بررسی عشق در شعر حسین منزوی و نزار قبانی

فصلنامه مطالعات ادبیات تطبیقی

دوره 14، شماره 56، دی 1399، صفحه 291-314   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

نویسندگان

افشار عزیزی دولت آبادی¹؛ فهیمه اسدی²

¹دانشجوی دوره دکترای ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد دورود، ایران

²استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد دورود، ایران

چکیده

عشق، کلیدواژه زندگی آمیخته با احساسات انسان و زمزمه‌های رمانتیک از یک احساس مثبت است که به قول مولانا طبیب جمله علت‌های ماست و ژرفنای آن شاه کلید آهنگ شعری اکثر شاعران ما به ویژه نزار و منزوی است. وجود معشوق نیز که سرچشمه اصلی این رابطه عاطفی آمیخته با سودایی است در اشعار نزار قبانی و حسین منزوی مانند دیگر شاعران موج می‌زند. اما در شعر منزوی هنوز آن چهارچوب اصلی عاشقانه‌های شعر کلاسیک را بیش‌تر از شعر نزار قبانی در خود حفظ کرده است. درباره شعر و اندیشه‌های منزوی نظرات متعددی وجود دارد. با این وجود، در شعر او هنوز جایگاه عشق و عاشقانه‌ها با شعر دوره سبک هندی فاصله چندانی نگرفته است. اما شعر نزار، اگر با مضامین عاشقانه دوره‌های قبل مقایسه گردد، فاصله زمانی و فرهنگ غالب بر ذهن او با توجه به ارتباطات گسترده‌ای که با دنیای معاصر غرب دارد؛ تحوّل در شعر او، بر حسب جایگاه وی و اختلاف افکار حاکم بر جامعه با دنیای بیرون، بیش‌تر از منزوی حس می‌شود.

کلیدواژه‌ها

عشق؛ معشوق؛ عاشقانه‌ها؛ محیط اجتماعی؛ سبک شعری

مراجع

قرآن کریم.

ستاری، جلال. 1374ش، عشق صوفیانه، تهران: نشر مرکز.

فروزانفر، بدیع‌ الزمان. 1346ش، شرح مثنوی شریف، جلد اول، چاپ اول، تهران: انتشارات علمی فرهنگی.

فروم، اریک. 1366ش، هنر عشق ورزیدن، ترجمه پوری سلطانی، چاپ اول، تهران: مروارید.

قبانی، نزار. 1377ش، در بندر آبی چشمانت...، ترجمه احمد پوری، تهران: نشر چشمه.

قبانی، نزار. 2009م، القصائد السیاسیة، بی تا: الهیئة الشعریة العامة للکتاب.

قبانی، نزار. 2536، داستان من و شعر، ترجمه دکتر غلامحسین یوسفی و دکتر یوسف حسین بکّار، تهران: انتشارات توس.

قبانی، نزار. بی تا، الأعمال الشعریة الکاملة، بیروت: انتشارات نزار قبانی.

قبانی، نزار. مارس 1989م، 100 رسالة حبّ، الطبعة 12، بی جا: بی نا.

ماهیار، عباس. 1384ش، شرح مشکلات خاقانی، دفتر چهارم(پنجنوش سلامت)، کرج: جام گل.

مختاری، محمد. 1368ش، انسان در شعر معاصر، تهران: توس.

منزوی، حسین. 1383ش، تیغ زنگ زده، چاپ دوم، تهران: آفرینش.

منزوی، حسین. 1388ش، از شوکران و شکر، چاپ چهارم، تهران: آفرینش.

منزوی، حسین. 1391ش، مجموعه اشعار حسین منزوی، چاپ سوم، تهران: نگاه.

مولوی، جلال الدین محمد بن محمد. 1390ش، مثنوی معنوی، به تصحیح رینولد.ا.نیکلسون، چاپ پنجم، تهران: هرمس.

والمیکی، رامایانا. 2009م، باز سروده ملا مسیح پانی پتی، چاپ اول، دهلی نو: آلفا آرت.