نوادعاهایی در باب حدود پوشش زن مسلمان و نقد آن‌ها با توجه به آیات قرآن

فصلنامه مطالعات قرآنی

مقاله 11، دوره 11، شماره 44، دی 1399، صفحه 229-249   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

معصومه ایمنی¹؛ محمدکاظم رحمان ستایش²

¹دانشجوی دکتری رشته فقه و مبانی حقوق، دانشکده حقوق، الهیات و علوم سیاسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

²استادیار گروه فقه و مبانی حقوق، دانشکده حقوق، الهیات و علوم سیاسی، واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

چکیده

مسأله پوشش و حدود آن از مهم­ترین مسائل حقوقی اجتماعی است که در برهه کنونی فقیهان را با چالش جدی روبه‌رو کرده است. پذیرش وجوب پوشش، خود این سؤال را پدید می­آورد که حداقل حدودی که یک زن مسلمان واجب است رعایت کند، چقدر است؟ این سؤال به ویژه با توجه به تنوع پوششی که امروزه در جوامع اسلامی رایج شده است، پاسخی تازه می­طلبد. بر اساس برخی تفاسیر جدید از واژه‌های بکار رفته در آیات و روایات، سعی شده است که نظری بر خلاف نظر مشهور فقیهان ارائه شود تا به برخی از انواع پوشش­ها که در جامعه کنونی مشاهده می­شود، مشروعیت داده شود. بر اساس یافته­های این تحقیق که با روشی توصیفی- تحلیلی به تبیین و نقد ادله موافقان و مخالفان پرداخته است، نمی‌توان تنها با توسل به معنای یک کلمه، در این مورد نتیجه­گیری کلی کرد و جواز استفاده از پوشش‌های تنگ و چسبان و ظاهر نمودن زیورآلات، آرایش و پابند و... را که از مصادیق زینت­های مخفی هستند، در برابر مردان نامحرم صادر کرد.

کلیدواژه‌ها

جیب؛ خمار؛ معاری؛ زینت

مراجع

قرآن کریم.

ابن حزم، ابو محمد علی بن احمد بن سعید. بی تا، المحل، بیروت: دار الفکر.

ابن سعد، محمد. 1410ق، طبقات الکبری، بیروت: دار الکتب العلمیه.

ابن طیفور، احمد بن ابی طاهر. 1297ق، بلاغات النساء، قم: الشریف الرضی.

ابن قدامه، ابو محمد عبدالله بن احمد. 1388ق، المغنی، بیروت: دار الکتاب العربی.

ابن منظور، محمد بن مکرم. 1410ق، لسان العرب، چاپ1، بیروت: مؤسسه النشر الاعلمی للمطبوعات.

ابو اسحاق شیرازی، ابراهیم بن علی. 1970م، طبقات الفقهاء، چاپ2، بیروت: الدار الرائد العربی.

بیهقی، احمد بن حسین. 1424ق، السنن الکبری، چاپ1، بیروت: دار الکتب العلمیه.

ترکاشوند، امیرحسین. 1389ش، حجاب شرعی در عصر پیامبر، چاپ1، تهران: بی نا.

جصاص، احمد بن علی. 1405ق، احکام القرآن، چاپ1، بیروت: دار احیاء التراث العربی.

جوهری، اسماعیل بن حماد. 1407ق، الصحاح تاج اللغة وصحاح العربیة، بیروت: دار العلم للملایین.

حر عاملی، محمد بن حسن. 1416ق، تفصیل الوسایل الشیعة الی مسایل الشریعة، چاپ3، قم: مؤسسه آل البیت لإحیاء التراث.

حنبل، احمد. 1421ق، مسند احمد، چاپ 1، بیروت: مؤسسة الرسالة.

دهخدا، علی اکبر. 1377ش، لغتنامه دهخدا، تهران: مؤسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران.

رضاداد، عبدالله. 1388ش، پیامی از سراپرده غیب، چاپ2، قم: انتشارات دلیل ما.

زبیدی، مرتضی. 1414ق، تاج العروس من جواهر القاموس، چاپ1، بیروت: دار الفکر.

سوزنچی، حسین. 1393ش، حجاب در آیات و روایات، چاپ1، تهران: مرکز تحقیقات بسیج دانشجویی دانشگاه امام صادق.

سیوطی، عبدالرحمان بن ابی بکر. 1414ق، الدر المنثور فی التفسیر بالمأثور، قم: کتابخانه آیت الله مرعشی نجفی.

شمس الائمه سرخسی، محمد بن احمد. 1406ق، المبسوط، چاپ1، بیروت: دار المعرفه.

طباطبایی، محمدحسین. 1973م، المیزان فی تفسیر القرآن، چاپ3، بیروت: مؤسسة الأعلمی للمطبوعات.

طبرسی، فضل بن حسن. 1408ق، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، چاپ2، بیروت: دار المعرفه.

طریحی، فخرالدین. 1375ش، مجمع البحرین، چاپ3، تهران: کتابفروشی مرتضوی.

طوسی، محمد بن حسن. 1407ق، الخلاف، چاپ1، قم: مؤسسه النشر الاسلامی.

عاملی(شهید اول)، شمس الدین محمد بن مکی. 1416ق، ذکری الشیعة فی أحکام الشریعة، چاپ1، قم: آل البیت.

فراهیدی، خلیل بن احمد. 1405ق، کتاب العین، مهدی مخزومی و ابراهیم سامرائی، چاپ1، قم: بی نا.

قرطبی، محمد بن احمد. 1364ش، الجامع لأحکام القرآن، چاپ1، تهران: چاپ افست.

مطهری، مرتضی. 1369ش، مسأله حجاب، چاپ30، قم: انتشارات صدرا.

نراقی، احمد بن محمد مهدی. 1429ق، مستند الشیعة فی أحکام الشریعة، چاپ1، بیروت: مؤسسه آل البیت.

نوری، حسین بن محمدتقی. 1408ق، مستدرک الوسایل ومستنبط المسایل، چاپ1، بیروت: آل بیت.

نیشابوری، ابو اسحاق. 1384ش، قصص الأنبیاء، چاپ4، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.

 

مقالات

ایروانی، جواد. 1395ش، «بررسی تفسیری فقهی آیه «الا ما ظهر»»، رهیافت­هایی در علوم قرآن و حدیث، سال چهل و هشتم.

جابری، کوثر. 1390ش، «حدود حجاب از منظر قرآن و حدیث»، طهورا، سال چهارم.

سعیدی، فریده. 1393ش، «تشریع حجاب در اسلام و حدود فقهی آن»،دوفصلنامه علمی- ترویجی فقه و حقوق خانواده(ندای صادق)، سال نوزدهم.