نقش دیجیتالی شدن مصرف رسانه ای در سبک زندگی شهروندان بالای 18 سال شهر تهران

مطالعات جامعه شناختی شهری

مقاله 7، دوره 10، شماره 36، آذر 1399، صفحه 159-182   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

شیما اکبری¹؛ علی جعفری^{* 2}؛ محمد سلطانی فر³

¹دکتری علوم ارتباطات، واحد اردبیل، دانشگاه آزاد اسلامی، اردبیل، ایران.

²استادیار گروه علوم ارتباطات، واحد اردبیل، دانشگاه آزاد اسلامی، اردبیل، ایران.(نویسنده مسؤول)

³دانشیار گروه علوم ارتباطات، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

چکیده

شبکه‌های اجتماعی مجازی نقش مهم و اساسی در چگونگی ادراک ما نسبت به دنیای پیرامون ایفا می­کنند و با نمایش روابط حاکم بر زندگی شیوه جدید زندگی و اندیشیدن را برای مخاطبان خود به ارمغان آورده و بر سبک زندگی مخاطبان تاثیر­گذارند. هدف از تحقیق حاضر بررسی نقش دیجیتالی شدن مصرف رسانه‌ای در سبک زندگی شهروندان تهرانی است. از لحاظ هدف، تحقیق حاضر از نوع کاربردی و از لحاظ روش گردآوری اطلاعات پیمایشی است. در این پژوهش از نظریه ساخت­یابی گیدنز و نظریه استفاده و خشنودی کاتز به عنوان چارچوب نظری استفاده شد. جامعه آماری پژوهش مشتمل بر شهروندان ساکن شهر تهران در سال 1397 است و حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران معادل 420 نفر برآورد گردید که با روش نمونه‌گیری خوشه‌ای چند مرحله‌ای انتخاب شدند. برای گردآوری اطلاعات از پرسشنامه محقق‌ساخته و برای تحلیل داده‌ها از نرم افزارSPSS  استفاده شد. طبق نتایج توصیفی؛ به طور میانگین نیمی از پاسخگویان، روزی دو ساعت از شبکه های اجتماعی استفاده می­کنند و اینستاگرام و تلگرام پرکاربردترین شبکه‌های اجتماعی هستند. نتایج استنباطی پژوهش نشان داد که بین سبک زندگی و دیجیتالی شدن مصرف رسانه ای، استفاده از شبکه اجتماعی مجازی، مدت عضویت و میزان وابستگی رابطه معناداری وجود دارد. نتایج آزمون رگرسیون نیز نشان داد که استفاده از شبکه­های اجتماعی مجازی 50 درصد، مدت عضویت در شبکه های مجازی 22 درصد و میزان وابستگی به شبکه­های مجازی 50 درصد از تغییرات گرایش پاسخگویان به سبک زندگی را پیش‌بینی می­کند و بیشترین تاثیر مربوط به میزان استفاده از شبکه­های اجتماعی مجازی است.

کلیدواژه‌ها

دیجیتالی شدن؛ سبک زندگی؛ شبکه‌های اجتماعی مجازی؛ مصرف رسانه‌ای

مراجع

- امام جمعه زاده، سید جواد؛ مرندی، زهره؛ رهبرقاضی، زهره؛ سعیدی، محمودرضا و ابوالحقی، لیلا. (1392). بررسی رابطه مصرف رسانه و سبک زندگی در بین دانشجویان دانشگاه اصفهان، فصلنامه پژوهش‌های ارتباطی، سال دوم، شماره 3، صص 120-101.

- امیرپور، مهناز و گریوانی، مریم. (1392). تاثیر شبکه‌های اجتماعی بر سبک زندگی جوانان، فصلنامه دانش انتظامی خراسان، سال اول، شماره3، صص 39-23.

- تن، آلکسیس اس. (1388). نظریه‌ها و پژوهش‌های ارتباط جمعی، ترجمه: نعیم بدیعی، جلد اول، چاپ اول، تهران: انتشارات همشهری.

- راودراد، اعظم و گیشنیز جانی، گلنار. (1396). گونه شناسی الگوهای بازنمایی بدن رسانه­ای کاربران شبکه اجتماعی اینستاگرام، فصلنامه مطالعات رسانه­های نوین، سال سوم، شماره 10، صص 304-259.

- رضوی زاده، نورالدین. (1385). بررسی تاثیر رسانه‌ها بر تمایل به تغییر سبک زندگی روستایی، فصلنامه علوم اجتماعی، سال دوازدهم، شماره31، صص143-111.

- سورین، ورنر و جیمز تانکارد. (1390). نظریه‌های ارتباطات، ترجمه علیرضا دهقان، جلدسوم، چاپ سوم، تهران: دانشگاه تهران.

- سهراب‌زاده، مهراب؛ واحدیان، مرتضی و پیری، حسن. (1397). تحلیل پدیدار شناختی نمایش مصرف و سبک زندگی در شبکه­های اجتماعی آنلاین، اسلام و مطالعات اجتماعی، سال ششم، شماره 3. صص 189-167.

- عاملی، سعیدرضا. (1388). شبکه­های علمی مجازی، جلداول، پاپ اول، تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی.

- عظیمی فرد، فاطمه. (1392). گفتمان سبک زندگی، رسانه و جهانی شدن، فصلنامه مطالعات سبک زندگی، سال دوم، شماره3، صص44-33.

- عیدی زاده، رضا و احمدی بلوطکی، حاجی محمد. (1396). مطالعه رابطه استفاده از شبکه‌های اجتماعی واتس‌آپ و تلگرام با سبک زندگی دانشجویان رشته­های علوم اجتماعی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران، مطالعات جامعه شناسی، سال10، شماره 38. صص 60-43.

- فرجی، طوبی. (1397). نقش شبکه اجتماعی مجازی اینستاگرام بر گرایش جوانان به مدیریت بدن، اولین همایش بین المللی روانشناسی، علوم تربیتی و مطالعات اجتماعی،20-1.

- فرقانی، محمد مهدی؛ مهاجری، ربابه. (1397). رابطه بین میزان استفاده از شبکه­های اجتماعی مجازی و تغییر در سبک زندگی جوانان، فصلنامه مطالعات رسانه های نوین، سال چهارم، شماره13، صص292-259.

- کلهری، محمدجواد. (1398). تبیین جامعه شناختی نقش اینستاگرام بر گرایش جوانان به سبک زندگی مدرن (مورد مطالعه: جوانان 18 تا 30 سال ساکن منطقه2 و 16 تهران)، پایان نامه کارشناسی ارشد پژوهش در علوم اجتماعی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال.

- کوزر، لوئیس. (1379). زندگی و اندیشه بزرگان جامعه شناسی،‌ ‌ترجمه محسن ثلاثی، تهران: انتشارات علمی.

- گیبینز، جان آر و بوریمر، مل. (1381). سیاست پست مدرنیت، ترجمه: منصور انصاری، تهران: گام نو. 

- گیدنز، آنتونی. (1378). پیامدهای مدرنیته، ترجمه محسن ثلاثی، جلداول، چاپ هجدهم، تهران: نشر مرکز.

- گیدنز، آنتونی. (1384). تجدد و تشخص، جامعه و هویت شخصی در عصر جدید، ترجمه: ناصر موفقیان،جلد، چاپ نهم، تهران: نشر نی.

- مرآتی، عاطفه. (1398). آماری از زندگی دیجیتالی در ایران، به روز شده در تاریخ 13 بهمن 98، قابل بازیابی از:   https://www.hamshahrionline.ir/news/460276/

- وبلن، تورستن. (1383). نظریه طبقه مرفه، جلداول، چاپ دوم، تهران: نشر فرهنگ ارشاد.

- هاشمی منفرد، آزاد و ربیعی، علی. (1395). مطالعه موردی شیوه نمایش خود در کاربران صفحه اجتماعی اینستاگرام، فصلنامه علوم اجتماعی، 195-157.

- Klein, Kendyl. (2013). Why Don't I Look Like Her? The Impact of SocialMedia on Female Body Image, Thesis,Ph.D. Claremont Colleges, University psychology graduate thesis Claremont Mc Kenna College,1-124.

http://scholarship.claremont.edu/cmc_theses/720.

- Kristen, E. & Van Vonderen, M.S. (2012).  Media Effects on Body Image: Examining Media Exposure in the Broader Context of Internal and Other Social Factors, American an Communication Journal, 2, 41-57.

- Leandra Preston, Sidler. (2015). "Watch Disappear: Gendered Bodies, Pro-Anorexia,and Self Injury In Virtual Communities", A dissertation submitted in partial fulfillment of the requirements for the degree of Doctor of Philosophy in Texts & Technology in the Department of English in the College of Arts & Humanities  at the University of Central Florida Orlando, Flori.1-222.

- Rasheed, Gaber. (2015). Fast-food advertising in social media. A case study on Facebook in Egypt, Journal of Business and Retail Management Research (JBRMR),9(1): 52-63.

- Sarinally, Shu. )2013). Lifestyle orientations and the adoption and use of Internet-centric technologies in Taiwan, Journal of Computer-mediated Communication, 1(3):90-160.