رابطه‌ دلبستگی مادر-کودک با مشکلات خوردن: نقش واسطه ‌ای خودنظم ‌جویی ‌کودک در خوردن و مراقبت ‌تغذیه ‌ای والدین

روانشناسی تحولی: روانشناسان ایرانی

دوره 17، شماره 65، مهر 1399، صفحه 71-86   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

نویسندگان

امید راهدان¹؛ شکوفه متقی^{* 2}؛ آزاده چوب‌ فروش ‌زاده²

¹کارشناس ارشد روان‌شناسی عمومی دانشگاه اردکان

²استادیار گروه روان‌شناسی دانشگاه اردکان

چکیده

هدف این پژوهش تعیین نقش واسطه‌ای خودنظم‌جویی کودک در خوردن و مراقبت تغذیه‌ای والدین در رابطه بین دلبستگی مادر‌ـ کودک با مشکلات خوردن بود. 248 نفر از مادران کودکان 2 تا 4 سال شهر شهرکرد با روش نمونه‌برداری دردسترس انتخاب شدند و مقیاس دلبستگی پس از تولد (کاندون و کورکیندال، 1998)، مقیاس مشکلات خوردن کودک (لوینسون، 2005)، پرسشنامه خودنظم‌جویی در خوردن (شری و دیگران، 2004) و پرسشنامه ساختار و شیوه‌های تغذیه (جانسن، ویلیامز، مالان، نیکولسون و دنیلز، 2014) را تکمیل کردند. این پژوهش توصیفی از نوع همبستگی با روی‌آورد مدل‌یابی معادلات ساختاری بود. یافته‌ها نشان داد مراقبت تغذیه‌ای والدین در رابطه بین دلبستگی مادر‌ـ کودک و مشکلات خوردن نقش واسطه‌ای دارد. تأثیر دلبستگی مادر‌ـ کودک از طریق مراقبت تغذیه‌ای والدین بر کاهش مشکلات خوردن کودک برابر 26/0 بود. همچنین دلبستگی مادر‌ـ کودک با خودنظم‌جویی در خوردن، رابطه مثبت معناداری داشت اما نقش واسطه‌ای خودنظم‌جویی در خوردن در رابطه بین دلبستگی مادر‌ـ کودک و مشکلات خوردن تأیید نشد. با توجه به نتایج پژوهش پیشنهاد می‌شود متخصصان قلمرو تربیت، به اهمیت و ضرورت ارتباط مادر و کودک به‌عنوان عامل تعیین‌کننده در سلامت روانی و پیشگیری از بروز مشکلات رفتاری و تغدیه‌ای کودکان، توجه ویژه‌ای داشته باشند.
واژه‌های کلیدی: خودنظم‌جویی در خوردن، دلبستگی مادر‌ـ کودک، مشکلات غذاخوردن، مراقبت تغذیه‌ای والدین

کلیدواژه‌ها

خودنظم‌جویی در خوردن؛ دلبستگی مادر‌ـ کودک؛ مشکلات غذاخوردن؛ مراقبت تغذیه‌ای والدین

مراجع

جانسون، س. ام. و والری، ای. و. (1397). فرایندهای دلبستگی در زوج‎درمانی و خانواده‎درمانی. ترجمه ف. بهرامی و دیگران. تهران: دانژه (تاریخ انتشار اثر اصلی، 2005).

 

1. submission approach or Easy feeding

2. responsible/uthoritative nutrition style

 

خانجانی، ز.، پیمان نیا، ب. و هاشمی، ت. (1395). پیش‎بینی کیفیت تعامل مادر‌ـ کودک با انواع اختلالات اضطرابی در کودکان دبستانی با توجه به ویژگی‎های فرهنگی مادران ایرانی. مجله اندیشه‎های نوین تربیتی، 2(12)، 257 -252.

 

خداپناهی، ک.، قنبری، س.، نادعلی، ح. و سید موسوی، پ. (1391). کیفیت روابط مادر‌ـ کودک و نشانگان اضطرابی در کودکان پیش‎‌دبستانی. فصلنامه روان‎شناسی تحولی: روان‎شناسان ایرانی، 9(33)، 13 -5.

زرندی، ع.، امیری، ش. و مولوی، ح. (1396). تدوین الگوی فرایندها و راهبردهای تنظیم هیجان کودکان بر اساس الگوی رشدنگر خودتنظیمی کودکان. فصلنامه روان‎شناسی شناختی، 5(1)، 31 -22.

زینالی، ش. (1390). بررسی تأثیر آموزش مادران بر کاهش مشکلات تغذیه کودکان. پایان‎نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم ‎تربیتی و روان‌شناسی، دانشگاه شهید بهشتی.

زینالی، ش.، مظاهری، م. ع.، طهماسیان، ک. و صادقی، م. س. (1395). تأثیرگذاری آموزش مادران در زمینه‎ مشکلات غذا خوردن کودک بر مشکلات خوردن و تنیدگی مادر‎ـ کودک. مجله پژوهش‎های علوم شناختی و رفتاری، 6(2)، 26 -15.

زینالی، ش.، مظاهری، م. ع.، صادقی، م. س. و جباری، م. (1390). رابطه‎ی دلبستگی مادر‌ـ کودک و ویژگی‎های روانی مادران با مشکلات غذا خوردن در کودکان. فصلنامه روان‎شناسی تحولی: روان‎شناسان ایرانی، 29(8)، 66 -55.

علیپور بیرگانی، س.، زغیبی قناد، س. و جولاییان، ا. (1394). بررسی مدل علّی مراقبت والدین و تعارض بین والدینی با صمیمیت رومانتیک با واسطه ادراک از تعارض بین والدینی و دلبستگی اجتنابی. فصلنامه مشاوره کاربردی، 5(2)، 78 -57.

کاظمی، ر.، زهرایی، ش. و دهشیری، غ. (1396). عادت‌های غذایی سال‎های اولیه زندگی و سبک‎های دلبستگی در دختران فربه. فصلنامه روان‌شناسی تحولی: روان‌شناسان ایرانی، 52(13)، 364 -351.

نصیرزاده، ر.، مظاهری، م.ع.، فردوسی، س.، نوحه‌سرا، ش. و شهیدی، ش. (1394). مشکلات تغذیه شیرخواران به روایت مادر و مقایسه سبک غذا دادن مادرانه. مجله دانشگاه علوم پزشکی کرمان، 23(1)، 93 -81.

 

Ainsworth, M. (1969). Ainsworth Maternal Sensitivity Scales- John Hopkins University. Retrieved from http://www.psychology.sunysb.edu/attachment/measures/content/maternal%20sensitivity%20scales.

Alhusen, J. L., Hayat, M. J., & Gross, D. (2013). A longitudinal study of maternal attachment and infant developmental outcomes. Archives of Women’s Mental Health, 16(6), 521-529.

Anderson, S. E., & Keim, S. A. (2016). Parent-child interaction, self-regulation, and obesity prevention in early childhood. Current Obesity Reports, 5(2), 192-200.

Bakermans-Kranenburg, M. J., Van IJzendoorn, M. H., & Juffer, F. (2003). Less is more: Metaanalyses of sensitivity and attachment interventions in early childhood. Psychological Bulletin, 129, 195-215.

Benoit, D. (2004). Infant-parent attachment: Definition, types, antecedents, measurement and outcome. Paediatrics & Child Health, 9(8), 541-545.

Blissett, J., & Bennett, C. (2013). Cultural differences in parental feeding practices and children’s eating behaviours and their relationships with child BMI: a comparison of Black Afro-Caribbean, White British and White German samples. European Journal of Clinical Nutrition, 67(2), 180-184.

Bost, K. K., Wiley, A. R., Fiese, B., Hammons, A., McBride, B., & Strong K. T. (2014). Associations between adult attachment style, emotion regulation, and preschool children's food consumption. Journal of Developmental & Behavioral Pediatrics, 35(1), 50-61.

Bowlby, J. (1973a). Attachment and loss, vol. 2: Sepatatio. New York: Basic Books.

Bowlby, J. (1973b). Separation, anxiety and anger. New York: Basic Books.

Briere, J., Runtz, M., Eadie, E., Bigras, N., & Godbout, N. (2017). Disengaged parenting: structural equation modeling with child abuse, insecure attachment, and adult symptomatology. Child Abuse & Neglect, 67, 260-270.

Brumariu, L. E., Kerns, K. A., & Seibert, A. (2012). Mother–child attachment, emotion regulation, and anxiety symptoms in middle childhood. Personal Relationships, 19(3), 569-585.

Cardel, M., Willig, A. L., Dulin-Keita, A., Casazza, K., Beasley, T. M., & Fernández, J. R. (2012). Parental feeding practices and socioeconomic status are associated with child adiposity in a multi-ethnic sample of children. Appetite, 58(1), 347-353.

Condon, J. T., & Corkindale, C. J. (1998). The assessment of parent-to-infant attachment: Development of a self-report questionnaire instrument. Journal of Reproductive and Infant Psychology, 16(1), 57-76.

Coolbear, J., & Benoit, D. (1999). Failure to thrive: Risk for clinical disturbance of attachment? Infant Mental Health Journal, 20(1), 87-104.

Cooper, P. J. (2004). Association between childhood feeding problems and maternal eating disorder: role of the family environment. The British Journal of Psychiatry, 184(3), 210-215.

Estrem, H. H., Pados, B. F., Thoyre, S., Knafl, K., McComish, C., & Park, J. (2016). Concept of pediatric feeding problems from the parent perspective. MCN: The American Journal of Maternal/Child Nursing, 41(4), 212-220.

Fisher, J. O., & Birch, L. L. (2002). Eating in the absence of hunger and overweight in girls from 5 to 7 year of age. The American Journal of Clinical Nutrition, 76, 226-231.

Frankel, L. A., Powell, E., & Jansen, E. (2018). The relationship between structure-related food parenting practices and children's heightened levels of self-regulation in eating. Childhood Obesity, 14(2), 81-88.

Golan, M., & Bachner-Melman, R. (2011). Self-regulation and the management of childhood obesity. Journal of Community Medicine & Health Education, 1(107), 1-7.

Haywood, P., & Mccann, J. (2009). A brief group intervention for young children with feeding problems. Clinical Child Psychology and Psychiatry, 14(3), 361-372.

Hegazi, M. A., Sehlo, M. G., Al‐Jasir, A., & El‐Deek, B. S. (2015). Development and cognitive functions in Saudi pre‐school children with feeding problems without underlying medical disorders. Journal of Paediatrics and Child Health, 51(9), 906-912.

Hilbert, A. (2020). Childhood Eating and Feeding Disturbances. Nutrients, 12(972), 1-5.

Jansen, E., Mallan, K. M., Nicholson, J. M., & Daniels, L. A. (2014). The feeding practices and structure questionnaire: construction and initial validation in a sample of Australian first-time mothers and their 2-year olds. International Journal of Behavioral Nutrition and Physical Activity, 11(1), 72-84.

Johnson, F., Pratt, M., & Wardle, J. (2012). Dietary restraint and self-regulation in eating behavior. International Journal of Obesity, 36(5), 665-674.

Kamza, A. (2019). Attachment to mothers and fathers during middle childhood: an evidence from Polish sample. BMC psychology, 7(1), 1-18.

Kliemann, N., Croker, H., Johnson, F., & Beeken, R. J. (2018). Starting university with high eating self-regulatory skills protects students against unhealthy dietary intake and substantial weight gain over 6 months. Eating Behaviors, 31, 105-112.

Koehn, A. J., & Kerns, K. A. (2018). Parent–child attachment: meta-analysis of associations with parenting behaviors in middle childhood and adolescence. Attachment & Human Development, 20(4), 378-405.

Lewinsohn, P. M., Holm‐Denoma, J. M., Gau, J. M., Joiner Jr, T. E., Striegel‐Moore, R., Bear, P., & Lamoureux, B. (2005). Problematic eating and feeding behaviors of 36-month-old children. International Journal of Eating Disorders, 38(3), 208-219.

Lewis, T., Amini, F., & Lannon, R. (2001). A general theory of love. New York: Vintage.

Lickenbrock, D. M., & Braungart - Rieker, J. M. (2015). Examining antecedents of infant attachment security with mothers and fathers: An ecological systems perspective. Infant Behavior and Development, 39, 173-187.

Matton, A., Goossens, L., Braet, C., & Van Durme, K. (2013). Continuity in primary school children’s eating problems and the influence of parental feeding strategies. Journal of Youth and Adolescence, 42(1), 52-66.

Mesman, J., Van IJzendoorn, M. H., & Sagi-Schwartz, A. (2016). Cross-cultural patterns of attachment: Universal and contextual dimensions. In J. Cassidy & P. R. Shaver (Eds.), Handbook of attachment: Theory, research, and clinical applications (3rd ed., pp. 852-877). New York: Guilford.

Musher-Eizenman, D., & Holub, S. (2007). Comprehensive feeding practices questionnaire: validation of a new measure of parental feeding practices. Journal of Pediatric Psychology, 32(8), 960-972.

Powell, E. M., Frankel, L. A., Umemura, T., & Hazen, N. (2017). The relationship between adult attachment orientation and child self-regulation in eating: The mediating role of persuasive-controlling feeding practices. Eating Behaviors, 26, 121-128.

Sherry, B., McDivitt, J., Birch, L. L., Cook, F. H., Sanders, S., Prish, J. L., & Scanlon, K. S. (2004). Attitudes, practices, and concerns about child feeding and child weight status among socioeconomically diverse white, Hispanic, and African-American mothers. Journal of the American Dietetic Association,