نقش زنان دانشگاهی در توسعه‌ی پایدار و همه جانبه

روان‌شناسی فرهنگی زن

مقاله 8، دوره 12، شماره 45، مهر 1399، صفحه 97-109   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

شیدا قیطاسی^* ؛ نعمت الله عزیزی

دانشگاه کردستان، گروه آموزش عالی، سنندج، ایران.

چکیده

هدف پژوهش حاضر بررسی نقش زنان دانشگاهی در توسعه­ی پایدار و همه جانبه است. جامعه­­ی پژوهش مقالات مرتبط با موضوع نقش زنان دانشگاهی در توسعه می­باشد. نمونه­ی پژوهش، مقالات نمایه شده در پایگاه های داده­های داخلی در فاصله زمانی 1370 تا 1399 بود که  از میان 317 پژوهش انجام گرفته در این حوزه، مقالات غیرمرتبط حذف گردید و سرانجام 14 مقاله بر اساس موضوع و هدف دسته­بندی گردید. طرح پژوهش از نوع تحلیل – توصیفی است. برای گردآوری اطلاعات از روش استنادی و کتابخانه­ای استفاده شد. بر اساس اطلاعات گردآوری شده، نقش زنان دانشگاهی در توسعه پایدار و همه جانبه­ی کشور بررسی و تحلیل شد. نتایج حاصل از مطالعه نشان داد که زنان دانشگاهی در توسعه­ی اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، علمی و سیاسی کشور نقش مهمی را ایفا می­کنند. بیشترین و کمترین نقش زنان دانشگاهی به ترتیب در توسعه­ی اقتصادی و توسعه­ی سیاسی عنوان شده است. از نتایج این پژوهش در تدوین برنامه­های آتی توسعه کشور می­توان استفاده نمود.

کلیدواژه‌ها

زنان دانشگاهی؛ توسعه پایدار؛ همه جانبه

مراجع

- آل­عمران، رویا، آل­عمران، سیدعلی. (1398). بررسی تأثیر آموزش عالی زنان بر رشد اقتصادی ایران. زن و جامعه، (3)10، 17-30.

- اسفندیاری مقدم، علیرضا، حسن­زاده، محمد، غیوری، زینب. (1390). تحلیل عاما­های اثرگذار بر تولیدات علمی زنان ایرانی در آی. اس. آی. پژوهشنامه کتابداری و اطلاع­رسانی، (1)1، 134-109.

- براتعلی، مریم ، یوسفی، علیرضا، میرشاه جعفری، سیدابراهیم. (1389). زنان، اشتغال و تحصیلات آموزش عالی. فصلنامه انجمن آموزش عالی ایران، (2)3، 101-79.

- بیرو، هالن. (1380). فرهنگ علوم اجتماعی. ترجمه­ی باقر ساروخانی. تهران: کیهان.

- پیشگاهی­فرد، زهرا، پولاب، ام­البنی. (1387). آینده پژوهی وضعیت آموزش عالی زنان در منطقه خاورمیانه با تأکید بر جایگاه ایران. پژوهش زنان، (6)3، 37-5.

- پیشگاهی­فرد، زهرا، زهدی­گهرپور، محمد. (1389). بررسی جایگاه و نقش زنان خاورمیانه در مشارکت سیاسی. زن و جامعه، (1)1، 46-25.

- تودارو، مایکل. (2003). توسعه­ی اقتصادی در جهان سوم. ترجمه­ی غلامعلی فرجادی، 1391. تهران: کوهسار.

- توسلی، غلامعباس. (1382). مشارکت در شرایط جامعه­ی آنومیک. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.

- توکل، محمد، جوادی یگانه، محمدرضا، ساداتی، سیدمحمدهانی. (1389). مطالعه‌ای جامعه‌شناختی درباره‌ی جایگاه دختران در نظام آموزش پزشکی ایران.زن در توسعه و سیاست، 8(4)، 50-27.

- جاودانی، حمید. (1389). نقش دانشگاه در فرایند توسعه. نامه آموزش عالی، 10، 50 – 35.

- جلالی، محمود، بنی نجاریان، صفورا. (1385). تحلیلی پیرامون مشارکت سیاسی زنان در نظام سیاسی حقوق ایران. مجموعه مقالات همایش بین­المللی نقش زنان در توسعه علوم، فرهنگ و تمدن اسلامی، جلد دوم. اصفهان: دانشگاه اصفهان.

- حسن­زاده، رمضان. (1385). بررسی نقش آموزش عالی و دانشگاه در پیشرفت اجتماعی و اقتصادی زنان. دانش و پژوهش در علوم تربیتی، 12، 86-71.

- زارعی، غفار. (1396). بررسی عوامل مؤثر بر مشارکت سیاسی زنان (مطالعه موردی: معلمان شهرستان پارسیان). زن و جامعه، 8(3)، 32-19.

- زاکر صالحی، غلامرضا. (1397). مسائل آموزش عالی ایران. تهران: پژوهشکده­ مطالعات فرهنگی و اجتماعی.

- سیدجوادین، سیدرضا. (1394). برنامه­ریزی نیروی انسانی. تهران: انتشارات نگاه دانش.

- شاه­طالبی، سمیه، یارمحمدیان، محمدحسین، عجمی، سیما. (1388). تجارب زنان مدیر از رهبری در آموزش عالی؛ یک مطالعه­ی کیفی. دانش و پژوهش در علوم تربیتی – برنامه درسی، 22، 40-21.

- شورای عالی انقلاب فرهنگی. (1389). نقشه­ی جامع علمی کشور، 66-1.

- طیبی­نیا، مهری، رحمانی، جبار. (1395). انگیزش­های نویافته­ی تحولات هویتی زنان در آموزش عالی. تحقیقات فرهنگی ایران، (9)2، 101-129.

- عباس­زاده، سعیده. (1394). بررسی تطبیقی پنج برنامه توسعه کشور پیرامون دستیابی به عدالت جنسیتی با تأکید بر وضعیت آموزش عالی زنان در ایران و مقایسه ان با وضعیت جهانی. پژوهش­نامه زنان، (1)6، 130-97.

- عزیزی، نعمت­الله. (1396). ضرورت اصلاحات در آموزش عالی؛ تأملی بر مسائل و چالش­های روز در نظام دانشگاهی کشور. تهران: پژوهشکده­ی مطالعات فرهنگی و اجتماعی.

- عظیمی هاشمی، مژگان، قاضی طباطبائی، محمود، هدایتی، علی­اصغر. (1394). مشارکت سیاسی زنان در ایران و عوامل مؤثر بر آن. زن و جامعه، (6)4، 124-105.

- عنبری، موسی. (1390). جامعه­شناسی توسعه. تهران: سمت

- فراستخواه، مقصود. (1397). دانشگاه و آموزش عالی؛ منظرهای جهانی و مسئله های ایرانی. تهران: نشر نی.

- فراستخواه، مقصود. (1383). زنان، آموزش عالی و بازار کار. پژوهش زنان، (1)2، 163-147.

- قانعی­راد، محمدامین و قدیمی، اکرم. (1387). ناموزونی­های مشارکت زنان در آموزش عالی. تحقیقات زنان، (3)2، 49-29.

- قلی­پور، آرین. (1396). مدیریت منابع انسانی؛ مفاهیم، تئوری­ها و کاربردها. تهران: سمت.

- قلی­پور، آرین، امیرخانی، طیبه، آغاز، عسل. (1390). پیامد­های نهادی توانمندسازی روان­شناختی زنان در آموزش عالی. زن، حقوق و توسعه، (1)5، 27-5.

- کارنامه حقیقی، حسن، اکبری، نعمت الله. (1384). بررسی مشارکت زنان در تقاضای اجتماعی برای آموزش عالی در ایران. پژوهش زنان، (1)3، 100-69.

- کشاورز، خدیجه. (1394). مطالعه زمینه­های شکاف میان دسترسی زنان به آموزش عالی و حضور آنان در بازار کار. مطالعات توسعه اجتماعی فرهنگی، (4)1، 202-177.     

- لشکری، محمد. (1386). زنان، نظام آموزش عالی کشور و اشتغال. پیک نور، (17)1، 135-124.

- لیاقتدار، محمدجواد، یزدخواستی، بهجت، نقوی، فتانه، سمیعی، فاطمه. (1386). تأثیر و نقش اشتغال، اعتبار و مشارکت سیاسی در گرایش زنان به آموزش عالی، بر اساس نگرش دانشجویان دختر دانشگاههای اصفهان. مطالعات زنان، (1)3، 179-196.

- محمودیان، حسین، رشوند، مرجان. (1391). اشتغال زنان فارغ­التحصیلی آموزش عالی و عوامل جمعیتی و جغرافیایی مؤثر بر آن؛ مطالعه موردی شهر تهران. زن در توسعه و سیاست، (1)10، 104-83. 

- مکی آل آقا، بدیع الزمان. (1386). نقش دانشگاه در توسعه­ی کارآفرینی. اندیشه­های تازه در علوم تربیتی، (4)2، 127- 115.

- هدایی، فاطمه، نورمحمدی، حمزه­علی. (1393). سهم زنان ایران در تولید و استنادهای علمی در حوزه­های اولویت­دار علم و فناوری جمهوری اسلامی ایران. مطالعات اجتماعی، روان­شناختی زنان، (12)1، 66-45.

- یمنی دوزی سرخابی، محمد. (1398). برنامه ریزی توسعه­ی آموزش عالی؛ رویکردی کاهنده، موقعیتی پیچیده. تهران: سمت

- Brennan, J. (2008). Higher education and social change. Higher Education, 56(3), 381-393.

- Bloom, D. E., & Canning, D. (2011). Demographics and development policy. Development Outreach, 13(1), 77-81.

- Borden, L. M., Craig, D. L., & Villarruel, F. A. (2004). Professionalizing youth development: The role of higher education.New directions for youth development, 2004(104), 75-85.

- Broadbridge, A., & Weyer, B. (2007). Twenty years later: explaining the persistence of the glass ceiling for women leaders. Women in management Review.

- Cloete, N., & Moja, T. (2005). Transformation tensions in higher education: Equity, efficiency, and development. Social Research: An International Quarterly, 72(3), 693-722.

- Cochrane, A., & Williams, R. (2010). The role of higher education in social and cultural transformation. Higher education and society: a research report, 20-26.

- Duflo, E. (2012). Women empowerment and economic development. Journal of Economic literature, 50(4), 1051-79.

- Haveman, R., & Smeeding, T. (2006). The role of higher education in social mobility. The Future of children, 125-150.

- Jang, S. Y., & Merriam, S. (2004). Korean culture and the reentry motivations of university-graduated women. Adult Education Quarterly, 54(4), 273-290.

- Kohlstedt, S. G. (2004). Sustaining gains: Reflections on women in science and technology in 20th-century United States. NWSA Journal, 1-26.

- Ledwith, S., & Manfredi, S. (2000). Balancing Gender in Higher Education: A Study of the Experience of Senior Women in a New 'UK University. European journal of women's studies, 7(1), 7-33.

- Luckenbill-Edds, L. (2002). The educational pipeline for women in biology: No longer leaking? Bioscience, 52(6), 513-521.

- Mahrouzadeh, T. (2019). Tertiary Education of Women in Islamic Countries (OIC) and the Status of Balanced Approach. Iranian Journal of Comparative Education, 2(1), 23-39.

- Mathur‐Helm, B. (2006). Women and the glass ceiling in South African banks: an illusion or reality? Women in Management Review.

- Morley, L. (2005). Opportunity or exploitation? Women and quality assurance in higher education. Gender and Education, 17(4), 411-429.

- Oztunc, H., Oo, Z. C., & Serin, Z. V. (2015). Effects of female education on economic growth: A cross country empirical study. Educational Sciences: Theory & Practice, 15(2), 349-357.

- Shojaei, S. N., Samsu, K. H. K., & Asayeseh, H. (2010). Women in politics: A case study of Iran. J. Pol. & L., 3, 257.

- United Nations Development Programed. (2008). Annual Report: Capacity Development: Empowering People and Institutions. Retrieved from https://www.un.org/ruleoflaw/blog/document