طراحی مدل سبک زندگی ایرانی- اسلامی با رویکرد جامعه شناختی

پژوهش های جامعه شناسی

دوره 14، شماره 3 - شماره پیاپی 49، آذر 1399، صفحه 101-125   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسنده

محمد اسماعیلی جوشقانی^*

عضو هیات علمی تمام وقت گروه مدیریت بازرگانی دانشگاه ازاد اسلامی واحد نراق

چکیده

سیر تحولات ساختاری تولید و عرضه محصولات و خدمات در دنیا باعث پیچیدگی در نوع رفتار مصرف کنندگان شده که به طبع سبک زندگی و فرهنگ جوامع را دستخوش تغییر کرده است. در این مقاله  تلاش شده است با رویکرد جامعه شناختی سبک زندگی براساس فرهنگ‌ غربی و ایرانی مورد بررسی قرار گیرد  و مدل سبک زندگی ایرانی در سه قومیّت پارسی، آذری و عربی از طریق نرم افزار ایویوز و دیتا پنل آزمون وتفاوت مدل در این سه قوم  بررسی شود. واکاوی نظریات جامعه شناسانی چون ماکس وبر، آلفرد آدلر، توریستن وبلن، جرج زیمل، پیربوردیو جهت شناخت بهتر مفهوم سبک زندگی و سوق‌دهی این مطالعات به رابطه دین و سبک زندگی و تشریح آن براساس مدل‌های وبر و وبلن، محقق را بر این باور که جامعه می‌تواند نقش اصلی و اساسی در ایجاد سبک زندگی ایفا نماید را رسانده است. در کشور ایران که دین بر سایر جنبه‌های فرهنگی غالب است ضرورت تدوین یک سبک زندگی ایرانی -اسلامی را نشان خواهد داد. هدف از انجام این تحقیق بهره گیری از نظریات جامعه شناسی در طراحی سبک زندگی ایرانی اسلامی بوده است .در این تحقیق با استفاده از روش تئوری زمینه ای و با انجام مصاحبه‌های عمیق، تعداد 904 داده‌ی بدست آمد.  داده ها با نرم افزار مکس کیودا مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت و با روش کدگذاری‌های باز، محوری و انتخابی مدل سبک زندگی ایرانی ترسیم شد. سپس این مدل با 62 شاخص در سه قوم پارسی، آذری و عربی از طریق نرم افزار ایویوز و دیتا پنل مورد آزمون قرار گرفت که نتایج آن  چهار مقوله محوری روابط انسانی و اجتماعی با 10مولفه و مقوله نگرشها و ارزشها با 5 مولفه و عوامل محیطی با سه مولفه و عوامل فردی با 10 مولفه تاثیر گذارترین  عوامل در تبیین مدل سبک زندگی ایرانی - اسلامی به شمار می آیند . با ازمون این مدل در قومیت های گوناگون تفاوت‌هایی در مدل سبک زندگی اقوام ایرانی مشاهده شد. 

کلیدواژه‌ها

سبک؛ قوم؛ سبک زندگی ایرانی- اسلامی؛ روابط اجتماعی