طراحی مدل ارزیابی ریسک و تعیین پرتفوی بهینه ارزی بانکها تحت معیار ارزش در معرض ریسک و تکنیک میانگین متحرک موزون نمایی (EWMA )

مهندسی مالی و مدیریت اوراق بهادار

مقاله 3، دوره 11، شماره 44 - شماره پیاپی 3، مهر 1399، صفحه 44-73   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

غلامرضا بیاتی؛ محمد ابراهیم پورزرندی^*

گروه مدیریت صنعتی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

چکیده

بانک ها به عنوان واسطه وجوه در تجهیز و تخصیص منابع جامعه، با ریسک بازار، ریسک نقدینگی و غیره مواجه هستند. در این تحقیق ریسک بازار جهت تعیین سبد بهینه ارزی، از ابعاد اساسی مدیریت ذخایر ارزی در بانکها، مورد توجه قرار گرفته که خود متاثر از عواملی چون نوسان نرخ سود، نرخ ارز، قیمت سهام و غیره می باشد. رویکرد مورد استفاده در این مقاله معیار ارزش در معرض ریسک، روش واریانس-کواریانس، به همراه تکنیک میانگین متحرک موزون نمایی است. ارزش در معرض ریسک در واقع انواع ریسک ها را در یک رقم خلاصه کرده، مدیریت ارشد را از انبوهی از محاسبات ریسک خلاص می کند. هدف طراحی یک مدل به نحوی است که ترکیبی بهینه برای نگهداری ذخایر 6 ارز دلار آمریکا، درهم ، ین ، لیر ،ون کره و یورو در بانک ملت را با استفاده از داده های نرخ مرجع ارزهای مذکور در سال 1397، ارائه کند. در نهایت مدل حاصل با استفاده از نرم افزارهای LINGO و Excel حل شد. نتایج تحقیق حاکی از آن است که حداکثر سهم دلار و درهم در سبد ارزی بانک ملت به ترتیب برابر با 33 و 67 درصد است. بر این اساس در صورتی که سهم ارزهای یادشده در سبد ارزی بیش از ارقام حاصل باشد، حداکثر زیان مورد انتظار روی پرتفو ارزی در طول افق زمانی و در سطح اطمینان مورد نظر افزایش می یابد. همچنین سایر ارزها پر خطر بوده، لذا بانک ملت برای نگهداری آنها، بیشتر باید بر اساس نیازهای مبادلاتی خود برنامه ریزی نماید.

کلیدواژه‌ها

پرتفوی ارزی؛ ریسک؛ ارزش در معرض ریسک؛ میانگین متحرک موزون نمایی

مراجع

1-کیقبادی، امیررضا، احمدی، محمد(1395)."مقایسه کارایی روشهای GARCH و ARCH در پیش بینی ارزش در معرض ریسک جهت انتخاب پرتفولیوی بهینه"، پژوهش های حسابداری مالی و حسابرسی سال 8 شماره 32 زمستان 1395  ‏صفحه 63 ‏تا ٨٢

2- حنیفی، فرهاد، ( ١٣٨٢ ‏)، ´´ارزش در معرض خطر. شیوه های جدید در مدیریت ریسک´´. رساله دکتری.دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی.

3-رایلی، فرانکی و براون، کیتس "تجزیه و تحلیل سرمایه گذاری و مدیریت سبد اوراق بهادار"، غلامرضا اسلامی بیدگلی، هیبتی، فرشاد و رهنمای رودپشتی، فریدون، پژوهشکده امور اقتصادی، تهران، 1384 ‏، چاپ اول، صص 47-80‏.

4-امیری، مقصود، صالحی صدقیانی، جمشید، اختیاری، مصطفی و رضوی، حسین."بهینه سازی سبدهای ارزی با استفاده از معیار جهانی".فصلنامه پژوهشنامه بازرگانی، شماره 53، زمستان 1388، صص 1-22

5-راغفر،حسین، آجرلو، نرجس."برآورد ارزش در معرض خطر پرتفوی ارزی یک بانک نمونه با روش GARCH-EVT-Copula " ، فصلنامه پژوهش اقتصادی ایران، سال بیست و یکم ، شماره 67، تابستان 1395 ، صفحات 141-113

6-حنیفی، فرهاد «بررسی میزان ریسک پذیری شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران از طریق سنجش ارزش در معرض خطر»، دکترای رشته مدیریت بازرگانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، 1380

7-مبانی مهندسی مالی و مدیریت ریسک، جان هال. مترجمان سجاد سیاح و علی صالح آبادی، انتشارات بورس، 1397 ، ص 595

8-راعی، رضا و علی سعیدی، "مبانی مهندسی مالی و مدیریت ریسک"، سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها، دانشکده مدیریت تهران، بهار 1383 ، چاپ اول، صص (47-44) و (156-136).

9-خلیلی عراقی، مریم، هاشمی، صالح." برآورد ریسک بازار یک سبد سرمایه گذاری بر مبنای مدلی ارزش در معرض خطر(Var )، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، مجله مدیریت، شماره 77، تابستان 1387

10- بابا یی، محمدعلی و حمیدرضا وزبر زنجانی ( ١٣٨٥ ‏)." مد یریت ریسک، رویکردی نوین برای ارتقای اثربخشی سازمانها"، ماهنامه تدبیر، سال هفدهم، شماره ١٧٠ ‏

11-دائی کریم زاده، سعید."پرتفوی ارزی بهینه ذخایر بانک مرکزی ج.ا.ا (رهیافت فرامدرن پرتفوی)"، مجله مهندسی مالی و مدیریت اوراق بهادار، شماره سی و دوم، پائیز 1396

12-صالحی صدقیانی، جمشید." تعیین ریسک سرمایه گذاری در یک پرتفوی ارزی با استفاده از روش ارزش در معرض خطر" فصلنامه علمی _ پژوهشی مطالعات مدیریت صنعتی سال ششم، شماره 17 ، پائیز ٨٦ ‏صفحات ١٨٣ ‏تا ٢٠٠ 

13-مدیریت ریسک و موسسات مالی، تالیف جان هال، مترجمان عباس بخشیانی، اصغر بخشیانی، تهران، سازمان مدیریت صنعتی، 1391

14-دیواندری، علی، محمدپورزرندی، محمد ابراهیم، بغزیان، آلبرت، نادری ، اصغر."طراحی الگو و نرم افزار ارزیابی ریسک و تعیین پرتفوی بهینه ارزی".پژوهش های پولی و بانکی، بهار 1389، شماره 3

15-سحابی، بهرام، ذوالفقاری، مهدی، مهرگان، نادر، سارنج، علیرضا،." بررسی انواع ریسک نوسانات نرخ ارز و شیوه های مدیریت آن: مبانی نظری و مرور تجربیات کشورها". فصلنامه علمی و پزوهشی برنامه ریزی و بودجه، زمستان 1393، شماره 127

16-واعظ، محمد، دائی کریم زاده، سعید و کریمیان، غلامحسین(1390). مدیریت بهینه پرتفوی ارزی: مطالعه موردی ذخایر رسمی بانک مرکزی ج.ا.ا، فصلنامه پول و اقتصاد، شماره 9، 146-117.

17- اصغرپور، حسین، فیروز فلاحی، ناصر صنوبر و علی رضازاده، ( ١٣٩٣ )، ´´بهینه سازی سبد سهام در چارچوب ارزش در معرض خطر: مقایسه روش های MS-GARCH و بوت استرپینگ´´، فصلنامه تحقیقات مدلسازی اقتصادی شماره ١٧ ‏پاییز، صص ٨٨ ‏- ١٢٢ ‏.

18-پارکر، جونز (1380)، مدیریت سبد سهام، ترجمه محمد شاه علیزاده، تهران، انتشارات مرکز آموزش و تحقیقات صنعتی ایران.

19-پورکاظمی، محمد حسین، شرافت، محمد ناصر، غلامی فرشید."ارائه یک الگوی بهینه برای نگهداری ذخایر ارزی کشور در بانک مرکزی با استفاده از منطق فازی"فصلنامه اقتصاد، دانشگاه شهید بهشتی، پائیز 1389

20-Fan, Ying., Wie, Yi-Ming., Xu Wie-Xuan(2004),” Application of VaR methodology to Risk Management in Stock Market in China”, Computers & Industrial Engineering, 46, Elsevier, 383- 388

21-Steuer, R.E., Qi, Y. and Hirschberger, M. (2005); “Multiple Objectives in Portfolio Selection”, Journal of Financial Decision Making, 1(1), pp. 5-20.

22-Benati, S. and Rizzi, R. (2007); “A Mixed Integer Linear Programming Formulation of the Optimal Mean/Value-at-Risk Portfolio Problem”, European Journal of operational Reseach, 176(1), pp. 423-434.

23-Eichengreen, B., D. Mathieson, (2000). "The Currency Composition of Foreign Exchang Reserves: Retrospect and Prospect", IMF Working Paper.

24- Studer, G. ETHZ, (1995) «Value at Risk & Maximum Loss Optimization>>, Technical Report, December 1995

25-abo,Tom&John R.S. Fraser & Betty J. Simkins(2010), The Risk and Evolution of the Chief Risk Officer , Hoboken, New Jersey, John Wiley & Sons, Inc.

26-https://www.cbi.ir/

27- Manganelli, Simone & Engle, Robert F(2001)” Value at Risk Model in Finance” European Central Bank, Working paper No. 75

28-Campbell, R., Huisman, R. & Koedijk, K. (2001), Optimal portfolio selection in a Value-at-Risk framework, Journal of Banking & Finance, vol. 25(9), pp. 1789-1804.

29- Best, Philip, (1999)” Implementing Value at Risk” John Wiley, England, First Edition. 1-148