ساخت و بررسی خصوصیات روانسنجی مقیاس ویژگیهای اخلاقی در دختران

زن و مطالعات خانواده

مقاله 4، دوره 14، شماره 51، خرداد 1400، صفحه 63-78   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/jwsf.2020.1898788.1446

نویسنده

علی خادمی^*

دانشیار ،گروه روانشناسی، مرکز تحقیقاتی روانشناسی، واحد ارومیه، دانشگاه آزاد اسلامی، ارومیه، ایران ( نویسنده مسئول) [e-mail]

چکیده

هدف از این پژوهش، ساخت و بررسی خصوصیات روان سنجی مقیاس ویژگی های اخلاقی بود. روش پژوهش، همبستگی و از نوع تحلیل عامل اکتشافی است. جامعه مورد مطالعه کلیه دانشجویان دختر شهر ارومیه بودند. در این پژوهش 724 نفر به شیوه نمونه گیری خوشه ای، انتخاب شد و از مقیاس ویژگی های اخلاقی و آزمون تحول اخلاقی لیند استفاده گردید. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از روش تحلیل عامل اکتشافی استفاده شد. بر اساس تحلیل عامل اکتشافی 12 عامل اخلاق بر پایه تنبیه، پاداش، تایید اجتماعی، قانون، قراردادهای اجتماعی، اخلاق درونی شده، فرامن، استنباط شناختی، آداب دینی، یادگیری مشاهده ای، حساسیت اخلاقی و مهارت های اجرایی اخلاقی استخراج شد. در مجموع عامل های استخراج گردیده، توانستند 74/62 درصد از واریانس کل آزمون را تبیین کنند. برای بررسی روایی پرسش نامه از روایی محتوایی، روایی سازه و تحلیل عاملی استفاده شد. که شاخص های به دست آمده روایی قابل قبولی را نشان دادند. برای محاسبه پایایی از روش آلفای کرونباخ استفاده شد. پایایی کل مقیاس برابر 88/0 بوده است. نتایج این تحقیق نشان می دهد که مشخصات روان سنجی ابزار ساخته شده از قابلیت لازم برخوردار بوده و در حوزه سنجش ویژگی های اخلاقی دانشجویان دختر می توان از این ابزار استفاده کرد. وجود این ابزار می تواند در تولید تحقیقات پیرامون روانشناسی اخلاق مفید باشد.

کلیدواژه‌ها

مقیاس ویژگیهای اخلاقی؛ روایی؛ پایایی

مراجع

باقری، خسرو.(1398). نگاهی دوباره به تربیت اسلامی: کاوشی برای تدوین چارچوب نظری تربیت اسلامی. تهران: منادی تربیت.##

پروین،جان.(1395).شخصیت:نظریه هاو تحقیق.(ترجمه محمد جواد جعفری و پروین کدیور).تهران:آییژ.##

خادمی، علی.(1389). رویکردهای نوین در روانشناسی رفتارهای جنایی. تهران: علم.##

غیاثی، غلامرضا.(1392). عوامل و مراحل تکوّن رفتار اخلاقی در اسلام. نشریه معرفت اخلاقی، سال 4، شماره 1، صص 19 ـ 36.##

کدیور، پروین.(1398). روانشناسی اخلاق. تهران: آگه.##

کریمی،یوسف.(1398).روانشناسی اجتماعی:نظریه ها،مفاهیم و کاربردها(ویرایش سوم).تهران:ارسباران.##

گلاور،جان.ای؛ و برونینگ،راجر.اچ.(1388).روانشناسی تربیتی:اصول و کاربرد آن.(ترجمه علینقی خرازی).تهران:نشر دانشگاهی.##

محسنی،نیکچهره.(1397). نظریه ها در روان شناسی رشد: شناخت، شناخت اجتماعی، شناخت و عواطف.تهران:جاجرمی.##

مطهری، مرتضی(1378). آشنایی با علوم اسلامی، حکمت عملی، انتشارات صدرا، چاپ اول، ص۲۲.##

منصور،محمود.(1398). روانشناسی ژنتیک.تهران:سمت.##

منصور،محمود و دادستان،پریرخ.(1396).روانشناسی ژنتیک 2 .تهران:رشد.##

مقدسین، مریم؛ ارجمند، فتانه و محمدخانی، شهرام.(1398). هنجاریابی و بررسی ویژگی‌های روان‌سنجی پرسشنامه نگرانی (PSWQ-C) در کودکان و نوجوانان 8 تا 18 ساله. مجله پژوهش های کاربردی روانشناختی، دوره 10، شماره 3، صفحه 1-26.##

هدفیلد،ژ.آ.(1374).روانشناسی و اخلاق.(ترجمه علی پریور).تهران:انتشارات علمی و فرهنگی.##

 هرگنهان،بی.آر؛ و اولسون،ام.اچ.(1398).مقدمه ای بر نظریه های یادگیری.(ترجمه علی اکبر سیف).تهران:دوران.##

هرمینگ، ویلیام.(1397). قاتلان زنجیره‌ای: رشد روانی اجتماعی بدترین مجرمان جامعه. ترجمه داود قادری، کیوان پورصادق و لیلی امیرسرداری. تهران: وانیا.##

همایی، رضوان.(1393). رشد اخلاقی در دختران و پسران. نشریه زن و فرهنگ. سال 6، شماره 21، صص 91-104. ##

همتی، مریم.(1395). اخلاق مداری مسیری مهم در توسعه فرهنگ ایرانی – اسلامی. تهران: ایرنا. ##

 

Bandura, A. (1991). Social cognitive theory of moral thought and action. In W. M.##

 

Dakin, E.(2014). Protection as care: Moral reasoning and moral orientation among ethnically and socioeconomically diverse older women. Journal of Aging Studies 28(1):44–56.##

 

De Caroli, M.E. & Sagone. E.(2014). Mechanisms of Moral Disengagement: An Analysis from Early Adolescence to Youth. Procedia - Social and Behavioral Sciences 140: 312-317.##

 

Haidt, J. (2007). The new synthesis in moral psychology. Science, vol. 316, 998–1002.##

 

Hauser, M. D., Cushman, F., Young, L., Jin, K-X. R., & Mikhail, J. (2007). A dissociation between moral judgments and justifications. Mind & Language, 22, 1–21.##

 

Gao, L., Liu, J., Wang,W., Yang,J., Wang, P., & Wang,X.(2020). Moral disengagement and adolescents’ cyberbullying perpetration: Student-student relationship and gender as moderators. Children and Youth Services Review, Volume 116, 105119.##                                                                         

 

Gilligan,C.(1984).sex differences in the expression of moral judgement.Combridgemass. Harward university press.##

 

Greene, J. D., Nystrom, L. E., Engell, A. D., Darley, J. M., & Cohen, J. D. (2004). The neural bases of cognitive conflict and control in moral judgment. Neuron, 2. 389- 400. .##

 

Khosravi Zadanbeha, M. & Zakerian, M.(2011). A comparison of moral competence between Iranian male and female elementary students. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 30: 48 – 52.##

 

Li, J. Hao, J. & Shi, B.(2018). From moral judgments to prosocial behavior: Multiple pathways in adolescents and different pathways in boys and girls. Personality and Individual Differences, Volume 134, 149-154.##

 

Margoni, F., & Surian,L.(2020). Conceptual continuity in the development of intent-based moral judgment. Journal of Experimental Child Psychology, Volume 194, 104812.##

                                                           

Mikhail, J. (2007). Universal moral grammar: theory, evidence and the future. Trends in Cognitive Sciences,114, 143–152.##

 

Molchanov, S.(2014). Empathy as the Factor of Moral Dilemma Solving in Adolescence. Procedia - Social and Behavioral Sciences 146:89–93.##

 

 

Rest, J.R., Narvaez, D., Bebeau, M. & Thoma, S. (1999). Postconventional Moral Thinking: A Neo-Kohlbergian Approach. Mahweh, New Jersey: Lawrence Erlbaum Associates.##

 

Swanson, L.H and Hill, G(1993). Metacognitive aspects of moral reasoning and behavior. Adolescence.28, pp 711- 725.##

 

Teper, R.; Inzlicht, M.; Page-Gould, E. (2011). "Are we more moral than we think?: Exploring the role of affect in moral behavior and moral forecasting". Psychological Science. 22 (4): 553–558.##

 

Turiel, E. (2018). Moral Development in the Early Years: When and How. Human Development;61:297–308.##