, finding meaning, and spiritual well-being of adolescents with terminal cancer. Child Health Nursing Research, 15(2), 136-144.

Klein, N. (2017). Prosocial behavior increases perceptions of meaning in life. The Journal of Positive Psychology, 12(4), 354-361.

Kotter-Grühn, D., Wiest, M., Zurek, P. P., & Scheibe, S. (2009). What is it we are longing for? Psychological and demographic factors influencing the contents of Sehnsucht (life longings). Journal of Research in Personality, 43(3), 428-437.

Krens, J. L., & Kinnier, R. T. (2007). Meaning in Psychologists' Personal and Professional Lives. Journal of Humanistic Psychology, 48(2), 196-220.

Ligimol, J. (2012). The effect of logotherapy on meaning and quality of life of the elderly in old age homes. Other thesis, Christ University.

Lin, A. (2001). Exploring sources of life meaning among Chinese (Doctoral dissertation, Trinity Western University).

Markus, H. R., & Kitayama, S. (1991). Culture and the self: Implications for cognition, emotion, and motivation. Psychological Review, 98(2), 224-253.

Miller, E. D. (2004). The development and validation of a new measure of spirituality. North American Journal of Psychology, 6(3), 423-430.

Muijnck, W. (2013). The meaning of lives and the meaning of things. Happiness Studies, 14(4), 1291- 1307.

Oishi, S., & Diener, E. (2003). Culture and well-being: the cycle of action, evaluation, and decision. Personality and Social Psychology Bulletin, 29, 939-949.

Pinquart, M. (2002). Creating and maintaining purpose in life in old age: A meta-analysis. Ageing International, 27, 90-114.

Prager, E. (1998). Observations of personal meaning sources for Israeli age cohorts. Aging and Mental Health, 2(2), 128-136.

Reker, G. T. (2005). Meaning in life of young, middle-aged, and older adults: factorial validity, age, and gender invariance of the Personal Meaning Index (PMI). Personality and Individual Differences. 38(1), 71-85.

Reker, G. T., & Chamberlain, K. (2000). Existential meaning: Reflections and directions. In G. T. Reker & K. Chamberlain (Eds.), Exploring existential meaning: Optimizing human development across the life span (pp. 109-209). Thousand Oaks, CA: Sage Publication.

Rezai, A., Refahi, J., & Ahmadikhah, M. A. (212). Significant effect of group therapy on reducing depression in cancer patients. Journal of Psychological Methods and Models, 7(2), 37-46.

Ryan, R. M., & Deci, E. L. (2001). On happiness and human potentials: a review of research on hedonic and eudemonic wellbeing. Annual Review of Psychology, 52(1), 141-166.

Shahvazian, S., Mortazavi, S., Lagzian, M., & Rahimnia, F. (2016). A dichotomous perceptions on talent retention factors: Phenomenography strategy. Iranian Journal of Management Studies, 9(4), 675-706.

Stavrova, O., & Luhmann, M. (2016). Social connectedness as a source and consequence of meaning in life. The Journal of Positive Psychology, 11, 470-479.

Steger, M. F., Frazier, P., Oishi, S., & Kaler, M. (2006). The meaning in life questionnaire: Assessing the presence of and search for meaning in life. Journal of Counseling Psychology, 53, 80-93.

Steger, M. F., Oishi, S., & Kashdan, T. B. (2009). Meaning in life across the life span: Levels and correlates of meaning in life from emerging adulthood to older adulthood. The Journal of Positive Psychology, 4(1), 43-52.

Steger, M., & Kashdan, T. (2013). The unbearable lightness of meaning: Well-being and unstable meaning in life. The Journal of Positive Psychology: Dedicated to Furthering Research and Promoting Good Practice, 8(3), 103-105.