اثربخشی درمان فراتشخیصی یکپارچه بر تمایزیافتگی زوجین متقاضی طلاق

فصلنامه روان شناسی تحلیلی شناختی

دوره 11، شماره 42، آذر 1399، صفحه 27-39   

نویسندگان

نوشین حاتمی¹؛ حسن حیدری^{* 2}؛ حسین داودی³

¹دانشجوی دکتری مشاوره، گروه روان شناسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد خمین، خمین، ایران.

²دانشیار گروه مشاوره، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد خمین، خمین، ایران.

³استادیار گروه مشاوره، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد خمین، خمین، ایران

چکیده

هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی درمان فراتشخیصی یکپارچه بر تمایزیافتگی زوجین متقاضی طلاق انجام گرفت. روش‌: پژوهش حاضر نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون- پس‌آزمون با گروه گواه بود. جامعه آماری پژوهش شامل زوجین متقاضی طلاق مراجعه کننده به مراکز مشاوره شهر تهران در سه ماهه پاییز سال 1398 بود. در این پژوهش تعداد 30 زوج متقاضی طلاق با روش نمونه‌گیری هدفمند انتخاب و به‌صورت تصادفی در گروه‌های آزمایش و گواه گمارده شدند (هر گروه 15 زوج). گروه آزمایش درمان فراتشخیصی یکپارچه (بارلو و همکاران، 2011) را طی دو و نیم ماه در 10 جلسه 90 دقیقه‌ای دریافت نمودند. پس از شروع مداخله 2 زوج در گروه آزمایش و 2 زوج در گروه گواه از ادامه حضور در پژوهش انصراف دادند.  پرسشنامه‌های مورد استفاده در این پژوهش شامل پرسشنامه تعارض زناشویی (براتی و ثنایی، 1375) و پرسشنامه تمایزیافتگی (دریک، 2011) بود. داده‌های حاصل از پژوهش به شیوه تحلیل کوواریانس مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته‌ها: نتایج نشان داد که درمان فراتشخیصی یکپارچه بر تمایزیافتگی زوجین متقاضی طلاق تأثیر معنادار داشته (p < 0/001) و این درمان توانسته منجر به افزایش تمایزیافتگی این زوجین شود. نتیجه‌گیری: یافته‌های پژوهش حاضر بیانگر آن بودند که درمان فراتشخیصی یکپارچه با بهره‌گیری از فنونی همانند بازشناسی هیجان‌ها و ردیابی تجارب هیجانی، یادگیری مشاهده تجارب هیجانی و استفاده از تکنیک‌های ذهن‌آگاهی، می‌تواند به عنوان یک درمان کارآمد جهت افزایش تمایزیافتگی زوجین متقاضی طلاق مورد استفاده قرار گیرد.

کلیدواژه‌ها

درمان فراتشخیصی یکپارچه؛ تمایزیافتگی؛ طلاق

مراجع

اردشیری لردجانی، ف.، شریفی، ط. (1397). اثربخشی روان‌درمانی مثبت‌گرا بر بخشایشگری و بی‌رمقی زناشویی زنان آسیب‌دیده خیانت زناشویی، مجله آسیب‌شناسی، مشاوره و غنی‌سازی خانواده، ۴(۱): ۳۳-۴۶.

داودی، ز.، اعتمادی، ع.، بهرام، ف.، شاه سیاه، م. (1388). بررسی تاثیر رویکرد راه حل محور بر کاهش گرایش به طلاق در زنان و مردان مستعد طلاق شهر اصفهان، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه اصفهان.

دشت‌بزرگی، ز.، عسگری، م.، عسگری، پ. (1397). اثربخشی آموزش شفقت خود بر میل به طلاق و نگرش‌های صمیمانه زنان متاهل مراجعه کننده به مرکز مشاوره خانواده، دانش و پژوهش در روان‌شناسی کاربردی، 18(1): 45-38.

صفی‌پوریان، ش.، قدمی، س.ا.، خاکپور، م.، سودانی، م.، مهرآفرید، م. (1395). تاثیر مشاوره گروهی با روش درمان بین فردی (IPT) برکاهش دلزدگی زناشویی زنان متقاضی طلاق، مجله آموزش پرستاری، 5(1): 11-1.

عبدی، ر.، بخشی‌پور رودسری، ع و محمود علیلو، م. (1392). کارایی درمان فراتشخیصی یکپارچه در کاهش شدت عوامل فراتشخیصی و نشانه‌های اختلالات هیجانی. مجله روش‌ها و مدل‌های روان‌شناختی، 3 (13): 27-1.

عطارد، ن.، میکائیلی، ن.، مهاجری، ن و وجودی، ب. (1395). اثر درمان فراتشخیصی یکپارچه بر اختلالات اضطرابی و افسردگی همایند: طرح تک موردی. مجله طنین سلامت، 4 (3): 61-54.

فتوحی، س.، میکاییلی، ن.، عطادخت، ا.، حاجلو، ن. (1396). اثربخشی زوج درمانی مبتنی بر فراهیجان بر سازگاری و دلزدگی زناشویی در همسران دارای تعارض، فصلنامه فرهنگی تربیتی زنان و خانواده، 12(39): 64-45.

فلاح زاده، ه.، ثنایی ذاکر، ب.(1391). تعیین میزان اثربخشی زوج درمانی هیجان مدار و زوج درمانی سیستمی تلفیقی در افزایش سازگاری زناشویی زوج های دارای صدمه دلبستگی، مطالعات اجتماعی روان‌شناختی زنان، 10(4): 110-87.

فیروزی، م.، بیرانوندی، م. (1397). اثربخشی درمان فراتشخیصی یکپارچه بر تنظیم شناختی هیجان بیماران قلبی عروقی، مجله یافته، 20(2): 102-93.

قادرپور، م. (1393). بررسی اثربخشی مشاوره گروهی مبتنی بر رویکرد ارتباطی ستیر بر فرسودگی زناشویی و میل به طلاق زوجین مراجعه کننده به مراکز مشاوره. پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه‌ کردستان. دانشکده علوم انسانی و اجتماعی.

کاظمیان مقدم، ک.، مهرابی‌زاده هنرمند، م.، کیامنش، ع.، حسینیان، س. (1397). رابطه علّی تمایزیافتگی، معناداری زندگی و بخشودگی با دلزدگی زناشویی از طریق میانجی‌گری تعارض زناشویی و رضایت زناشویی، روش‌ها و مدل‌های روان‌شناختی، 9(31): 146-131.

مدرسی، ف.، زاهدیان، س.ح.، هاشمی محمدآباد، س.ن. (1393). میزان سازگاری زناشویی و کیفیت عشق در متقاضیان طلاق دارای سابقه خیانت زناشویی و فاقد سابقه خیانت زناشویی. مجله  ارمغان دانش، 19(1):  78-88.

نادری، ف.، افتخار، ز و آملازاده، ص. (1388). رابطه ویژگی‌های شخصیت و روابط صمیمی همسر با دلزدگی زناشویی در همسران معتادان مرد اهواز، یافته‌های نو در روان‌شناسی، 4(11)، 78-61.

نرگسی، ف.، فتحی آشتیانی، ع.، داودی، ا.، اشرفی، ع. (1398). اثربخشی درمان فراتشخیصی یکپارچه بر حساسیت اضطرابی، تحمل پریشانی و علائم وسواسی-اجباری در افراد دچار اختلال وسواسی اجباری، مجله دستاوردهای روانشناختی، 28(2)، 26-39.

نعیم، س. (1387). رابطه بین دلزدگی زناشویی، روابط صمیمی با همسر و تعارضات زناشویی با خشونت علیه زنان شهر ایلام، پایان نامه کارشناسی ارشد روان‌شناسی عمومی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز.

Amato, P.R., Keith, B. (2011). Parental divorce and Adult well-being: A Meta- Analysis. Journal of Marriage Family, 53(1):43-58.

Bayerman, S., Kleverson, E. (2014). Family therapy and Self Differentiation in women with and without mental disorders .Procedia social and Behavioral Sciences, 2 (11), 223-232.

Cribbet, M.R., Smith, T.W., Uchino, B.N., Baucom, B.R.W., Nealey-Moore, J.B. (2020). Autonomic influences on heart rate during marital conflict: Associations with high frequency heart rate variability and cardiac pre-ejection period. Biological Psychology, 151, 107-112.

Daily, G.A.(2019). Divorce Among Physicians and Medical Trainees. Journal of the American College of Cardiology, 73(4): 521-524.

Farchione, T.J., Fairholme, C.P., Ellard, K.K., Boisseau, C.L., Thompson-Hollands, J., Carl, J.R., Gallagher, M.W., Barlow, D.H.(2012). Unified Protocol for Transdiagnostic Treatment of Emotional Disorders: A Randomized Controlled Trial. Behavior Therapy, 43(3): 666-678.

Gao, T., Meng, X., Qin, Z., Zhang, H., Gao, J., Kong, Y., Hu, Y., Mei, G. (2018). Association between parental marital conflict and Internet addiction: A moderated mediation analysis. Journal of Affective Disorders, 240, 27-32.

Grossman, R.A., Ehrenreich-May, J.(2019). Using the Unified Protocol for Transdiagnostic Treatment of Emotional Disorders With Youth Exhibiting Anger and Irritability. Cognitive and Behavioral Practice, In Press, Corrected Proof.

Hiyoshi, A., Fall, K., Netuveli, G., Montgomery, S.(2015). Remarriage after divorce and depression risk. Social Science & Medicine, 141: 109-114.

Ornelas Maia, A.C.C., Nardi, A.E., Cardoso, A.(2015). The utilization of unified protocols in behavioral cognitive therapy in transdiagnostic group subjects: A clinical trial. Journal of Affective Disorders, 172: 179-183.

Pines, A.M. (1996). Couples burnout: courses and cures. London rout ledge, 32, pp 1-27.

Pines, A.M., Neal, M.B., Hamme,r L.B., Icekson, T. (2011). Job burnout and couple burnout in dual- earner couples in the sandwiched generation. Social Psychology Quarterly, 74: 361–86.

Rusbult, C.E., Johnson, D.J., Morrow, G.D. (1986). Predicting satisfaction and commitment in adult romantic involvements. Journal of Social Psychology, 4(3): 168-184.

Sakiris, N., Berle, D.(2019). A systematic review and meta-analysis of the Unified Protocol as a transdiagnostic emotion regulation based intervention. Clinical Psychology Review, 72, 101-107.

Sauer-Zavala, S., Bentley, K.H., Steele, S.J., Tirpak, J.W., Ametaj, A.A.., Nauphal, M., Cardona, N., Wang, M., Farchione, T.J., Barlow, D.H. (2020). Treating depressive disorders with the Unified Protocol: A preliminary randomized evaluation. Journal of Affective Disorders, 264, 438-445.

Smith-Greenaway, E., Clark, S.(2017). Variation in the link between parental divorce and children’s health disadvantage in low and high divorce settings. SSM - Population Health, 3: 473-486.

Steele, S.J., Farchione, T.D., Cassiello-Robbins, C., Ametaj, A., Sbi, S., Sauer-Zavala, S., Barlow, D.H. (2018). Efficacy of the Unified Protocol for transdiagnostic treatment of comorbid psychopathology accompanying emotional disorders compared to treatments targeting single disorders. Journal of Psychiatric Research, 104: 211-216.

Talkovsky, A.M., Green, K.L., Osegueda, A., Norton, P.J.(2017). Secondary depression in transdiagnostic group cognitive behavioral therapy among individuals diagnosed with anxiety disorders. Journal of Anxiety Disorders, 46: 56-64.

Wilson, S.J., Andridge, R., Peng, J, Bailey, B.E., Malarkey, W.B., Kiecolt-Glaser, J.K. (2017). Thoughts after marital conflict and punch biopsy wounds: Age-graded pathways to healing. Psychoneuroendocrinology, 85, 6-13.

Zhang, H., Spinrad, T.L., Eisenberg, N., Luo, Y., Wang, Z.(2017). Young adults' internet addiction: Prediction by the interaction of parental marital conflict and respiratory sinus arrhythmia. International Journal of Psychophysiology, 120: 148-156.

Zheng, S., Duan, Y., Ward, M.R.(2019). The effect of broadband internet on divorce in China. Technological Forecasting and Social Change, 139: 99-114.

Gao, T., Meng, X., Qin, Z., Zhang, H., Gao, J., Kong, Y., Hu, Y., Mei, G. (2018). Association between parental marital conflict and Internet addiction: A moderated mediation analysis. Journal of Affective Disorders, 240, 27-32.

Hill, R.W., Huelsman, T.J., Furr, R.M., Kibler, J., Vicente, B.B., Kennedy, C. (2004), A new measure of perfectionism: The Perfectionism Inventory. Journal of Personal Assessments, 82(1): 80-91.

Keng, S., Seah, S.T.H., Tong, E.M.W., Smoski, M. (2016). Effects of brief mindful acceptance induction on implicit dysfunctional attitudes and concordance between implicit and explicit dysfunctional attitudes. Behaviour Research and Therapy, 83: 1-10.

Khasho, DA., Van Alphen, S.P.G., Heijnen-Kohl, S.M.J., Ouwens, M.A., Arntz, A., Videler, A.C.(2019). The effectiveness of individual schema therapy in older adults with borderline personality disorder: Protocol of a multiple-baseline study. Contemporary Clinical Trials Communications, 14: 321-330.

Kobori, O., Yoshie, M., Kudo, K., Ohtsuki, T.(2011). Traits and cognitions of perfectionism and their relation with coping style, effort, achievement, and performance anxiety in Japanese musicians. Journal of Anxiety Disorders, 25(5): 674-679.

Li, X., Liu, Q.(2020). Parent–grandparent coparenting relationship, marital conflict and parent–child relationship in Chinese parent–grandparent coparenting families. Children and Youth Services Review, 109, 104-108.

Makhanova, A., McNulty, J.K., Eckel, L.A., Nikonova, J., Maner, J.K.(2018). Sex differences in testosterone reactivity during marital conflict. Hormones and Behavior, 105: 22-27.

Nenadic, I., Lamberth, S., Reiss, N. (2017). Group schema therapy for personality disorders: A pilot study for implementation in acute psychiatric in-patient settings. Psychiatry Research, 253: 9-12.

Onsy, E., Amer, M.M. (2014). Attitudes Toward Seeking Couples Counseling among Egyptian Couples: Towards a Deeper Understanding of Common Marital Conflicts and Marital Satisfaction.  Social and Behavioral Sciences, 140: 470-475.

Orue, I., Calvete, E., Padilla, P.(2014). Brooding rumination as a mediator in the relation between early maladaptive schemas and symptoms of depression and social anxiety in adolescents. Journal of Adolescence, 37(8): 1281-1291.

Pugh, M. (2015). A narrative review of schemas and schema therapy outcomes in the eating disorders. Clinical Psychology Review, 39: 30-41.

Renner, F., DeRubeis, R., Arntz, A., Peeters, F., Lobbestael, J., Huibers, M.J.H. (2018). Exploring mechanisms of change in schema therapy for chronic depression. Journal of Behavior Therapy and Experimental Psychiatry, 58: 97-105.

Waller, G, Meyer, C. Ohanian, V. (2001). Psychometric properties of the long & short versions of the young schema questionnaire: Core beliefs among bulimic and comparision women. Cognitive Therapy Research, 25(2):137-147.

Weissman, A. N., Beck, A. T.(1978). Development and validation of the dysfunctional attitude scale. Paper presented at the annual meeting of the association for the advancement of behavior therapy. Chicago: IL.

Wilson, S.J., Jaremka, L.M., Fagundes, C.P., Andridge, R., ,. J., Habash, D., Belury, M.A., Kiecolt-Glaser, J.K. (2017). Shortened sleep fuels inflammatory responses to marital conflict: Emotion regulation matters. Psychoneuroendocrinology, 79: 74-83.

Young, J. E. (1998). Young Schema Questionnaire Short Form. New York: Cognitive Therapy Center.