ایران و سیاست موازنه گرای آلمان

فصلنامه مطالعات روابط بین الملل

دوره 13، شماره 3 - شماره پیاپی 51، آذر 1399، صفحه 47-72   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسندگان

فرانک خودنگاه¹؛ داود کیانی^{* 2}؛ مهدی جاودانی مقدم³

¹دانشجوی دکترای روابط بین الملل،گروه علوم سیاسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد قم، ایران

²دانشیار روابط بین الملل، گروه علوم سیاسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد قم، ایران

³گروه روابط بین الملل، دانشکده علوم سیاسی، دانشگاه امام صادق ع، تهران، ایران

چکیده

در میان قدرت های اصلی غربی، آلمان تنها دولتی است که کارنامه ای استعماری یا سلطه جویانه در حافظه تاریخی ایرانیان بر جای نگذاشته است. در ربع آخر قرن حیات سیاسی قاجار، در سراسر دوران پهلوی و نیز در طول چهار دهه گذشته از حیات جمهوری اسلامی ایران، گسترش رابطه با آلمان همواره از اولویت های سیاست خارجی ایران بوده است. رمزگشایی از علت تداوم روابط تاریخی میان این دو کشور، همواره یکی از دغدغه‌های اصلی پژوهشگران روابط بین الملل بوده است. هدف مقاله حاضر بررسی ریشه‌ای روابط سیاسی ایران و آلمان پس از انقلاب اسلامی به رغم رویارویی ایدئولوژیک ایران و غرب می باشد. بر این اساس پرسش اصلی این مقاله آن است که چگونه آلمان توانسته است تا به رغم لابی فشردة آمریکا و اسرائیل ، سیاست خارجی اتحادیة اروپا را به سمت برقراری تعامل با ایران هدایت نماید. با توجه به الهام گرفتن این پژوهش از نظریه موازنة قوا در تحلیل روابط آلمان و ایران، روش تحقیق به کار گرفته شده نیز روش توصیفی- تحلیلی می باشد. آلمان با به کار گیری نوعی سیاست توازن میان تعقیب منافع ژئوپولیتیکی خود در رابطة گسترش مناسبات با ایران و پایبندی به تعهدات فرا آتلانتیکی به آمریکا و مسئولیت تاریخی خود نسبت به اسرائیل، توانسته است تا رهبری سیاست خارجی اتحادیه اروپا را در برقراری تعامل با ایران بدست اورد.

کلیدواژه‌ها

ایران و آلمان؛ سیاست موازنه گرای المان؛ اتحادیه اروپا؛ آمریکا؛ اسرائیل

مراجع

• احمدی لفورکی، بهزاد (١٣٩٠). «آلمان: دوست نیمه راه و چشم انداز پیش رو»، کتاب اروپا(10): ویژه روابط ایران و اتحادیه اروپا، تهران: مؤسسه ابرار معاصر تهران.
• بایزیدی، رحیم و رضازاده، مجتبی (١٣۹٣). «موازنه نرم: بریکس و چالش برتری آمریکا»، پژوهشنامه علوم سیاسی، سال نهم، تابستان.
• بلوشر، ویپرت فون(١٣٦٩). سفرنامة بلوشر، ترجمة کیکاووس جهانداری، تهران: انتشارات خوارزمی، چاپ ٢.
• دویچه وله تاریخ: 05.25.
• دویچه وله تاریخ: 2018.01.03.
• سنایی، اردشیر (١٣٩٤). روابط ایران و آلمان: نگاهی به آینده، مرکز پژوهش های مجلس، کد موضوعی٢٦٠، شماره مسلسل ١٤٧٥٣.
• شوری، محمود (١٣٨٨). ایران و روسیه: ازموازنه قدرت تا مسئله هویت، فصلنامه روابط خارجی، سال اول، شماره ٢.
• کیانی، داوود (١٣٩٧). «مثلث روابط میان ایران، آلمان و اتحادیة اروپا»، فصلنامه روابط خارجی، پاییز، شماره ١٩.
• کیانی، داوود (١٣٨٨). روابط ایران و آلمان در سیر روابط اتحادیة اروپایی: قابلیت ها و محدودیت ها، تهران: مرکز تحقیقات استراتژیک.
• موسویان، سیدحسین (١٣٨٥). چالش های روابط ایران و غرب؛ بررسی روابط ایران و آلمان، تهران: مرکز تحقیقات استراتژیک.
• Fiedler, Radoslaw (2014).European Union & The Islamic Republic Of Iran-Opportunities & Challenges.
• Fischer, Leandros. (2019).Deciphering Germany’s pro-Israael Consensus, journal of Palestine.
• Kausch, Kristina. (2015). Enabling or evading? Germany in the Middle East, POLICY BRIEF.
• Kern, Soeren (2019).Germanys Pro-Iran, Anti- Israei Foreign Policy. Gatestone Institute. https://www.gatestoneinstitute.org/14699/Germany&Iran&Israel
• Küntzel, Matthias.D (2012).ie Deutschen und der Iran.”Geschichte undGegenwart einer verhängnisvollen Freundschaft, wjs publishing, Berlin.
• Künzel, Matthias. (2014). Hidden Diplomacy: The German- American Dispute over Iran, American Foreign Policy Interets: The Jornal of the National Committee on American Foreign Policy.
• Luttwak, Edward. (1999). the New Shape of World Politics, New York, Norton Karp, Regina. (2005-6). the New German Foreign Policy Consensus, Washington Quarterly, Vol.29 (1), 61-82, 2005.
• Mousavian, Seyyed Hossein. (2008). Iran-Europe Relations (Milton Park, UK: Taylor &Francis.
• Pape, Robert A. (2005),”Soft Balancing against the United States”International Security, vol.30, No.1 (summer).
• Paul, T. V. (2005), “Soft Balancing in the Age of U.S . “ Primacy, International Security ”, Vol. 30, No. 1.
• Rudolf, peter.Kemp, Geoffrey. (1997).The Iranian Dilemima, American Institute for Contemporary German Studies, Washington, D.C. 20036-2217, Web: http://www.jhu.edu/~aicgsdoc/
• Rezaei, F. (2019). “Iran and the European Union: Challenge and Opportunity”. F. Rezaei, Iran’s Foreign Policy After the Nuclear Agreement, Middle East Today, https://doi.org/10.1007/978-3-319-76789-5_4.
• Walt, Stephen M. (2004), Can the United States Be Balanced? If so,How?,prepared for delivery at the 2004 Annual Meeting of American Political science Association. http://citation.allacademic.com/meta/p_mla_apa_research_citation/0/5/9/9/6/pages59968/p59968-1.php
• Waltz, Kennth. (2000), “Structural Realism after the Cold War”, International Security, vol. 25, No. 1 (summer).
• auswaertiges-amt.de/EN/Aussenpolitik/Laender/Laenderinfos/01-Nodes/Iran-mode.html.
• Statistisches Bundesamt, Statistisches Jahrbuch 2010, Aussenhandel/S. 481. See: destatis.de