شناسایی عناصر نظام مند ارتقای سواد فرهنگی؛ مورد مطالعه: آموزش و پرورش ایران

پژوهش های جامعه شناسی

دوره 14، شماره 3 - شماره پیاپی 49، آذر 1399، صفحه 45-75   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

روناک احمدی پور¹؛ مجتبی معظمی^{* 2}؛ صدیقه طوطیان³؛ اسماعیل کاووسی⁴

¹دانشجوی دکتری، رشته مدیریت و برنامه ریزی فرهنگی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال، ،تهران، ایران

²استادیار، گروه مدیریت آموزشی ، دانشکده مدیریت، ، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال، ،تهران، ایران ( نویسنده مسئول)

³استادیار، گروه مدیریت دولتی، دانشکده مدیریت، ، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران غرب،تهران، ایران

⁴دانشیار، گروه مدیریت فرهنگی، دانشکده مدیریت، ، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال، ،تهران، ایران

چکیده

پژوهش حاضر با هدف شناسایی عناصر تشکیل دهنده ارتقای سواد فرهنگی در آموزش و پرورش ایران انجام شده است. پژوهش از نظر هدف کاربردی، از نظر داده­ها کیفی مبتنی بر روش داده بنیاد و از نظر ماهیت اجرا، توصیفی است. جامعه آماری متشکل از افراد خبره و مطلعین کلیدی در قلمرو موضوعی تحقیق بودند که بر اساس رویکرد آگاهانه و به روش هدفمند و گلوله برفی تعداد 20 نفر برای مصاحبه انتخاب شد. مطالعه میدانی و روش تحقیق کتابخانه­ای بود. برای تعیین اعتبار یافته­ها از مصاحبه با افراد متخصص و صاحبنظر و تکنیک ­اشباع نظری، رویه­های ویژه کدگذاری و در تحلیل داده­ها از تکنیک کدگذاری نظری استفاده شد. نتایج بدست آمده نشان داد که الگوی نظام مند ارتقای سواد فرهنگی در آموزش و پرورش دارای 6 بعد، 29 مولفه و 134 شاخص است که اجزای مدل پارادایمی نهایی عبارتند از: شرایط علی(قوانین و مقررات، امکانات آموزشی، تکنولوژی، رسانه ها)؛ شرایط
مداخله­گر(عوامل اجتماعی، عوامل اقتصادی، مهارتهای درون و برون فردی، تهاجم فرهنگی)؛ بستر و زمینه حاکم(سیاست­های کلان فرهنگی،اسناد و برنامه های تحول و بنیادین، برنامه های مصوب درسی، مدیریت کلان آموزش و پرورش، خانواده). مقوله محوری(سواد فرهنگی)؛ راهبردها(ادبیات ملی، ادبیات جهانی، معماری، مشاهیر، تاریخ ملی و جهانی، موسیقی، دین و مذهب، هنر، نمایش، اقوام و آداب و رسوم، ورزش و بازی، پادشاهان و سلسله های پادشاهی) و پیامدها(افزایش غرور و افتخار ملی، افزایش کارایی و اثربخشی، افزایش آگاهی فرهنگی) است.

کلیدواژه‌ها

عناصر نظام مند؛ سواد فرهنگی؛ آموزش و پرورش