سبک زندگی قرآنی در کلام الملوک باباجان قزوینی

فصلنامه مطالعات قرآنی

مقاله 12، دوره 11، شماره 44، دی 1399، صفحه 251-273   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسنده

آسیه ذبیح نیا عمران

دانشیار دانشگاه پیام نور

چکیده

«کلام الملوک»(1043ق) باباجان قزوینی که برگرفته از تعالیم اسلام و قرآن کریم است، به ابعاد مختلفی از احترام به انسان و مخلوقات، و چگونگی تعامل با آنان پرداخته است.. این پژوهش، به شیوه توصیفی- تحلیلی و استواری بر چارچوب نظری می‌کوشد به این پرسش پاسخ دهد که شاخص­ترین سبک قرآنی و همچنین کارکرد و نقش این شیوه در زندگی آدمی در کتاب «کلام الملوک» قزوینی چیست؟ مطابق دستاوردهای تحقیق، بیش‌ترین توجه باباجان قزوینی در باب زندگی نهی از هوای نفسانی است، زیرا منشأ همه ناپاکی­ها به شمار می­رود و انسان را به بدی­ها رهنمون می­سازد. همچنین رویکرد باباجان قزوینی در زمینه سبک زندگی قرآنی، دیدگاهی معنوی به انسان و جهان است؛ به این منظور، در مقاله حاضر، با تکیه بر روش تحلیل محتوا و رویکرد قرآنی، دیدگاه باباجان قزوینی پیرامون سبک زندگی با آیات قرآن کریم مقایسه شده است.

کلیدواژه‌ها

تعالیم اسلام؛ ابعاد وجود؛ سبک زندگی؛ ترک نفس

مراجع

قرآن کریم. ترجمه بهاء الدین خرمشاهی.

احمدیان، ابراهیم. 1385ش، سخنان گهربار پیامبر اعظم، قم: چاپ گل­ها.

آریان پور، منوچهر. 1389ش، فرهنگ پیشرو، تهران: جهان رایانامه امین.

باباجان قزوینی. 1043ق، نسخه خطی کلام الملوک، به شماره ۱۰۲۹۴، تهران: کتابخانه مجلس .(فهرست نسخه­های خطی کتابخانه مجلس شورای اسلامی).

باباجان قزوینی. 1300ق، مشکول حاجی بابا بن میرزا جان قزوینی، ترجمه عبارات عربی از محمد باقر بن اسماعیل حسینی خاتون آبادی، تهران: چاپ سنگی.

تهرانی، آقا بزرگ. 1355ش، الذریعة الی تصانیف الشیعة، نجف: دار الکتب العلمیه.

حر عاملی، محمد بن حسن. 1409ق، وسائل الشیعة، قم: مؤسسه آل البیت.

حرّ عاملی، محمّد بن حسن. 1362ش، أمل الآمل، تحقیق: السّید أحمد الحسینی، قم: دار الکتاب الاسلامی.

حسن زاده،علی. 1387ش، راه سبز، چاپ سوم، تهران: سنبله.

دهخدا، علی اکبر. 1377ش، لغتنامه، تهران: دانشگاه تهران.

دیلمی، حسن. 1414ق، اعلام الدین، بی جا: مؤسسه آل البیت.

شکاری، رقیه. 1389ش، فرهنگ علوم اجتماعی، تهران: جامعه شناسانه.

فیست جس، گریگوری. 1387ش، نظریه‌های شخصیت، تهران: ویرایش.

قرشی، سید علی اکبر. 1352ش، قاموس قرآن، تهران: دار الکتب الاسلامیه.

مجلسی، محمدباقر. 1403ق، بحار الأنوار، بیروت: دار الاحیاء.

محمدی ری شهری، محمد. 1381ش، میزان الحکمة، ترجمه سید ابوالقاسم حسینی، قم: دار الحدیث.

معین، محمد. 1385ش، فرهنگ فارسی، تهران: امیرکبیر.

مهدوی کنی، محمد سعید. 1390ش، دین و سبک زندگی، تهران: دانشگاه امام جعفر صادق(ع).

نراقی، ملا احمد. 1389ش، معراج السعادة، قم: بهار دل‌ها.

 

مقالات

بافکر، سردار. 1397ش، «انواع ذکر در قرآن کریم»، فصلنامه مطالعات قرآنی، سال نهم، شماره 36، زمستان، صص 311- 332.

بشری، جواد. 1394ش، «حاجی بابا قزوینی، برجسته‌ترین شاگرد شیخ بهایی»، جشن نامه دانشور فرهنگیار سید محمود مرعشی نجفی، جلد اول، صص 585- 606.

بندرچی، محمدرضا. 1379ش، «رساله حاجی بابا قزوینی در شرح یک حدیث نبوی»، مجله علوم حدیث، س ۵، ش 1(پیاپی ۱۵)، بهار، صص ۱۲۹- ۱۳۳.

شریفی، عنایت الله و مهرعلی لطفی. 1392ش، «سبک زندگی خانوادگی در قرآن و سنت پیشوایان معصوم (ع)»، مجله معارف قرآنی، دوره 4، شماره 14، پاییز، صص 81- 100.

خوشنویس، ناهید. 1389ش، «رسانه و سبک زندگی»، مجله روابط عمومی، شماره 73، صص 9- 17.

صادقی ده­چشمه و ستار، سعیده شریعت. 1394ش، «سبک زندگی ایرانی اسلامی»، اولین کنفرانس پدافند غیر عامل در علوم انسانی، علوم اجتماعی، اقتصاد، مدیریت و توسعه پایدار، به صورت الکترونیکی، مؤسسه مدیریت همایش­های ایران، مرکز مطالعات پدافند غیر عامل کشور.

علی اکبری، راضیه. 1392ش، «آسیب شناسی سبک زندگی امروزی و تأملی بر سیره پیامبر اعظم(ص)»، اولین همایش سبک زندگی پیامبر، زاهدان، دفتر فرهنگ اسلامی دانشگاه آزاد اسلامی واحد زاهدان.

مصباح، محمدتقی. 1392ش، «سبک زندگی اسلامی، ضرورت‌ها و کاستی‌ها»، ماهنامه معرفت، شماره 185، صص 5- 12.

مهدوی کنی، محمدسعید. 1387ش، «مفهوم سبک زندگی و گستره آن در علوم اجتماعی»، نشریهتحقیقات فرهنگی ایران،دوره 1، شماره 1، بهار، صص 199- 230.

الویری، محسن و سید محمد مهدی موسوی نیا. 1393ش، «سبک زندگی ائمه علیهم السلام در امور معیشتی و بازتاب آن در زندگی اجتماعی شیعیان»، مجله تاریخ اسلام، دوره 15، شماره 2، تابستان، صص 95- 124.