تاثیر طرحواره‌های هیجانی مثبت و منفی بر انگیزش تحصیلی با میانجی پذیرش اجتماعی در دانش‌آموزان دوره دوم متوسطه

روانشناسی اجتماعی

دوره 8، شماره 56، آذر 1399، صفحه 87-97   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

طیبه رهسپار¹؛ محمد خیر^{* 2}؛ مجید برزگر³؛ مریم کورش‌نیا³

¹دانشجوی دکتری تخصصی روانشناسی تربیتی، گروه روانشناسی، واحد مرودشت، دانشگاه آزاد اسلامی، مرودشت، ایران

²استاد، گروه روانشناسی، واحد مرودشت، دانشگاه آزاد اسلامی، مرودشت، ایران

³استادیار، گروه روانشناسی، واحد مرودشت، دانشگاه آزاد اسلامی، مرودشت، ایران

چکیده

هدف این پژوهش تعیین تاثیر طرحواره‌های هیجانی مثبت و منفی بر انگیزش تحصیلی با میانجی پذیرش اجتماعی در دانش‌آموزان دوره دوم متوسطه بود. طرح مطالعه توصیفی از نوع همبستگی بود. جامعه پژوهش همه دانش‌آموزان دوره دوم متوسطه شهر داراب در سال تحصیلی 97-1396 به تعداد 2938 نفر بودند که تعداد 379 نفر از میان آنان با روش نمونه‌گیری خوشه‌ای چندمرحله‌ای به‌عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزارهای پژوهش پرسشنامه‌های طرحواره‌های هیجانی لیهی، انگیزش تحصیلی والرند و همکاران و پذیرش اجتماعی کراون و مارلو بودند. داده‌ها با روش معادلات ساختاری با کمک نرم‌افزارهای SPSS و LISREL تحلیل شدند. یافته‌ها نشان داد که طرحواره‌های هیجانی مثبت بر پذیرش اجتماعی و انگیزش تحصیلی تاثیر مستقیم و مثبت، طرحواره‌های هیجانی منفی بر پذیرش اجتماعی و انگیزش تحصیلی تاثیر مستقیم و منفی و پذیرش اجتماعی بر انگیزش تحصیلی تاثیر مستقیم و مثبت داشت. دیگر نتایج نشان داد که طرحواره هیجانی مثبت و منفی با میانجی پذیرش اجتماعی بر انگیزش تحصیلی تاثیر غیرمستقیم داشتند (05/0p <). متغیر پذیرش اجتماعی میانجی مناسبی بین طرحواره‌های هیجانی مثبت و منفی با انگیزش تحصیلی بود. بنابراین، برای بهبود انگیزش تحصیلی دانش‌آموزان می‌توان میزان طرحواره‌های هیجانی مثبت و پذیرش اجتماعی را افزایش و میزان طرحواره‌های هیجانی منفی را کاهش داد.

کلیدواژه‌ها

طرحواره‌های هیجانی# انگیزش تحصیلی#پذیرش اجتماعی# دانش‌آموزان

مراجع

افشاری، علی و رضایی، رسول. (1397). پیش‌بینی احساس انزوای اجتماعی بر اساس طرح‌واره‌های هیجانی، سبک‌های هویت و طرح‌واره‌های ناسازگار اولیه در دانشجویان. مجله دانش و پژوهش در روان‌شناسی کاربردی، 19(1)، 69-61. ##

رجائی، یدالله. (1390). بررسی عوامل تاثیرگذار بر انگیزه پیشرفت دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد ابهر، ورودی 88-1378. مجله علوم رفتاری، 3(7)، 74-63. ##

رفیعی جهرمی، محمد؛ کیامنش، علیرضا و بهرامی، هادی. (1397). تدوین الگوی علی خودکارآمدی تحصیلی بر اساس طرحواره‌های ناسازگار اولیه مادران و خودپنداره و باورهای غیرمنطقی دانش‌آموزان. فصلنامه فرهنگی- تربیتی زنان و خانواده، 12(42)، 60-33. ##

رهسپار، طیبه؛ خیر، محمد؛ برزگر، مجید و کورش‌نیا، مریم. (1398). نقش واسطه‌ای پذیرش اجتماعی و طرحواره‌های هیجانی در رابطه بین الگوهی ارتباطی خانواده و انگیزش تحصیلی دانش‌آموزان متوسطه دوره دوم. مجله روش‌ها و مدل‌های روان‌شناختی، 10(4)، 76-59. ##

سجادی، سیدنسیم؛ گل‌محمدیان، محسن و حجت‌خواه، محسن. (1395). اثربخشی طرحواره درمانی بر انگیزش تحصیلی دانش‌آموزان دختر دوره دبیرستان دوم. مجله دانش و پژوهش در روان‌شناسی کاربردی، 17(1)، 42-35. ##

صمدی‌فرد، حمیدرضا و نریمانی، محمد. (1396). رابطه بین درک تعامل، حمایت و پذیرش اجتماعی با قلدری در مدارس متوسطه پسرانه. مجله روان‌شناسی اجتماعی، 12(45)، 94-83. ##

قدسی، احمد؛ صریحی، نفیسه و آقایوسفی، علی‌رضا. (1393). رابطه انگیزه پیشرفت با طرحواره‌های ناسازگار اولیه و جو عاطفی خانواده. فصلنامه روان‌شناسی کاربردی، 8(4)، 131-111. ##

محمدی، شهناز و نشاط‌دوست، حمیدطاهر. (1396). رابطه ابعاد تنظیم هیجان و طرح‌واره‌های ناسازگار اولیه با اضطراب اجتماعی در زنان متأهل شهر اصفهان، 1393. مجله سلامت جامعه، 11(1)، 68-59. ##

 

Barkoukis, V., Lazuras, L., Ourda, D., & Tsorbatzoudis, H. (2020). Are nutritional supplements a gateway to doping use in competitive team sports? The roles of achievement goals and motivational regulations. Journal of Science and Medicine in Sport, 23(6), 625-632. ##

Batmaz, S., Kaymak, S. U., Kocbiyik, S., & Turkcapar, M. H. (2014). Metacognitions and emotional schemas: a new cognitive perspective for the distinction between unipolar and bipolar depression. Comprehensive Psychiatry, 55(7), 1546-1555. ##

Chon, Y. V., & Shin, T. (2019). Profile of second language learners' metacognitive awareness and academic motivation for successful listening: A latent class analysis. Learning and Individual Differences, 70, 62-75. ##

Crowne, D. P., & Marlowe, D. (1960). A new scale of social desirability independent of psychopathology. Journal of Consulting Psychology, 24(4), 349-354. ##

Gaede, J., & Rowlands, I. H. (2019). The value of multiple perspectives: Problem-solving and critique in the evaluation of social acceptance research-A response to M. Wolsink. Energy Research & Social Science, 48, 262-268. ##

Hertsberg, N., & Zebrowski, P. M. (2016). Self-perceived competence and social acceptance of young children who stutter: Initial findings. Journal of Communication Disorders, 64, 18-31. ##

Jiang, Y., Rosenzweig, E. Q., & Gaspard, H. (2018). An expectancy-value-cost approach in predicting adolescent students’ academic motivation and achievement. Contemporary Educational Psychology, 54, 139-152. ##

Leahy, R. L. (2002). A model of emotional schemas. Cognitive and Behavioral Practice, 9(3): 177-190. ##

Leahy, R. L. (2007). Emotional schemas and self-help: Homework compliance and obsessive-compulsive disorder. Cognitive and Behavioral Practice, 14(3), 297-302. ##

Leahy, R. L. (2018). Introduction: Emotional schemas and emotional schema therapy. International Journal of Cognitive Therapy. 12(3), 1-4. ##

Maulana, R., Opdenakker, M., & Bosker, R. (2016). Teachers' instructional behaviors as important predictors of academic motivation: Changes and links across the school year. Learning and Individual Differences, 50, 147-156. ##

Nikitin, J., Schoch, S., & Freund, A. M. (2014). The role of age and motivation for the experience of social acceptance and rejection. Developmental Psychology, 50(7), 1943-1950. ##

Sposato, R. G., & Hampl, N. (2018). Worldviews as predictors of wind and solar energy support in Austria: Bridging social acceptance and risk perception research. Energy Research & Social Science, 42, 237-246. ##

Tashkeh, M., Davazdahemamy M. H., Bazani, M., Shahhosseini, M., & Mostafalo, T. (2019). The effectiveness of emotional schema therapy on social acceptance and bullying behavior in teenagers with post-traumatic stress disorder. Health Research Journal, 4(2), 88-95. ##

Trudel-Fitzgerald, C., Qureshi, F., Appleton, A. A., & Kubzansky, L. D. (2017). A healthy mix of emotions: underlying biological pathways linking emotions to physical health. Current Opinion in Behavioral Sciences, 15, 16-21. ##

Vallerand, R. J., Blais, M. R., Briere, N. M., & Pelletier, L. G. (1989). Construction et validation de l'échelle de motivation en éducation (EME) [Construction and validation of the motivation toward education scale]. Canadian Journal of Behavioural Science / Revue Canadienne des Sciences du Comportement, 21(3), 323-349. ##

Werner, K. M., Milyavskaya, M., Klimo, R., & Levine, S. L. (2019). Examining the unique and combined effects of grit, trait self-control, and conscientiousness in predicting motivation for academic goals: A commonality analysis. Journal of Research in Personality, 81, 168-175. ##