ایمان به وعده‌های الهی و هدفمندی زندگی از منظر قرآن کریم

فصلنامه مطالعات قرآنی

مقاله 13، دوره 11، شماره 44، دی 1399، صفحه 275-304   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

حسین مقدس¹؛ جواد کارخانه²

¹استادیار دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم

²استادیار زبان عربی دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم

چکیده

در نگرش جهان بینی الهی، عالم و آدم هدفمند بوده و در مسیر خاصی در حرکت می‌باشند. اساس خلقت بر رسیدن به لقاء الهی بوده و برای رسیدن به آن برنامه‌های مشخصی تبیین گشته است. در همین امر، نقش ایمان به وعده‌های الهی در هدفمندی و جهت دهی شاکله بینش و روش زندگی انسان، از جمله مسائل مهمی است که در این تحقیق به آن پرداخته شده است. در اهمیت و ضرورت این مهم، باید اذعان نمود، بعداز علم به هدفمندی زندگی، داشتن انگیزه درست و امید به زندگی می‌تواند نقش بسزایی در حیات انسان ایفا نماید. ایمان به وعده‌های الهی، نقش راهبردی مهمی در حیات انسان دارد که در قرآن کریم و روایات اهل بیت علیهم السلام به آن اشاره شده است. در این تحقیق، ضمن تعریف هدفمندی خلقت، ابتدا به برخی از اهداف مهم خلقت انسان از جمله عبادت، بهره مندی از رحمت الهی و اقتضای فیاضیت الهی، و سپس نگاه قرآن کریم به وعده‌های الهی و نقش ایمان و اثربخشی مهم آن‌ها در حیات دنیوی و اخروی انسان، به روش توصیفی- تحلیلی پرداخته شده است.

کلیدواژه‌ها

خلقت؛ عبادت؛ دنیا؛ استخلاف؛ نصرت

مراجع

قرآن کریم. ترجمه آیت الله مکارم شیرازی.

نهج البلاغه. ترجمه و تحقیق محمد دشتی.

ابن منظور، محمد بن مکرم. 1414ق، لسان العرب، ج‏3، بیروت: دار صادر.

ابو هلال، عسگری و سیّد نورالدین جزایری. 1412ق، معجم فروق اللغویّة، تنظیم: شیخ بیت الله بیات، چاپ اوّل، بی جا: مؤسسه نشر اسلامی.

جعفری، محمدتقی. ١٣٧٥ش، ترجمه و تفسیر نهج البلاغه، تهران: دفتر فرهنگ اسلامی .

جعفری، محمدتقی. 1375ش، فلسفه و هدف زندگی، تهران: انتشارات قدیانی.

جوادی آملی، عبدالله. 1383ش، توحید در قرآن، چاپ اول، قم: نشر اسراء.

جوادی آملی، عبدالله. 1384ش، انتظار بشر از دین، چاپ سوم، قم: نشر اسراء.

جوادی آملی، عبدالله. 1387ش، نسبت دین و دنیا، تحقیق: علیرضا روغنی موفق، چاپ پنجم، قم: نشر اسراء.

جوادی آملی، عبدالله. 1388ش، ادب فنای مقربان، ج 2، تحقیق محمد صفائی، چاپ پنجم، قم: نشر اسراء.

جوادی آملی، عبدالله. 1388ش، تسنیم، ج 10، تحقیق سعید بندعلی، چاپ سوم، قم: نشر اسراء.

جوادی آملی، عبدالله. 1388ش، تسنیم، ج1، تحقیق علی اسلامی، چاپ هشتم، قم: نشر اسراء.

جوادی آملی، عبدالله. 1390ش، مراحل اخلاق در قرآن، چاپ دوازدهم، قم: نشر اسراء.

حسن زاده، حسن. 1377ش، ممد الهمم در شرح فصوص الحکم، چاپ اول، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، سازمان چاپ و انتشارات.

حکمت، نصرالله. 1384ش،حکمت و هنر در عرفان ابن عربی، تهران: فرهنگستان هنر.

راغب اصفهانی، حسین بن محمد. 1369ش، ترجمه و تحقیق مفردات الفاظ قرآن با تفسیر لغوی و ادبی قرآن، چاپ اول، تهران: مرتضوی.

رشاد، علی اکبر. 1379ش، دموکراسی قدسی، تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.

سجّادی، جعفر. 1389ش،فرهنگ اصطلاحات و تعبیرات عرفانی، چاپ نهم، تهران: طهوری.

طاهری، حبیب الله. 1394ش، سیمای آفتاب، چاپ نهم، قم: انتشارات آستان مقدس حضرت معصومه.

طباطبایی، محمد حسین. 1374ش، المیزان، ترجمه محمد باقر موسوی، قم: انتشارات اسلامی حوزه علمیه قم.

طیب، سید عبد الحسین. 1378ش، اطیب البیان فی تفسیر القرآن، ج1و9و10، چاپ دوم، تهران: انتشارات اسلام. 

فرامرز قراملکی، احد. 1373ش، موضع علم دین در خلقت انسان، تهران: آرایه.

فیض‌ کـاشانی، مـحسن. ١٣٨٥ش، علم الیقین فی اصول الدین، مترجم: حسین استادولی، چاپ دوم، تهران: حکمت.

قرائتی، محسن. 1383ش، تفسیر نور، ج‏9، چاپ یازدهم، تهران: مرکز فرهنگی درس‌هایی از قرآن.

قرشی، سید علی اکبر. 1371ش، قاموس قرآن، ج‏7، تهران: دار الکتب الإسلامیة.

مصباح یزدی، محمدتقی. 1391ش، معارف قرآن، ج 1، تحقیق و نگارش: محمدحسین اسکندری، چاپ هشتم، قم: انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره).

مصطفوی،حسن. 1380ش، تفسیر روشن، ج‏ 3، چاپ اول، تهران: مرکز نشر کتاب.

مطهری، مرتضی. 1365ش، تکامل اجتماعی انسان، چاپ دوم، قم: انتشارات صدرا.

مطهری، مرتضی. 1375، مجموعه آثار، ج2، چاپ ششم، قم: انتشارات صدرا.

مطهری، مرتضی. 1385ش، مجموعه آثار، ج23، چاپ سوم، قم: انتشارات صدرا.

مکارم شیرازی، ناصر. 1374ش، تفسیر نمونه، چاپ اول، ج22، تهران: انتشارات دار الکتب الاسلامیه.

مولوی، جلال الدین محمد. 1375ش، مثنوی معنوی، تهران: علمی و فرهنگی.

نصری، عبداللّه. 1379ش، مبانی انسان شناسی، تهران: مؤسسه فرهنگی دانش و اندیشه معاصر.

نصری، عبدالله. ۱۳۸8ش، فلسفه آفرینش، چاپ سوم، قم: دفتر نشر معارف.

یزدان پناه، سید یدالله. 1393ش، مبانی و اصول عرفان نظری، چاپ ششم، قم: مؤسسه امام خمینی(ره).

 

مقالات

استیس، والتر.تی. 1382ش، «در بی معنائی معنا هست»، مترجم: اعظم پویا، نقد و نظر، شماره 29-30، صص 108- 123.